Böyük İrmandinya üsyanı

Böyük İrmandinya üsyanı (qalis. Gran Guerra Irmandiña) - 1467-1469-cu illərdə[1] İspaniyanın Qalisiya bölgəsində baş vermiş üsyan. XV əsrdə Avropada baş vermiş ən böyük üsyanlardan biridir. Bu və 1431-1435-ci illərdə baş vermiş kiçik üsyanda yerli ziyalıların böyük rolu olmuşdur. Həmin dövrdə Qalisiyanın bağlı olduğu Kastiliya Krallığı tərəfindən hər iki üsyan yatırılmışdır.

Böyük İrmandinya üsyanı
1467-ci ildə üsyan zamanı dağıdılan Roça Forte qalası.
Tarix 1467-1469
Yeri Qalisiya, Kastiliya Krallığı
Səbəbi ərzaq problemi və vəba epidemiyaları
Nəticəsi üsyanın məğlubiyyəti
Ərazi dəyişikliyi olmamışdır
Münaqişə tərəfləri

Qalisiya üsyançıları

Kastiliya Krallığı

Tərəflərin qüvvəsi

80.000 nəfər

bilinmir

Səbəblər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İrmandinya sözü bir çox dəfə Qalisiyada istifadə olunmuşdur.[2] "Kiçik qardaş" və ya "dəliqanlı" mənasını daşıyır və orta əsrlərdə İspaniyada istifadə olunan bir söz olmuşdur. Bu dövrdə Qalisiya Kastiliya və Leon Krallıqlarından asılı olsa da, dağların arxasında yerləşdiyindən mərkəzi hakimiyyət burada zəif idi. IV Henri və qardaşı Alfonso arasında baş verən vətəndaş müharibəsi səbəbi ilə də krallıq zəifləmişdi.[3]

Üsyan 1467-ci ildə başlasa da, üsyana hazırlıq bir neçə il başlanmışdı. Xüsusilə ərzaq problemi və vəba epidemiyaları üsyanın əsas səbəbləri olmuşdur. Kəndlilər, şəhərlilər, din adamları, ziyalılar üsyana qoşulanlar arasında idi. Üsyanda ümumilikdə 80.000 nəfər iştirak etmişdir. Üsyançılar iki il ərzində krallığa məxsus 130 qalanı darmadağın etmişdilər.

Üsyanın ilk illərində kral və tərəfdarları Portuqaliyaya qaçmışdılar. Lakin 1469-cu ildə Pedro Madruqanın[4] başçılığı altında krallıq Portuqaliya tərəfdən əks-hücuma başlamışdır. Daha yaxşı silahlanan kral ordusu üsyanı yatırmışdır. Üsyanda iştirak edən bir çox nəfər ya edam edilmiş, ya da həbs edilmişdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ ISBN 978-84-96931-10-7
  2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2008-05-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-07.
  3. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2010-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-07.
  4. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-12-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-07.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qalisiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.