Böyük Qаfqаz quşarmudu
Böyük Qafqaz quşarmudu — gülçiçəkkimilər fəsiləsinə aid olan bitki.
| Böyük Qаfqаz quşarmudu | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Böyük Qаfqаz quşarmudu |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
Ümumi yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda yayılması: Quba rayonu yuxarı dağ meşə qurşqğında rast gəlinir.
Statusu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın nadir bitki növlərindən biridir.VU A2c+3cd .
Bitdiyi yer[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yuxarı və orta dağ qurşaqlarında və ya seyrək meşələrdə, quru daşlı əhəngli işıqli yamaclarda təsadüf edilir.
Təbii ehtiyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda arealı geniş deyildir.
Bioloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 5-8 m-ə çatan və diametri 40 sm-ə qədər olan dağınıq çətirli ağac və ya kol bitkisidir. Yarpaqları təklələkvarı yarpaqcıqdan ibarətdir. Üstdən çılpaq, altdan dağınıq tüklüdür, orta yarpaqcıqları lansetşəkilli, və ya uzunsov lansetvarı, qeyri-simmetrik olub, yuxarı hissəsində yarpaqcıqların kənarı sivri və mişardişlidir. Ancaq, aşağı hissəsində tamdır, bəzi hallarda isə hər tərəfi mişardişlidir. Çiçək qrupu çoxçiçəkli, qalxanvarıdır. Bunlar əvvəllər tüklü olub, sonralar demək olar ki, çılpaqlaşan budaqcıqların uclarındadır. Çiçəkləri ağ rəngdə olub, kəskin spesifik iy verir, diametri 10-15 mm-dır. Yetişmiş meyvələri kürəvi yumurtavarı və ya uzunsov-yumurtavarı, narıncı az-az hallarda isə sarımtıldır, eni 7-11 mm-dir. Bir qədər uzunsov və təpəsi sivriləşmiş toxumu vardır. May –iyun aylarında çiçək açır, avqust-sentyabr aylarında meyvə verir və meyvəsi ağacların üzərində qalır.
Çoxalması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Təbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mədəni halda Nəbatat bağlarında becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qəbul edilmiş qorunma tədbiri yoxdur.
Zəruri qoruma tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın "Qırmızı Kitabı"na daxil edilməsi tövsiyə olunur.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Деревья и кустарники СССР. т.3.1954;
- Флора Азербайджана. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
- Красная Книга СССР. 1984; Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”.1989;
- Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; *Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
http://dendrologiya.az/?page_id=112 Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine