Bayrım Ana - Qafqaz Türklerinde Məryəm Ana. Bəzən qadın və uşaq Tanrıçası. "Bayrım Biyçe" olaraq da adlandırılar. (Biyçe, Qafqazda Prenses deməkdir.) Bayrım anlayışı ilk əvvəllər qadın övliya və hətta daha geniş olaraq "Pir" mənasını verərkən, sonralar Qaraçay və Balkar bölgəsində Məryəm Ananın xarakterizə etməkdə istifadə edilmişdir. Yarı Tanrı mövqesindədir. Nartlarda Umay Biyçe və Bayrım Biyçe üzərinə qurulan ikitərəfli Tanrı tərəfindən kül idi yaradılmışdır. Umay Biyçe, Türklərin Ana Tanrıçası Umay Xanımdan başqası deyil və onun bütün xüsusiyyətlərini daşıyır. Bayrım Ana (Məryəm Ana) isə Xristianlığın təsiri gəlmişdir. Monqolların Alankova Xanımı ilə bənzər bir şəkildə kişi əli dəymədən hamilə qalmışdır. Alankova Ayışığında hamilə qalmış, Məryəm Ananın isə Baş Mələyin Tanrıdan aldığı əmrlə ona verdiyi möcüzə (rəhminə qoyduğu ruh) nəticəsində, atasız olaraq uşağı olmuşdur. Məryəm adı İvrit Miriam, Ərəbcə Məryəm sözlərindən dilimizə keçmişdir. Bayrım Öy, Bayrım Anadan dilək dilənən yer, Bayrım Gün isə özündən dilək dilənən gündür və bəzən Cümə gününə bu ad verilər. Bayrım Ay isə Novruz yəni Mart ayıdır.
Türk inanc sistemində mifoloji varlıqların adlarında müqəddəslik məzmununu bildirən bir söz və köktür. Məsələn Ülgen və onun oğulları kimi, ən ulu ilahi varlıqların və ən güclü şamanların adlarıyla birlikdə iştirak edər. Və ya "Bay Terək" (Bay Qayın) adı verilən həyat ağacının adında da istifadə edilər. Bayram sözü və bənzəri bir məna daşıyan Bay-gün yenə bu anlayışla əlaqəlidir. Monqolcada "Boyan", "Bayan", "Buyan" və "Poyan" kimi adam adlarının içərisində də qorunmuşdur. Bay/Pay/May kökü məna etibarilə ovsun, cadu, dua və qurban, mərasim, bayram və bənzəri anlayışlarla bağlılıq ehtiva edər. Anadolu türkcəsində "bağı" sözü, ovsuncu, cadugər mənasında istifadə edilər. Altaylarda "baylu" sözü, toxunulmaz, müqəddəs və qadağan mənasını verər. Slavyan dillərinə bu kökdən keçən bəzi sözlər var. Məsələn serb-xorvatcada istifadə edilən, "Bayati" (ovsunlamaq, ovsunlamaq, fala baxmaq) kimi...
(Bay) kökündən törəmişdir. Kutluluk mənası vardır. Bayram sözüylə kökteştir.