Bekdel testi
Bekdel testi, Bekdel-Uolleys testi və ya Mo qanunu[1] – uydurmada gender bərabərliyinin qorunub-qorunmadığını müəyyən edən test.[2]
Elison Bekdelin 1985-ci ildə aid "Dykes to Watch Out For" adlı komiks-stripindən adını alan bu testin 3 qanunu var:[2]
- Əsərdə ən azı iki qadın personaj olmalıdır.
- Bu iki qadın personaj bir-biriləri ilə danışmalıdır.
- Danışdıqları şey kişi haqqında olmamalıdır.
Bekdel dostu Liz Uolleysdən, Uolleys isə Virciniya Vulfun 1929-cu ilə aid "Birinin sahib olduğu otaq" adlı kitabından ilhamlanmışdır. Bekdelin ən sevdiyi film olan "Marmot günü" filmi də testi keçməmişdir.[3] Komiks-stripin baş personajı Mo Testa olduğundan bu testə Mo qanunu da deyirlər.[1]
Bekdel testi çox vaxt filmlərə tətbiq olunur. Filmlərin Bekdel testini keçib-keçmədiklərini müəyyən edən BechdelTest.com saytına əsasən 1990-2013-cü illərdə 1.615 film bu testi keçə bilməyib. 1970-2013-cü il statistikasına görə isə bu rəqəm 1.794-dür. Testi mükəmməl şəkildə keçən filmlərin sayı 50 %-dən aşağıdır. Lakin 1970-ci illərdən başlayaraq Bekdel testini keçən filmlərin sayında artım müşahidə olunur.[2]
Bekdel testi əsasında Mako Mori testi və Sfinks testi kimi bənzər testlər ortaya çıxmışdır.[2]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 "Bechdel testi". Daima Kadın (türkcə). 2021-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 aprel 2019.
- ↑ 1 2 3 4 "Bechdel Testi Nedir?". ObicimSinema (türkcə). 28 iyun 2017. 2020-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 aprel 2019.
- ↑ "5 Dakikada Bechdel Testi Hakkında Bilmeniz Gerekenler". Filmloverss (türkcə). 2021-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 aprel 2019.