Belarus diasporu

Belarus diasporu (belar. Беларуская дыяспара) — Belarus Respublikasından kənarda yaşayan belarus mənşəli insanların birliyidir. 16 may 2007-ci il tarixinə 3,5 milyondan çox belarus xaricdə yaşayırdı və onların sıx məskunlaşdığı ərazilərdə 200-ə yaxın ictimai birlik fəaliyyət göstərirdi^[1].

BMT-nin məlumatına görə, 2018-ci ildə Belarusdan kənarda 1 milyon 484 min 875 belarus yaşayırdı. Xaricdəki belaruslar 207 təşkilatda birləşib. Onlar Belarus mədəniyyətinin, tarixinin, dilinin qorunub saxlanılması və təbliği istiqamətində fəaliyyət göstərir, biznes layihələrinin həyata keçirilməsində iştirak edirlər. Belarus diasporu ən çox qonşu dövlətlərdə və XIX-XX əsrlərin tarixən müəyyən edilmiş miqrasiya axınları ilə əlaqəli olan ölkələrdə, məsələn, Rusiya, Ukrayna, İsrail, Latviya, Polşa, Litva, Kanada, Estoniya, Moldova kimi ölkələrdə təmsil olunur. Xaricdəki belaruslar Avstraliya, Avstriya, Argentina, Böyük Britaniya, Almaniya, İspaniya, İtaliya, Qazaxıstan, Kuba, ABŞ, Özbəkistan, Fransa, Çexiya, İsveçrə kimi ölkələrdə də yaşayırlar.

Müxtəlif araşdırmalara görə, Belarus diasporunu təşkil edənlərin sayı 2,5-3,5 milyon arasındadır. Bu rəqəmə XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində Belarus ərazisindən mühacirət edənlərin nəsilləri, həmçinin İkinci Dünya Müharibəsindən emiqrantlar, eləcə də 1990-cı illərdə başlayan dalğadan olan mühacirlər daxildir. Belarus diasporunun başqa bir qrupu SSRİ-nin tərkibində miqrasiya etmiş və onun dağılmasından sonra digər postsovet ölkələrinin sakinlərinə çevrilmiş insanlardır. Ayrı bir qrup Belarusiya Respublikasının Polşa, Litva və Rusiya ilə sərhədlərində yaşayan Belarus diasporu ilə əlaqəli yerli belarus azlıqları tərəfindən formalaşır.

Belarusiyadan gələn mühacirlərin ayrıca bir qrupu ABŞ və İsraildə əhəmiyyətli icmalar yaradan Belarus yəhudiləri tərəfindən formalaşır.

Rəsmi siyahıyaalmalara görə, özünü belarus kimi tanıdanların sayında azalma tendensiyası var. Ən böyük və ən mütəşəkkil Belarus diasporları Rusiya, Ukrayna, Polşa, ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya, Litva, Latviya və Estoniyada mövcuddur.

Minskdəki "Batskauşçina" Dünya Belarusluları Assosiasiyası dünyanın hər yerindən belarus əsilli insanları birləşdirən beynəlxalq təşkilatdır. 1919-cu ildən mühacirətdə olan Belarus Xalq Respublikasının hökuməti xaricdə, xüsusən Şimali Amerika və Qərbi Avropada bir çox belaruslar üçün konsolidasiya mərkəzi rolunu oynayır.

• Сайт белорусской диаспоры в Америке
• Онлайн-сообщество белорусов в США: Беларусы ЗША. Разам Лягчэй