Calın

Calın - türk və altay xalq inancında müqəddəs mərasim. Yalın və ya Çalın da deyilir. Xüsusilə Yer Ana və Yer iyəsi üçün edilən mərasim. Böyük bir ağacın altında həyata keçirilir. Bu ağac Uluqayını təmsil edir. Yerə üç direk batıb təpələri oyularaq və ya üzərlərinə bir stəkan qoyularaq içlərinə kımız doldurulur. Şaman sahəyə gələrək əllərində ağac budaqları tutan 39 qız və 39 kişilə birlikdə "kırınır" (rəqs edər). Burada qırxıncı adam özüdür və bu rəqəmin müqəddəsliyi ilə əlaqədar da bir yanaşma vardır. Yer ananı təmsil edən üç dirəyin yanına çataraq Calın alır. Artıq reallaşan müqəddəs əlaqəyə "Calın Almaq" deyilir. Şaman at kimi kişneyerek havaya atlamağa başlayır. Mərasimə qatılanlardan qadın olanlar da qəhqəhə ataraq şamanın üzərinə atlarlar. Kişilər isə qadınlar zorla çəkərək geri gətirərlər. Şaman etdiyi Calını orada olanlara atar və beləcə yerdən götürdüyü müqəddəs bərəkət enerjisini insanlara ötürür. Daha sonra Calın'ı sahəyə gətirilmiş olan 39 heyvana da atar. Çalın bir növ enerji olaraq fərz edilər. Torpaqdan alınan atəşin gücünü ehtiva edər. Əhalinin artması və bərəkətin davamı məqsədiylə edilən bu mərasim cinsi ehtirasları da ehtiva edir. Qəhqəhələr bunun simvolik anlatımıdır. İnsanların tərləməsi və yanaqlarının qıpqırmızı olması cinsi istiqamətinin başqa bir dışavurumudur. Yalın (alov) sözcüyünün cinsiliklə əlaqəsi də diqqətə dəyərdir. "Yallı" adı verilən halay növü və atəş mənasıyla əlaqəsi açıqdır.

Etimologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

(Cal/Çal/Yal) kökündən törəmişdir. Yalın sözcüyü atəş, alov deməkdir. Çılpaqlıq və sadəlik məzmunu də tapılar.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]