Dəryal (jurnal)

Dəryal — ədəbi jurnal 1991-ci ildən Şimali Osetiyada nəşr olunur. Rübdə bir nəşr olunur. 1996-cı ildən bəri illik buraxılış planına xüsusi bir gənclik sayı (beşinci), 2004 -cü ildən bu günə qədər ildə 6 dəfə nəşr olunmuşdur. 2019-cu ildə ayrı bir gənclik mövzusu ənənəsi yenilənir.

"Daryal" 1991 -ci ildə 1931-ci ilin mayından nəşr olunan "Ədəbi Osetiya" almanaxını əvəz edir. Yeni jurnal ədəbi-bədii və ictimai-siyasi bir jurnal olaraq təyin edilir. Jurnala Şimali Osetiyada tanınmış yazıçı və publisist Ruslan Totrov rəhbərlik edir.

Jurnal rus dilində nəşr olunur. Burada həm orijinal əsərlər, həm də osetin dilindən və Şimali Qafqazın digər dillərindən tərcümələri nəşr olunur. Əsasən Osetiya yazıçılarına aid olan nəsr, şeir, tənqidi və publisistik məqalələrlə yanaşı, jurnal osetiyalı incəsəntlə müsahibələr və əsərlərinin reproduksiyası da daxil olmaqla təsviri sənətlə bağlı materiallar dərc edir. Elm və Mədəniyyət rubrikasında Qafqaz xalqlarının etnoqrafiyası, mifologiyası və tarixi haqqında məqalələr dərc olunur.

Jurnalın materiallarının internetdə dərc edilməsi belə bir fürsət yarandıqdan sonra baş redaktorun əsas vəzifəsi olmuşdur.

2001-ci ildən bəri jurnalın saytı bütün nəşr olunan materialların mətnlərinə giriş təmin edir. Bundan əlavə saytda Osetiya klassiklərinin rus və osetin dillərində əsərlərinin ilk dəfə nəşr olunduğu "Kitabxana" bölməsi qurulur. İnternet versiyası sayəsində jurnalda nəşr olunan hekayələr, Joni Ramonovun "Revaz" və "Adeline" hekayələrində olduğu kimi, tez-tez şəbəkənin Osetiya seqmentində bir hadisə halına gəlir, forumlarda və sosial şəbəkələrdə geniş müzakirə olunur. Dəryal jurnalı internetdə yeni kanallar inkişaf etdirməyə davam edir - aktiv nümayəndəlikləri telegramda^[1], instagramda^[2], facebookda^[3] və VKontakte-də^[4] açılmışdır.

Jurnal unudulmaz tarixlərə həsr olunmuş nömrələr buraxılışını tətbiq edir. 2003-cü ildə Qaito Qazdanovun anadan olmasının yüz illiyi münasibətilə tamamilə bu yazıçının yaradıcılığına həsr olunmuş tematik bir sayı nəşr edilir^[5].

2012-ci ildə Şimali Osetiya ədəbiyyatşünası İrlan Xuqaev qloballaşmanın problemləri ilə əlaqədar yazdığı məqalədə, paytaxtdakı ədəbi jurnalların böhranını qeyd edir. Onun fikrincə "pərdə arxasında" periferik jurnallar Dəryal (Vladikavkaz) və Den i Noç (Krasnoyarsk) oxunaqlı olaraq qalır və xüsusi mədəni əhəmiyyət kəsb edir.

Jurnalın baş redaktoru yarandığı gündən yazıçı və tərcüməçi Ruslan Totrov (1936-2015) olmuşdur^[6][7]. Ölümündən sonra, 2015-2018-ci illərdə Olqa Ernestovna Totrova baş redaktor vəzifəsini tutur^[8].

Jurnalın 2018-ci ilin martından baş redaktoru jurnalist və publisist Alan Sxurbayevdir^[9][10].