Diktema — (lat. dico, dixi, dictum – "deyirəm, bildirirəm") dil seqmentlərinin aşağı səviyyəsinin vahidləri kimi bir və ya bir neçə cümlədən formalaşan elementar situasiya-tematik mətn vahidi.[1]
Diktem konsepsiyası 20-ci əsrin ortalarında Cenevrə məktəbindən Ferdinand de Saussure tərəfindən təsvir edilən dilin kommunikativ vahidləri haqqında elmi müzakirə ilə əlaqədar olaraq Mark Blok, həmçinin professor Aleksandr Smirnitski tərəfindən irəli sürülmüşdür. Professor Blox öz növbəsində diqqətdən kənarda qalan dil vahidlərinin səviyyəsini, yəni fonem və morfemin səviyyələrini nəzərdən keçirdi və ona "sərhədləri bulanıq olan strukturların üçüncü inteqral səviyyəsini" - sintaksisi əlavə etdi. Beləliklə, Dionisiy Traks tərəfindən morfologiya və Apolloniy Diskol tərəfindən sintaksis yaradıldıqdan sonra dikteme izolyasiyası qrammatika tarixində daha bir əsas mərhələni təmsil edir.
Düzgün genişlənmiş monoloq yazılı mətndə diktem adətən abzasla, dialoq nitqində isə diktem adətən replika ilə təmsil olunur.[2] Diktemdə linqvistik ifadənin inteqrativ vahidi kimi dörd əsas funksional əhəmiyyətli cəhət fərqləndirilir: adlandırma, predikasiya, tematikləşdirmə və stilizasiya.