Elektron xidmətlər

Elektron xidmətlər və ya e-xidmətlər — informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından (İKT) istifadə edən xidmətlər. Elektron xidmətlərin üç əsas komponenti bunlardır:

  • xidmət təminatçısı;
  • xidmət qəbuledicisi;
  • xidmətin çatdırılma kanalları (yəni, texnologiya).

Dövlət elektron xidmətində dövlət qurumları xidmət təminatçısı, vətəndaşlar, eləcə də müəssisələr xidmət qəbuledicisidir. Dövlət elektron xidməti üçün internet elektron xidmətin çatdırılmasının əsas kanalıdır, lakin telefon, televiziya və s. kimi digər klassik kanallar da nəzərə alınır.[1]

1980-ci illərin sonlarında Avropada yarandığı vaxtdan və 1993-cü ildə ABŞ hökuməti tərəfindən təqdim edilməsindən sonra[2] "elektron hökumət" termini indi xüsusilə dövlət siyasəti kontekstində tanınmış tədqiqat sahələrindən birinə çevrilib və hazırda dövlət sektorunun modernləşdirilməsində sürətlə strateji əhəmiyyət qazanmaqdadır.[3] Elektron xidmət bu sahənin qollarından biridir və ona praktiklər və tədqiqatçılar arasında da diqqət artmaqdadır.[4]

Əhəmiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tədqiqatçı Lu 2001-ci ildə yazdığı araşdırmada elektron xidmətlərin bir sıra üstünlüklərini vurğulayır. Bunlardan bəziləri:[5]

  • Daha böyük müştəri bazasına daxil olmaq
  • Bazarın genişlənməsi
  • Yeni bazarlara giriş maneəsinin azaldılması və yeni müştərilərin əldə edilməsi xərclərinin azaldılması
  • Müştərilərlə alternativ əlaqə kanalı
  • Müştərilərə verilən xidmətlərin artırılması
  • Qəbul edilən şirkət imicinin gücləndirilməsi
  • Rəqabət üstünlükləri əldə etmək
  • Şəffaflığın artırılması
  • Müştəri məlumatlılığını artırma potensialı

Elektron xidmət domeni

[redaktə | mənbəni redaktə et]

“Elektron xidmət” termininin bir çox tətbiqi var.

Burada elektron xidmət termini və təsviri yalnız elektron xidmətin adətən "dövlət elektron xidmətləri"ndə olduğu kimi "ictimai" prefiksi ilə əlaqələndirildiyi halda e-hökumət konteksti ilə məhdudlaşır. Bəzi hallarda elektron hökumət və elektron biznes sahəsində e-xidmət anlayışını əhatə edən bəzi konfranslar və ya jurnallar kimi hər iki sahəyə aid olan aspektlər təsvir edilməli olur.

Dəyər faktoru

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bəzi əsas xərc amilləri bunlardır:[5]

  • Tətbiqlərin qurulması xərcləri;
  • Tətbiqlərin saxlanması;
  • İnternet bağlantısı;
  • Aparat/proqram təminatı;
  • Təhlükəsizliklə bağlı narahatlıqlar;
  • Hüquqi məsələlər;
  • Təlim;
  • Sürətli texnologiya dəyişiklikləri.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Rowley, J. (2006) An analysis of the e-service literature: towards a research agenda. Internet Research, 16 (3), 339-359
  2. ↑ Alasem, A. (2009). An Overview of e-Government Metadata Standards and Initiatives based on Dublin Core. Electronic Journal of e-Government, 7(1), 1 – 10
  3. ↑ Wimmer, M., Codagnone, C. and Janssen, M. (2008) “Future of e-Government Research: 13 research themes identified in the eGovRTD2020 project’. Proceedings of the 41st Hawaii International Conference on System Sciences, USA
  4. ↑ Lӧfstedt, U. (2005) ‘Assessment of current research and some proposals for future direction’, International Journal of Public IS
  5. ↑ 1 2 Lu, J. (2001). Measuring cost/benefits of e-business applications and customer satisfaction”, Proceedings of the 2nd International Web Conference, 29–30 November, Perth, Australia, 139-47

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]