Florenski tülpanı
Florenski dağlaləsi - (lat. Tulipa eichleri Regel). Zambaqkimilər – (Lilicaeae Juss.) fəsiləsinə aid bitki növü.[1]
| Florenski dağlaləsi | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Florenski dağlaləsi |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
||||
| ||||
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3c.Nadir, atropatan endemik növüdür.[2]
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çoxillik ot bitkisidir. Soğanaq 2 sm-ə qədər diametrdə, yumurtavari uzunsovdur, tünd-qonur qınla örtülüdür. Gövdə 10-25 sm hündürlükdədir. Yarpaqlar 3-4 ədəd bükülmüş, göyümtül, çılpaq, aşağıdakılar çox və ya az enli-neştərşəkilli, yuxarıdakılar dar-xətvaridir. Çiçəklər təkdir, çiçəkyanlığının yarpaqcıqları 2,5-4 sm uzunluğunda, alovu qırmızı, əsası daxili tərəfdən tünd-göyümtül və ya qara ləkəli, sarı haşiyəlidir, xaricdən yumurtavari, rombvari, qısa-sivri, daxildən uzunsov, tərs-yumrtavari, təpə hissəsi adətən kəsikdir. Erkəkcik çiçəkyanlığından qısa, sapı qara, tozcuğu sarı, sapdan qısadır. Qutucuq 3-4 sm uzunluğundadır [3]
Bioloji, ekoloji, fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Aşağı və orta dağ qurşaqlarında – daşlı-çınqıllı, qayalı yamaclarda yayılmışdır. Çiçkləməsi aprel, meyvələməsi may ayına təsadüqf edir. Çoxalması toxumla və vegetativ yolladır. Kseromezofitdir[4]. Geofit, dərman və bəzək bitkisidir [5].
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Naxçıvan MR – Ordubad rayonu Nüsnüs (Diah, Qalagüney, Soyuq dağları) və Dırnıs kəndləri ətrafında, Azərbaycandan kənarda isə İranda yayılmışdır. Quru, daşlı yamaclarda bitir. Tək-tək rast gəlir.
Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Antropogen amillər, mal-qara otarılması.Dekorativ əhəmiyyətinə görə əhali tərəfindən intensiv toplanılması və zoogen amillər.
Becərilməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir.
Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xususi mühafizə tədbirləri hazırlanmamışdir.Yeni yayılma yerlərinin axtarılması vacibdir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, Bakı, 1989.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
|
Birləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ http://redbook.az/?options=project&id=Florenski%20t%C3%BClpan%C4%B1[ölü keçid]
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
- ↑ Ахундов Г.Ф., 1952
- ↑ Talıbov T.H, İbrahimov Ə.Ş., 2010; .Ибадлы О.В., 2005
- ↑ İbadlı O.V, 2002 Mehdiyeva N.P., 2011