Fustanella

Yunanıstan Olimpiya çempionu Spiridon Luis fustanella və firondada

Fustanella (yun. φουστανέλα, alb. fustanella, serb-xorv. фустанела, фистан) — bir neçə Balkan ölkəsinin — Yunanıstan, Albaniya, Bolqarıstan və Şimali Makedoniyanın kişiləri tərəfindən geyilən kilt kimi ətək. Müasir dövrdə fustanella ənənəvi alban və yunan milli geyimlərinin bir hissəsidir və həmçinin Yunanıstan Silahlı Qüvvələrinin Evzone Prezident Qvardiyası kimi elit hissələrinin rəsmi formalarına daxildir.

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bəzi tədqiqatçılar fustanellanın Roma toqasından gəldiyinə inanırlar. Heykəllərin əksəriyyətində dizə qədər büzməli ətəklər geyinmiş Roma imperatorları təsvir edilmişdir. Soyuq bölgələrdə daha çox istilik təmin etmək üçün daha çox qıvrımlardan istifadə olunurdu[1]. Fustanella Evzonun 400 qatı vardır.

Bizans yunanları fustanellanı podea (yun. ποδέα)[2] adlandırırdılar, bu da "önlük" mənasını verirdi. Podeya xüsusilə 12-ci əsrdə Akritas, o cümlədən Digenis Akritus tərəfindən geyilmişdi. Podea tapıntıları Osmanlı fəthindən bir neçə əsr əvvəl, təxminən 1180-ci illərdə Bizans imperatoru I Manuel Komnenos dövrünə aiddir. Bizans saxsı kəllələrində döyüşçülər silahlı və zəncirlə örtülmüş dəyənək formalı plaş da daxil olmaqla, ağır büzməli fustanella geyinmiş halda göstərilir. Albaniyada fustanella əvvəlcə albanların cənub qrupunun — toskların geyiminin elementi idi. Bəzi tədqiqatçılar fustanellanın Yunanıstanda məhz XV əsrdə başlayan Osmanlı hakimiyyəti[3] dövründə albanların sayəsində ənənəvi hala gəldiyinə inansalar da, fustanella artıq XII əsrdə Yunanıstanda geniş yayılmışdı. Fustanellanın geyimdə istifadəsi 18–19-cu əsrlərdə Yunanıstanda Epir əhalisi arasında alban qrupları tərəfindən yayılmışdır[4][5][6].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Notopoulos, James A. Akritan Ikonography on Byzantine Pottery Akritan Ikonography on Byzantine Pottery (англ.) // Hesperia : journal. — 1964. — Vol. 33, no. 2. — P. 108–133. — ISSN 0018–098X. — doi:10.2307/147182.
  2. ↑ The Oxford Dictionary of Byzantium (3-Volume Set) by Alexander P. Kazhdan,1991, ISBN 0195046528, page 47
  3. ↑ James P. Verinis, "Spiridon Loues, the Modern Foustanéla, and the Symbolic Power of Pallikariá at the 1896 Olympic Games"[ölü keçid], Journal of Modern Greek Studies 23:1 (May 2005), pp. 139–175.
  4. ↑ Samuel J. Barrows, The Isles and Shrines of Greece, 2005, 159, ISBN 1417917482
  5. ↑ A short history of modern Greece, 1958
  6. ↑ The Nomads of the Balkans, 1914