Gözdaxili linza

Gözdaxili linza — adətən katarakta müalicəsinin bir hissəsi kimi və ya yaxından görmə və uzaqdan görmə kimi digər görmə problemlərini düzəltmək üçün gözə implantasiya edilən linza, lazer ilə görmə korreksiyası. Təbii linza gözdə qalırsa, gözdaxili linza fakik linz adlanır, əks halda psevdofakik linz (və ya xarici linz). Hər iki növ linzalar təbii linza kimi eyni işıq fokuslama funksiyasını yerinə yetirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.[1]

Gözdaxili linza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Gözdaxili linza LASIK əməliyyatını[2] əvəz edə bilər, lakin LASIK kataraktların müalicəsi üçün gözdaxili linzanı əvəz edə bilməz.

Tibbi istifadə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əməliyyatdan əvvəl (sol). Əməliyyatdan sonra (sağ)
Ön kamera IOL (ACIOL)

Gözdaxili linzalar 1999-cu ildən bəri miopiya, uzaqgörmə və astiqmatizm kimi halları düzəltmək üçün istifadə olunur. Xəstənin təbii kristal linzi çıxarılmadan implantasiya edildiyi üçün bu tip göz içi linzalarına fakik intraokulyar linza (PIOL) də deyilir.[3]

İmplantasiya edildikdən sonra IOL-lərin üç əsas faydası var. Onlar ciddi görmə problemləri olan insanlar üçün işləməyən göz əməliyyatı forması olan eksimer lazer proseduruna (LASIK) alternativdir. Effektiv IOL implantları əksər xəstələr üçün əməliyyatdan sonra eynək və ya kontakt linzalara ehtiyacı da aradan qaldırır.[4] Linza çıxarıldığı üçün katarakta görünməyəcək və geri qayıtmayacaq. İmplantasiya edilmiş linzanın növündən asılı olaraq gözün diqqəti dəyişmək (yerləşdirmək) qabiliyyətinin ümumiyyətlə azaldılması və ya ləğv edilməsidir.

Əməliyyat növləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İmplantlar təbii linzanı çıxarmaqla və ya çıxarmadan istifadə edilə bilər:

  • Fakiya — təbii kristal linzaların olmasıdır. Fakik IOL (PIOL) orijinal kristal linzı çıxarılmadan implantasiya edilmiş gözdaxili linzə aiddir və bu, yalnız refraktiv qüsuru düzəltmək üçün həyata keçirilir.
  • Afakiya — təbii kristal linzasının olmamasıdır. Afakiya vəziyyəti adətən kataraktlı linzanın çıxarılması üçün cərrahi müdaxilə ilə əlaqədardır. Nadir hallarda afakiya post-travmatik və ya anadangəlmə ola bilər. Afakik IOL, əvvəlki cərrahiyyə və ya travma nəticəsində artıq afakik olan gözə ikincil olaraq implantasiya edilmiş linza aiddir.
  • Psevdofakiya — katarakt əməliyyatı zamanı, xəstənin linzanı çıxarıldıqdan dərhal sonra implantasiya edilən linzadır. Psevdofakiya — təbii kristal linzanın IOL ilə əvəz edilməsidir, çox vaxt katarakt çıxarıldıqdan sonra və ya tez-tez əsas refraktiv qüsuru düzəltmək üçün edilir.

Materialları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Göz içi linza implantlarının istehsalı üçün istifadə edilən materiallara polimetilmetakrilat (PMMA), silikon, hidrofobik akrilat, hidrofilik akrilat və kollamer daxildir.[5]

Texnologiyanın inkişafı, hər ikisi yumşaq qatlana bilən inert materiallar olan silikon və akril polimerlərin istifadəsinə səbəb oldu. Bu, linzanın qatlanmasına və daha kiçik bir kəsiklə gözə daxil edilməsinə imkan verir.[6]

Riskləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Endotel hüceyrələrinin illik 1,8% itkisi
  • 0,6% torlu qişanın qopması riski
  • 0,6% katarakt riski (digər tədqiqatlar 0,5-1,0% risk göstərmişdir)
  • 0,4% buynuz qişanın şişməsi riski
  • 0,03-0,05% göz infeksiyası riski, ən pis halda korluğa səbəb ola bilər. (Bu risk bütün göz əməliyyatı prosedurlarında mövcuddur və IOL-lərə xas deyil.)
  • Qlaukoma
  • Astiqmatizm
  • Yaxından və ya uzaqdan görmə qabiliyyətinin qalması
  • Əməliyyatdan sonra gözün içərisində linzanın fırlanması

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Güell JL, Morral M, Kook D, Kohnen T. "Phakic intraocular lenses part 1: historical overview, current models, selection criteria, and surgical techniques". Journal of Cataract and Refractive Surgery. 36 (11). November 2010: 1976–93. doi:10.1016/j.jcrs.2010.08.014. PMID 21029908.
  2. ↑ https://www.drcahid.com/lasik.htmlalternativ
  3. ↑ Kohnen, Thomas; Kook, Daniel; Morral, Merce; Güell, Jose Luis. "Phakic intraocular lenses: Part 2: Results and complications". Journal of Cataract & Refractive Surgery (ingilis). 36 (12). 2010-12-01: 2174. doi:10.1016/j.jcrs.2010.10.007. ISSN 0886-3350. PMID 21111322.
  4. ↑ https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6481478/
  5. ↑ Belluci R. An Introduction to Intraocular Lenses: Material, Optics, Haptics, Design and Aberration. In: Güell JL (ed): Cataract. ESASO Course Series. Basel, Karger, 2013, vol 3, pp 38–55
  6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]