Hüquqlardan sui-istifadə — mülki hüquqda şəxslərin yalnız başqa şəxsə ziyan vurmaq niyyəti ilə həyata keçirdikləri hüquqlara münasibətdə istifadə olunur. Hüquqlardan sui-istifadə edən şəxs öz hərəkətləri ilə dəymiş zərərə görə məsuliyyət daşıyır. Bu qrupa vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə, vergidən yayınmanı aid etmək olar. Bu prinsip presedent hüququnda formalaşmışdır. Müvafiq prinsip "hüquqdan istifadə edən kəs heç kimə zərər vermir" klassik nəzəriyyəsindən fərqlənir və özündə "sui-istifadə başladıqda hüquq başa çatır" (fr. le droit cesse où l'abus commence) maksimasını əks etdirir.[1]
Hüquqlardan sui-istifadə prinsipi Alman Mülki Məcəlləsində təsbit olunmuşdur. §226-da qeyd edilmiş müddəaya görə:
Hər hansı hüququn icrasında məqsəd yalnız başqasına zərər vurmaqdırsa, belə hüququn icrası qanunsuzdur. |
İsveçrə Mülki Məcəlləsinin 2-ci maddəsində qeyd edilir ki:
Hər kəsin vicdanlılıq prinsipinə uyğun olaraq hüquqlarını həyata keçirməsi və öhdəliklərini icra etməsi gözlənilir. Hüquqdan açıq-aşkar sui-istifadə qanunla qorunmur. |
Filippin Mülki Məcəlləsinin 19, 20 və 21-ci maddələrində qeyd olunur ki:
Doktrinanın mövcud olması üçün dörd şərtdən ən az biri tələb olunur:[2]
Bu prinsip ümumi hüquq sistemli dövlətlərdə mövcud deyil.
Şotland hüququnda (burada qarışıq sistem (roman-german və ümumi hüquq) mövcuddur) hüquqdan sui-istifadə aemulatio vicini adlanır.[3]