Hanbok

Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. Lütfən, məqaləyə etibarlı mənbələr əlavə edərək onu təkmilləşdirməyə kömək edin. Mənbəsiz məzmun problemlər yarada və silinə bilər. Problemlər həll edilməmiş şablonu məqalədən çıxarmayın. Daha ətraflı məlumat və ya məqalədəki problemlərlə bağlı müzakirə aparmaq üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə diqqət yetirə bilərsiniz.

Cənubi Koreyada Hanbok (kor. 한복), Şimalı Koreyada isə Coson-ot (kor. 조선옷) adı altında bilinən, festivallar, şənliklər və mərasim kimi ənənəvi hallarda geyilən yarı rəsmi və ya rəsmi olan Koreyalıların milli geyimdir. Canlı rənglər və cibsiz sadə xətlər ilə xarakterizə olunur.

Terminin mənası "Koreya geyimi" mənasına gəlsədə halhazırda Hanbok Coson dövründə geyilən geyimləri ifadə edir. Qədim zamanlarda aşağı və orta təbəqədən olan insanlar toy və festivallar daxilində gündəlik olaraq ağ rəngli Hanbok geyinirdilər. Hanbok o dövrdə insanların sosial statuslarını büruzə verən vacib bir faktor idi. Üst təbəqələr bəzəkli toxunma çap və saç aksesuarları ilə Hanboku tamamlayırdılar. Koreyalılar hanbokun geyinilməsini indiki dövrdə də qoruyub saxlayırlar.

1996-cı ildə Cənubi Koreya Mədəniyyət, İdman və Turizm nazirliyi vətəndaşları hanbok geyinməyə təşviq etmək üçün Hanbok günü təsis etdi.^[1]

Ənənəvi qadın hanboku joqori — bluz köynək və ya gödəkcə və çima isə hanbokun ətək hissəsinə deyilir. Bu ikisi birliktə tez-tez çima joqori adlanır. Kişi hanboku joqori və baji adlanan boş şalvardan ibarət olur.

Joqori- həm kişilər həm də qadınlar tərəfindən geyilən hanbokun üst hissəsidir. Paltarın qollarını və üst hissəsini əhatə edir. Joqorinin əsas forması gil, git, dongjeong, goreum və qollardan ibarətdir.

(Hanqıl : 길) paltarın həm ön, həm də arxa tərəfindəki geniş hissəsidir və git (Hanqıl : 깃) yaxasını əhatələyən parçadır. Dongjeong (Hanqıl : 동정) üst hissədəki çıxarılabilən yaxadır və ümumiyyətlə kvadrat şəklində olur. Gorem (Hanqıl: 고름) jeogori-i qabağını bağlayan pərçimdir. Qadın hanboklarının qollarının ucuna kkeutdong (Hanqıl : 끝동) adlı parça vardırki müxtəlif rəngli manşetə sahib ola bilər.

Çima- hanbokun ətək hissəsidir. Ətək hissə olduqca boş hazırlanır. Ətək və joqorinin geyinməzdən əvvəl ağ rəngli altlıq geyinirlir bu isə sokchima adlanır.

Baji — kişi hanbokunun alt hissəsidir. Koreyada termin olaraq mənası elə " şalvar " deməkdir. Qərb üsulu şalvarlar ilə müqayisədə öz fərqliliyi ilə seçilir. Halhazırda baji termini Koreyada hər cür şalvar üçün istifadə olunur. Baji geyim tərzi, tikiş üsulu, tikmə və sairdən asılı olaraq əyri şalvar, dəri şalvar, ipək şalvar və ya pambıq şalvar ola bilər.

Jokki və Maqoj — Jokki (Hanqıl : 조끼) yelək növüdür, magoja isə gödəkçə. Jokki və magoja Joseon sülaləsinin sonunda (1392–1897) yaradılmış olsa da, Qərb mədəniyyətinin Koreyaya təsir etməsindən sonra ənənəvi geyim hesab olunur. Hər biri əlavə olaraq istilik və stil üçün jeogori üzərinə geyilir. Magoja geyimi Mançu xalqının geyimindən təsir almışdır. King Gojong'un atası Heungseon Daewongun, 1887-ci ildə Tianjindəki siyasi sürgündən qayıtdıqdan sonra Koreyaya bu geyim növü təqdim edilmişdir. Magoja, oradakı soyuq iqlim səbəbiylə mühacirətdə geydiyi magwae-dən əldə edilmişdir. İsti saxladığı üçün Koreyada magoja tez bir zamanda məşhur oldu. Buna "deot jeogori" ("xarici jeogori") və ya magvae də deyilir.

Maqoja-nın jeogori və durumagidən fərqli olaraq yaxasını bəzəyən parça dəsti və goreum (bağlama ipləri) yoxdur. Maqoja əvvəllər kişi paltarı idi, lakin sonradan uniseks halına gəldi. Maqoja ipəkdən hazırlanmış və kəhrəba şəklində hazırlanan bir və ya iki düymə ilə bəzədilmişdir. Kişi magojalarında, qadın magojalarından fərqli olaraq düymələr sağ tərəfə qoyulurdu. Əvvəllər qadınlar gündəlik geyim kimi deyil, stil üçün magoja geyirdilər və xüsusilə də kisenglər tez-tez magoja geyirdilər. Yaz və payız aylarında qadın magojalarında istifadə olunan pastel rəngləri jeogori ilə uyğunlaşdırılırdı. Yaz və payız aylarında kişilərin magojaları yaşıl, boz, tünd boz rəngdə olurdu.

Hanbok geyinilmə məqsədlərinə görə təsnif olunur: gündəlik , mərasim, xüsusi hanbok olaraq. Mərasim hanbokları rəsmi hallarda, həmçinin uşağın ilk doğum günündə (Hanqıl: 돌잔치 Doljançi adlanır bu mərasim), toyda və ya dəfn mərasimində geyilir. Hanbok (Hangul: 한복; Hanja: 韓 服) Koreya xalqının ənənəvi geyimidir. 100 il əvvələ qədər gündəlik geyilən hanbok, əvvəllər hərəkət rahatlığını asanlaşdırmaq üçün hazırlanmışdı. Ancaq indi yalnız bayram günlərində və ya xüsusi ildönümlərdə geyilir.

Ənənəvi hanbokun öz gözəlliyi olsa da, nəsillər arasında dizayn yavaş-yavaş dəyişmişdi. Hanbokun əsasını zərif forma və canlı rənglər təşkil edir. Hanbokun rəngi sosial mövqeyi və ailə vəziyyətini təmsil edirdi. Məsələn, parlaq rənglər uşaqlar və qızlar tərəfindən geyilirdi, orta yaşlı kişilər və qadınlar tərəfindən isə daha sadə rənglər geyilirdi. Evli olmayan qadınlar tez-tez sarı jeogori və qırmızı çima geyirdilər. Üst siniflər müxtəlif rənglərdə hanboklar geyirdilər. Həmçinin vəzifə və statusu hanbokun materialı ilədə seçilirdi. Varlı təbəqə bahalı materiallardan hazırlanmış hanboklardan istifadə edirdilər.

Hanbok, mənşəyini Sibirdən Qərbi Asiyadan Şimal-Şərqi Asiyaya qədər uzanır. Hanbokun dizayn xüsusiyyətlərinə görə ən qədim dəlilləri Koreyanın Üç Krallığı dövründəki Goguryeo'nun qədim divar hörgülərində görülür. Qərbi və şimali Asiyada köçəri mənşəyini əks etdirən hanbok, hərəkət rahatlığını asanlaşdırmaq üçün hazırlanmışdır. Hanbokun əsas quruluşunu, joqori jaketi, baji şalvarı, çima ətəyi Koreya krallığı Gojoseon dövründə ortaya çıxdığı bildirilir. Hanbokun əsas quruluşu və dizayn xüsusiyyətləri bu günə qədər nisbətən dəyişməz olaraq qalır.

Binyo və ya Pinyo (Hangul: 비녀) ənənəvi saç düzümünü bəzəmək üçün əşya idi və sosial vəziyyətindən asılı olaraq fərqli formalı uclarda olurdu. Kral ailəsindəki qadınlarda əjdaha və ya Finiks formalı Binyo, adi qadınlarda isə ağaclar və ya Yapon ərik çiçəkləri formasında idi. Binyo qadının evli olduğunu göstərən əşya idi. Buna görə də Binyo bir qadınının namusunun və səliqəsinin ifadəsi idi.

Daenggi, hörük saçları bağlamaq və bəzəmək üçün parçadan hazırlanmış ənənəvi bir Koreya lentidir.

Norigae (Hanqıl : 노리개) qadınların istifadə etdiyi adi ənənəvi bir aksesuar idi. Sosial mövqeydən asılı olmayaraq istifadə edilirdi.

Danghye və ya Tanghye (Hanqıl : 당혜) Coson sülaləsi dövründə evli qadınların istifadə etdiyi ayaqqabı idi. Danghye üzüm, nar, xrizantema və ya peonies kimi ağaclarla bəzədilmişdir. Bunlar uzunömürlülüyün rəmzləri idi.

Kral ailəsindəki bir qadının istifadə etməsi üçün Danghye, Kunghye (Hanqıl : 궁혜) adlanan ayaqqabı idi. Onlar çiçəklərlə bəzədilərdi.

Adi qadınların istifadə etməsi üçün Danghye Onhye (Hanqıl : 온혜) adlanan ayaqqabı idi.

Hanbok ənənəvi geyim olmasına baxmayaraq müasir dövrdə də öz populyarlığını saxlayır.

Cənubi Koreya hökuməti modelyerlərə sponsorluq etməklə hanboka olan marağın yenidən canlanmasına dəstək verir. Son zamanlarda Hanbok musiqi videolarında dəbə düşmüşdür. Məşhur K-pop sənətçisi olan BTS tərəfindən "İdol" mahnıları üçün səsləndirilən musiqili videoda hanbokdan istifadə etmişdir. Hanbok müasirləşməyə davam etdikcə, yeni dizaynlar üzərində fikirlər yaranır.

Seulda xarici turist hanbok geyinsə Beş Milli Saraya (Changdeokgung, Changgyeonggung, Deoksugung, Gyeongbokgung və Gyeonghuigung) pulsuz daxil ola bilər.