Klassik mexanikadakı düsturların siyahısı

Klassik mexanika fizikanın makroskopik cisimlərin hərəkətini izah eləyən sahəsidir. Fizikanın nəzəriyyələri arasında ən geniş yayılmışıdır. Əhatə etdiyi mövzulara isə, kütlə, təcil və qüvvə aiddir. Burada hadisələrin 3 ölçülü Evklid fəzasında baş verdiyini təsəvvür eləyirlər.

Klassik mexanikada çoxlu tənliklərdən istifadə olunur və başqa riyazi anlayışlardan da həmçinin. Məsələn, differensial tənliklər, Li qrupları, çoxqatlılar və erqodik nəzəriyyə və s. Bu səhifədə bunların arasında ən önəmlilərinin xülasəsi verilib

Bu məqalədə əsasən Nyuton mexanikasının düsturlarını təqdim eləyir. Klassik mexanikanın daha ümumi tərtibi üçün isə analtik mexanikaya baxın (Laqranj və Hamilton mexaniklarını əhatə eləyir).

Klassik mexanika

Kütlə və ətalət

Kəmiyyət (geniş yayılmış adı/ları)	(Geniş yayılmış) simvolu/ları	Tənliyi	SI vahidləri	Ölçüsü
Xətti, səth, həcmi kütlə sıxlığı	λ yaxud μ (xüsuilə akustikada) xətti sıxlıq üçün, σ səth üçün, ρ həcm üçün.	$m=\int \lambda \mathrm {d} \ell$ $m=\iint \sigma \mathrm {d} S$ $m=\iiint \rho \mathrm {d} V\,\!$	kg m⁻ⁿ, n = 1, 2, 3	[M][L]⁻ⁿ
Kütlə momenti^[1]	m (Ümumi simvolu yoxdur)	Maddi nöqtə: $\mathbf {m} =\mathbf {r} m\,\!$ $x_{i}\,\!$ : $\mathbf {m} =\sum _{i=1}^{N}\mathbf {r} _{\mathrm {i} }m_{i}\,\!$ $x_{i}\,\!$ : $\mathbf {m} =\int \rho \left(\mathbf {r} \right)x_{i}\mathrm {d} \mathbf {r} \,\!$	kg m	[M][L]
Kütlə mərkəzi	r_com (Simvolu dəyişə bilər)	i-ncı kütlə momenti $\mathbf {m} _{\mathrm {i} }=\mathbf {r} _{\mathrm {i} }m_{i}\,\!$ Diskret kütlələr: $\mathbf {r} _{\mathrm {com} }={\frac {1}{M}}\sum _{i}\mathbf {r} _{\mathrm {i} }m_{i}={\frac {1}{M}}\sum _{i}\mathbf {m} _{\mathrm {i} }\,\!$ Kütlələr silsiləsi: $\mathbf {r} _{\mathrm {com} }={\frac {1}{M}}\int \mathrm {d} \mathbf {m} ={\frac {1}{M}}\int \mathbf {r} \mathrm {d} m={\frac {1}{M}}\int \mathbf {r} \rho \mathrm {d} V\,\!$	m	[L]
2 cisimli azalmış kütlə	m₁₂, μ Kütlələr = m₁ and m₂	$\mu =\left(m_{1}m_{2}\right)/\left(m_{1}+m_{2}\right)\,\!$	kg	[M]
Ətalət momenti	I	Diskret kütlələr: $I=\sum _{i}\mathbf {m} _{\mathrm {i} }\cdot \mathbf {r} _{\mathrm {i} }=\sum _{i}\left\|\mathbf {r} _{\mathrm {i} }\right\|^{2}m\,\!$ Kütlələr silsiləsi: $I=\int \left\|\mathbf {r} \right\|^{2}\mathrm {d} m=\int \mathbf {r} \cdot \mathrm {d} \mathbf {m} =\int \left\|\mathbf {r} \right\|^{2}\rho \mathrm {d} V\,\!$	kg m²	[M][L]²

Kəmiyyət (geniş yayılmış adı/ları)	(Geniş yayılmış) simvolu/ları	Tənliyi	SI vahidləri	Ölçüsü
Moment	p	$\mathbf {p} =m\mathbf {v} \,\!$	kg m s⁻¹	[M][L][T]⁻¹
Qüvvə	F	$\mathbf {F} =\mathrm {d} \mathbf {p} /\mathrm {d} t\,\!$	N = kg m s⁻²	[M][L][T]⁻²
İmpuls	J, Δp, I	$\mathbf {J} =\Delta \mathbf {p} =\int _{t_{1}}^{t_{2}}\mathbf {F} \mathrm {d} t\,\!$	kg m s⁻¹	[M][L][T]⁻¹
nöqtəsinə nəzərən bucaq momenti r₀	L, J, S	$\mathbf {L} =\left(\mathbf {r} -\mathbf {r} _{0}\right)\times \mathbf {p} \,\!$ Most of the time we can set r₀ = 0 if particles are orbiting about axes intersecting at a common point.	kg m² s⁻¹	[M][L]²[T]⁻¹
Moment of a force about a position point r₀, Torque	τ, M	${\boldsymbol {\tau }}=\left(\mathbf {r} -\mathbf {r} _{0}\right)\times \mathbf {F} =\mathrm {d} \mathbf {L} /\mathrm {d} t\,\!$	N m = kg m² s⁻²	[M][L]²[T]⁻²
Angular impulse	ΔL (no common symbol)	$\Delta \mathbf {L} =\int _{t_{1}}^{t_{2}}{\boldsymbol {\tau }}\mathrm {d} t\,\!$	kg m² s⁻¹	[M][L]²[T]⁻¹

Notes

↑ Section: Moments and center of mass^{[ölü keçid]}

[1] Section: Moments and center of mass^{[ölü keçid]}

[1]