Komissiya haqqı

Komissiya ödənişi (komissiya haqqı) — cəmiyyətdə iqtisadi münasibətlərin müxtəlif sahələrində istifadə olunan iqtisadi və hüquqi termin. Komissiyanı kommersiya əməliyyatında, əməliyyatda vasitəçi kimi işləmək üçün ödəniş adlandırmaq olar, adətən əməliyyat məbləğinin faizi kimi hesablanır. Həmçinin, bu termin müəyyən bank əməliyyatlarını həyata keçirərkən bank tərəfindən tutulan komissiya xidmətlərinin ödənilməsinə aid edilir[1].

Komissiya müqaviləsində komissiya haqqı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ödənişlər çox vaxt gəlirin faizindən istifadə etməklə hesablanır ki, bu da firmalara işçilərin maraqlarını firmanın maraqları ilə uyğunlaşdırmağa çalışaraq əsas agent problemini həll etməyə imkan verir. Bununla belə, mənfəətə əsaslanan yanaşmalar və ya mükafata əsaslanan yanaşmalar kimi faizlərdən başqa modellər mümkündür. Komissiyalar satış işçilərinə yalnız saatlıq və ya satış cəhdlərinə görə deyil, satılan məhsul və ya xidmətlərə görə (qismən və ya tam) maaş almağa imkan verir. Komissiya sistemlərinin bir çox növləri olmasına baxmayaraq, ümumi xərclərin idarə edilməsi üçün ümumi metodologiya hədəf gəlir kimi tanınır. Hədəf qazancları satıcının əsas əmək haqqı və gözlənilən komissiyalardır (satıcının kvotaya cavab verdiyini nəzərə alaraq). Qazanc hədəfləri satıcılara şirkətin məqsədlərinə cavab verdikləri təqdirdə gözlənilən ümumi kompensasiyanı təxmin etməyə kömək edir.

Əsas və agentin maraqlarını uzlaşdırmağın ən geniş yayılmış yollarından biri agentin fəaliyyətini izləyən stimulların işlənib hazırlanmasıdır. Sabit əmək haqqı, birbaşa komissiyalar və ya hər ikisinin kombinasiyası kimi kompensasiya planlarının növlərində yüksək dərəcədə dəyişkənlik var.[2][3][4] Çox vaxt kvota adlanan satış məqsədinə çatmaq üçün komissiyalar qazanılır. Bundan əlavə, komissiya strukturlarına hər birinin öz həddi və müvafiq mükafatları olan çoxsaylı nailiyyət səviyyələri daxil ola bilər.

  1. Райзберг Б. А., Лозовский Л. Ш., Стародубцева Е. Б. Современный экономический словарь. 5-е изд., перераб. и доп. — М.: ИНФРА-М, 2007.
  2. Madhani, P. M. "Sales Employees Compensation: An Optimal Balance Between Fixed and Variable Pay". Compensation & Benefits Review. 41 (4). 2009: 44–51. doi:10.1177/0886368709331449.
  3. Sivits, Clare. "How to Pay Straight Commission Only -- Core Commissions". Core Commissions - Commission Management Software. September 9, 2020. February 27, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 27, 2023.
  4. Sivits, Clare. "Implement Salary Plus Commission Plan - Core Commissions". Core Commissions - Commission Management Software. September 16, 2020. February 27, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 27, 2023.
  • Райзберг Б. А., Лозовский Л. Ш., Стародубцева Е. Б. Современный экономический словарь. 5-е изд., перераб. и доп. — М.: ИНФРА-М, 2007. ISBN 978-5-16-002705-0
  • Гражданский кодекс Российской Федерации (Часть вторая) от 26.01.1996 № 14-ФЗ (редакция по состоянию на 11.01.2009)