Müqəddəs Yelisey kompleksi (Oğuz)

Müqəddəs Yelisey kompleksi və ya Qala piri — Oğuz rayonunda yerləşən alban məbədi.

Müqəddəs Yelisey bazilikası
41°04′23″ şm. e. 47°27′36″ ş. u.HGYO
Ölkə	Azərbaycan
Şəhər	Oğuz
Aidiyyatı	Alban Həvari Kilsəsi
Üslubu	Qafqaz Albaniyasının memarlığı
Azərbaycandakı tarixi abidələrin milli qeydiyyatı
İstinad nöm.	1637
Kateqoriya	Məbəd
Əhəmiyyəti	Ölkə əhəmiyyətli
Müqəddəs Yelisey bazilikası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Alban tayfalarından biri olan udinlər bu gün də Oğuz şəhərinin şərq hissəsində yerləşən qədim alban məbədindən dini sitayişlərini icra edirlər. Tuf daşlarından və əhəng məhlulundan inşa edilən və dördbucaq formasında olan bu məbəd binasının uzunluğu 7,45 metr, eni 5,55 metrdir. Məbəd daxilində ibadət üçün nəzərdə tutulmuş sahə 3,5 metr X 4,35 metr ölçüsündədir. Eni 1,1 metr, hündürlüyü 1,55 metr olan üstü yarımdairəvi tağlı qapı məbədin qərb hissəsində yerləşir. Xristian kilsəsinin müqəddəslərindən biri olan Yeliseyin şərəfinə inşa edilən bu məbədi udinlər Qerqets monastrı adlandırmışlar. (Qerqets udincə "Müqəddəs yer" deməkdir). 1828–1830-cu illərdə çar Rusiyası tərəfindən İrandan və Osmanlı imperiyasından Azərbaycan ərazisinə köşürülən ermənilərin bir hissəsi də Oğuz rayonu ərazisində yerləşdirilmişdir. Tarixi mənbələrə görə ermənilər məhz çar hökumətinin köməyi ilə 1836-cı ildə Alban katolikosluğunun ləğv edilməsinə nail olur. "Erməniləşdirmə" siyasəti Oğuz udinlərinin dini həyatından da yan keçmir. Ermənilər Qerqets monastrını "Yeqişe Arakel" monastrı adlandırır, alban dilində yazılar məhv edilərək erməni yazıları ilə, alban xaçı erməni xaçı ilə əvəz olunur. Bu proses XX əsrin əvvəllərində başa çatdırılır.

• Alban məbədi Oğuz şəhəri
• Calut monastırı