Matyo Kereku
 | Bu, tənha məqalədir, çünki hansısa məqalədən bu məqaləyə verilmiş keçid yoxdur. |
Matyo Kereku (fr. Mathieu Kérékou; 2 sentyabr 1933[1][2][…] – 14 oktyabr 2015[1][3], Kotonu) — Benin hərbi və dövlət xadimi, iki dəfə ölkə prezidenti, briqada generalı vəzifələrində çalışıb.
| Matyo Kereku | |
|---|---|
| fr. Mathieu Kérékou | |
 | |
|
| |
prezident () | |
| 30 noyabr 1975 – 4 aprel 1980 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 2 sentyabr 1933[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 14 oktyabr 2015[1][3] (82 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu, dövlət xadimi |
| Dini | Evangelizm |
| Rütbəsi | briqada generalı, əsgər |
|
|
|
| Təltifləri |
 |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Erkən illəri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ölkənin şimal-qərbində anadan olub, milliyyətcə Somba. Hərbi təhsilini Mali və Seneqalda alıb.
1960-1961-ci illərdə Fransa ordusunda xidmət edib. 1961-1963-cü illərdə o, prezident Hubert Maqinin köməkçisi olub. 1967-ci ildə əmisi oğlu Moris Kuandete hakimiyyətə gələrək Hərbi İnqilab Şurasının 1-ci müavini, sonra sədri olanda hərbi çevrilişdə iştirak etdi.
1968-1970-ci illərdə Fransada hərbi məktəbdə təhsil alıb. Vətənə qayıtdıqdan sonra mayor rütbəsi, baş qərargah rəisinin müavini və Ouidada paraşüt bölməsinin rəisi vəzifəsini almışdır.
Birinci prezidentlik
[redaktə | mənbəni redaktə et]26 oktyabr 1972-ci ildə polkovnik-leytenant rütbəsində olan digər üç polkovnik-leytenant (Aikpe, Assogba və Alladaye) ilə birlikdə inqilab elan edilən hərbi çevriliş həyata keçirdi. O, ölkənin prezidenti, baş naziri və müdafiə naziri oldu.
Əvvəlcə o, millətçi mövqelər tutdu, lakin 1974-cü ildə Marksizm-Leninizmin qəbul edildiyini elan etdi, Dahomey Benin Xalq Respublikası adlandırıldı, 1975-ci ilin noyabrında hakim Xalq İnqilabı Partiyasını (Xalq İnqilabı Partiyası) yaratdı (1976-cı ildə təsis qurultayında). onun Mərkəzi Komitəsinin sədri seçildi), bankları və əsas sənaye sahələrini, o cümlədən nefti milliləşdirdi.
1975-ci ildə həyat yoldaşını daxili işlər naziri ilə zina edərkən yaxalayaraq, onun yerindəcə güllələnməsini əmr etdi[4].
1977-ci ildə onun rəhbərliyi ilə ölkənin inkişafının məqsədini elmi sosializm prinsiplərinə əsaslanan yeni cəmiyyət qurmaq məqsədi ilə bəyan edən ölkənin yeni konstitusiyası qəbul edildi. Belə bir ideologiya ona ölkədəki milli-etnik parçalanmanı dayandırmağa, siyasi qeyri-sabitliyi dayandırmağa kömək etdi (müstəqilliyin 12 ilində ölkədə 6 dövlət çevrilişi oldu).
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Mathieu Kerekou // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 Mathieu Ahmed Kérékou // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (xorv.). 2009.
- ↑ 1 2 Mathieu Kerekou // Munzinger Personen (alm.).
- ↑ "Elections in Benin". 2021-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-25.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Советский энциклопедический словарь / Гл. ред. А. М. Прохоров. — 4-е изд. — М.: Сов. энциклопедия, 1988. — с. 569.
- Урсу Д. П. Бенинский политик Матье Кереку // Вопросы истории. — 2016. — № 11. — С. 108—124.