Metaverse — insanların heç bir fiziki səy göstərmədən, artırılmış virtual reallıq cihazları vasitəsilə tamamilə zehni hiss etdikləri perseptual kainat.[1] Bu kainat kompüterlər, android cihazları və 3D cihazları sayəsində insan idrakını süni fiziki mühitə daxil etməyə imkan verir.[2]
Bu gün dünyanın ən əhəmiyyətli metaverse investorlarından biri virtual reallıq cihazları üzərində işləyən Oculus şirkətini 2 milyard dollara satın alan Facebook-dur.[3] Əslində, Facebook, Microsoft kimi mühüm proqram şirkətləri ilə əməkdaşlıq müqavilələri imzalamışdır.[4] Bundan əlavə, Roblox kimi oyun platformaları bu sahədə böyük Ar-Ge investisiyaları edir.
Bu texnologiya yetərincə inkişaf edərsə, insanlar əldə etdikləri virtual reallıq cihazları sayəsində heç bir fiziki səy göstərmədən alış-veriş etmək, kinoya getmək, kafelərdə vaxt keçirmək kimi bir çox fəaliyyətlə məşğul olmaq imkanı əldə edəcəklər.
Metaverse anlayışı 1990-cı illərin əvvəllərində ortaya çıxdı. 1992-ci ildə Neal Stephenson tərəfindən ilk dəfə nəşr olunan elmi fantastika romanı olan Snow crash metaverse anlayışı uydurma dünyanı xarakterizə edir.[5] Əslində, metaverse anlayışı ilk dəfə təqdim edildiyi zaman həddindən artıq şişirdilmiş və spekulyativ gələcək perspektivi kimi tənqid edilmişdir.[6]
Konsept xüsusilə Facebook-un mövzu ilə maraqlanmağa başladığı zaman daha da ön plana çıxdı. Əslində böyük məlumat anbarına sahib olan Facebook milyonlarla insanın metadatasına malikdir. Bu, süni intellektə əsaslanan süni dünyanın insanların fərdi sərhədlərini təhdid edəcəyi ilə bağlı narahatlıq yaratdı.
Metaverse virtual ictimai məkan yaratmağı vəd edir. Bu ictimai sferanın virtual valyutaları hazırda kriptovalyuta bazarında satılır. Bu baxımdan, konsepsiya internetin gələcəyi kimi görünür. Metaverse adlanan bu süni kainata daxil olan ilk şəhər Seuldur.
2020-ci ildə məşhur rep sənətçisi Travis Skott metaverse mühitində virtual konsert təşkil etdi.[7]