Osmussaar adası

Osmussaar adası^[1] (est. Osmussaar, isv. Odensholm) — Baltik dənizində Estoniyaya məxsus bir ada. İsveç adı məzarı adada yerləşdiyi iddia olunan Odinin şərəfinə verildi. Rusiya imperiyasında ada İsveç adı olan Odensholm adını daşıyırdı. Adanın sahəsi 4.69 km²-dir. Əhali 2 nəfərdir (2009)^[2]. Estoniyanın Lyaenemaa qəzası, Naorootsi volostuna daxildir.

Osmussaar adası
est. Osmussaar
Ümumi məlumatlar
Sahəsi	4,69 km²
Əhalisi	2 nəfər (2009-cu il)
Yerləşməsi
59°17′30″ şm. e. 23°23′30″ ş. u.
Ölkə	Estoniya
Akvatoriya	Baltik dənizi Riqa körfəzi
Osmussaar adası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Birinci Dünya müharibəsi zamanı 26 avqust 1914-cü ildə rus kreyserləri Pallada və Boqatır, ada yaxınlığında saya oturan alman yüngül kreyseri Maqdeburqdan kod kitabını götürdülər. Rusiya hakimiyyəti kitabı Almaniyanın dəniz kodunun aşkar edilməsində mühüm rol oynayan İngilis admiraltına təhvil verdi. Sonradan kodun açıqlanması həm dənizdəki hərbi əməliyyatlara, həm də bütövlükdə müharibənin gedişatına əhəmiyyətli təsir göstərdi. 1940-cı ilə qədər adada isveçlilərdən ibarət 130 nəfər yaşayırdı. Lakin Sovet qoşunları Estoniyaya girdikdən sonra sakinlər adanı tərk etdilər. Ada hazırda təbiət qoruğu olduğu üçün Estoniyanın Bərpa Qanununa əsasən, adada torpaq sahələri olan bütün torpaq sahibləri başqa yerlərdə kompensasiya aldılar. Hazırda adada iki bir-birinə qohum ailə yaşayır.

Ada 1941-ci ildə alman hücumundan sonra geri çəkilmə zamanı sovet qoşunları tərəfindən tərk edilmiş Sovet Estoniyasının son ərazisi idi. Adada 15 sovet dənizçisi və 164 gün müdafiəni davam etdirən işçilərin kütləvi məzarı vardır. Estoniya Rus Yelkənli Qayıqlar Cəmiyyətinin və Baltsail Yaxt Klubunun üzvləri məzarların qorunmasını təşkil edirlər.

1954-cü ildə adada müharibə zamanı məhv edilmiş köhnə mayakın yerinə yeni bir mayak inşa edildi. Sovet işğalı başa çatdıqdan sonra, ada kənar şəxslərə yenidən açıldı. Son rus əsgərləri 1993-cü ildə adanı tərk etdilər. 1996-cı ildən bəri ada qorunan bir ərazidir.