Pakistan gömrük bəyənnaməsi

Pakistan Bəyannaməsi — (İndi və ya Heç Olmayacaq; Biz Həmişəlik Yaşayacağıq və ya məhv olacağıq?) Adlı kitabça Çaudhri Rəhmət Əli tərəfindən yazılmış və çap edilmiş, [1][2][3][4][5][6][7][8] 28 yanvar 1933-cü ildə Pakstan sözü ("i" hərfi olmadan) ilk dəfə istifadə olunmuşdu və 1932-ci ildə isə Üçüncü Dəyirmi Masa konfransının nümayəndələrinə yayılmışdı. [9]

Gizlədilmiş məktub

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kitabça 1933-cü ildə Londonda keçirilən Üçüncü Dəyirmi Masa konfransındakı İngilis və Hindistan nümayəndələrinə təqdim etmək üçün yaradıldı. [10]

Bu, tək Rəhmət Əlinin imzaladığı 28 Yanvar 1933-cü il tarixli gizli məktubu 3-cü Humberstone Yolundan ünvanlandı.Məktubda bəyan edir:[9]

"Hindistanın beş şimal birliyində - Pəncab, Şimal-Qərb Sərhəd (Əfqan) əyalətində, Qucarat, Kəşmir, Sind və Bəlucistan bölgələrində yaşayan otuz milyon "Pakstan" müsəlmanları adından bir müraciəti əlavə edirəm. Bu, Hindistanın digər sakinlərindən fərqli olaraq milli statuslarının tanınması tələbini Pakistana dini, sosial və tarixi zəmində ayrıca Federal Konstitusiya verilməsi ilə təcəssüm etdirir."

Nəticə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sonrakı məktublarda, Pakistandan başqa Çaudri, Banqistan və Osmanistan kimi alt qitədə bir sıra digər müsəlman dövlətlərinin də qurulmasını təklif etdi. Şərqi Hindistandakı Şərqi Benqal və Assamdakı keçmiş müsəlman vilayətlərinin Banqistan, benqal, əssam, və bihar dillərində danışan müsəlmanlar üçün müstəqil bir müsəlman dövləti olmasını təklif etdi. Ayrıca Heydərabad əyalətinin Osmanistan adlı bir İslam monarxiyasına çevrilməsini təklif etdi. [11][12]

3 iyun 1947-ci ildə Müsəlman Liqasının İngilis bölmə planını qəbul etməsindən sonra, 6 gün sonra "Böyük Xəyanət" adı verilən bir planla, İngilis planının rədd edilməsini və Pakistan planının qəbul edilməsini istədi. 1933-cü ildə hazırladığı "İndi ya da əsla" adlı kitabında hazırladığından daha kiçik bir şey Pakistan üçün bədbəxtlik idi. [13] Cinnahı daha kiçik bir Pakistanı qəbul etdiyinə görə qınadı, [13] və onu "Qırılma-e-Əzam" adlandırdığı deyilir. [14][15] Sonda İngilis planı qəbul edildi və Əlinin planı rədd edildi. [16] Əli hər zaman Pakistanın belə "kiçik" yaranmasından narazılığını dilə gətirmişdi. [13]

Kembric Universitetinin professoru Mian Əbül Haq, 1935-ci ildən sonra Rəhmət Əlinin zehni quruluşunun "böyük nasist əsərləri" nin çox sayda keçidini bildiyini "araşdırması nəticəsində dəyişdiyini" söylədi. [17]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Pakistan, the enigma of political development, by Lawrence Ziring, p. 67
  2. ↑ Iqbal, an illustrated biography Khurram Ali Shafique, p.131
  3. ↑ India-Pakistan in war & peace, Jyotindra Nath Dixit p. 10
  4. ↑ The Great Divide: Muslim Separatism and Partition By S.C. Bhatt, p. 70
  5. ↑ Historiography of India's Partition: An Analysis of Imperialist Writings By Viśva Mohana Pāndeya p.15
  6. ↑ Governments and politics of South Asia J. C. Johari, p. 208
  7. ↑ Creating New States: Theory and Practice of Secession By Aleksandar Pavković, Peter Radan p.103
  8. ↑ A history of Pakistan: past and present Muḥammad ʻAbdulʻaziz, p. 162
  9. ↑ 1 2 Aziz, (1987). səh. 89
  10. ↑ Kamran, (2017). səh. 49–50
  11. ↑ Jalal, Self and Sovereignty, (2002). səh. 392–393
  12. ↑ Ali, Choudhary Rahmat. "India: The Continent of DINIA or The Country of DOOM?". 6 March 2012 tarixində arxivləşdirilib.
  13. ↑ 1 2 3 Aziz, (1987). səh. 469
  14. ↑ Kamran, (2015). səh. 82
  15. ↑ Cohen, Stephen P. The Idea of Pakistan (ingilis). Brookings Institution Press. 21 September 2004. səh. 52. ISBN 0815797613. osmanistan hyderabad.
  16. ↑ Cohen, Stephen P. The Idea of Pakistan (ingilis). Brookings Institution Press. 21 September 2004. səh. 52. ISBN 0815797613. osmanistan hyderabad.
  17. ↑ Ikram, S.M., Indian Muslims and Partition of India, Atlantic Publishers & Dist, 1995, 177–178, ISBN 978-81-7156-374-6, 2022-03-01 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-05-02