Parisdə terror hadisələri (noyabr, 2015)

Parisdə terror hadisələri (noyabr, 2015) (fr. Attentats du 13 novembre 2015 en Île-de-France) — 13 noyabr 2015-ci ildə, yerli vaxtla 21:16-da başlayan, Parisin birinci, onuncu və on birinci dairələri ilə birlikdə birlikte Stad de Frans stadionunda baş vermiş silahlı və bombalı terror hücumları. Bataklan teatrında baş vermiş girov alma hərakatı ilə yanaşı Parisdə 3 bombalı və 6 silahlı teror hücumunun baş verdiyi bildirilmişdir.

Parisdə terror hadisələri
Terrorizm
Hücumların baş verdiyi nöqtələr
Hücum yeri Paris, Fransa Fransa
Hücum hədəfi
  • Bataklan teatrı
  • Stad de Frans
  • Le Petit Cambodge restoranı
  • Le Carillon barı
  • La Casa Nostra restoranı
  • La Belle Équipe restoranı
Vaxt 13 noyabr 2015 – 14 noyabr 2015; 21:16 – 00:58
Hücum üsulu Silahlı hücum, bombalama, girov götürmə və kamikadze bombalaması
Silah
  • AK-47 tipli piyada tüfəngi
  • Əl qumbarası
  • Şəhid kəməri kamikadze bombası
Həlak olanlar 132 vətəndaş, 7 terrorçu
Yaralılar 349 (96-sı ağır yaralı)[1]
Terrorçu sayı

7 nəfər[2]

  • 3 nəfər Belçikanın Molenbek şəhərindən[3]
  • Ömər İsmayıl Mustafayi
  • Ahmed Almuhamed
  • 2 nəfər naməlum
Təşkilatçılar İŞİD[4]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ölü sayı dəqiq bilinməsə də, hadisələrdə 158 nəfərin öldüyü bildirilir. Bir xəbər qaynağına görə terror hücumu 6 nəfər tərəfindən həyata keçirilmişdir. Fransa polisi hücumlara 2 kamikadzenin də qatıldığını açıqlamışdır.

Yerli vaxtla 23:58-da yayımlanan açıqlamasında Fransa prezidenti Fransua Olland fövqəladə vəziyyət və ölkənin bütün sərhədlərinin bağlanması haqqında göstəriş verib. Fransa sərhədləri İkinci dünya müharibəsindən sonra ilk dəfə bağlanmışdır. Sonuncu dəfə Əlcəzair müharibəsində bütün Fransanı bürüyən fövqəladə vəziyyət elan olunmuşdu.[5]

Hücumlar Parisin 10-cu dairəsindəki "Le Petit Cambodge" adlı restorana ve Parisin şərqində 11-ci dairədəki Bataklan adlı teatr zalına edilmişdir. Bataklan teatrında ən az 100, digər altı dairədə baş vermiş hücumlarda isə ən az 40 nəfər ölmüşdür.

Hücum zamanı Fransa ilə yanaşı 11 ölkə — Belçika, Böyük Britaniya, İsveç, İspaniya, Portuqaliya, Rumıniya, Əlcəzair, Tunis, Mərakeş, ABŞ və Çili vətəndaşlarının qətlə yetirildiyi Fransa rəsmi qurumları açıqlayıb.

Hücumlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hücum ardıcıllığı
13 noyabr:
  • 21:20 – Stad de Frans yaxınlığında ilk bombalı hücum[6]
  • 21:25 – Biçat küçəsində hücum[6]
  • 21:30 – Stad de Frans yaxınlığında ikinci bombalı hücum[6]
  • 21:32 – Fontaine-au-Roi hüçəsində hücum[6]
  • 21:36 – Şaron küçəsində hücum[6]
  • 21:40 – Voltaire bulvarında bombalı hücum[6]
  • 21:40 – 4 nəfərin Bataklan teatrına daxil olub atəş açması.[6]
  • 21:53 – Stad de Fransda üçüncü bombalı hücum[6]
  • 22:00 – Bataklan teatrında girovların alınması[7]

14 noyabr:

Bütün saatlar yerli vaxtladır (UTC+1).

Ən az 6 silahlı hücum, üç partlayış 7 fərqli nöqtədə baş vermişdir. Silahlı hücumlar Rue de la Fonten-au-Roi, Rue de Şaron və Rue Bataklan küçələrində baş vermişdir.

Petit Cambodge və Le Carillon

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Parisin 10-cu dairəsində yerləşən "Petit Cambodge" ("Kiçik Kamboca") restoranında həyata keçirilmiş terror hücumunda dörd nəfər həyatını itirmişdir. Terrorçular Sent-Martin kanalının yaxınlığında yerləşən "Le Carillon" barının xaricində gözləyən insanlara atəş açmışdırlar. Associated Press xəbər agentliyinin polislərdən aldıqları məlumata görə restoranda 11 nəfər həlak olmuşdur.

Bətəklan teatrı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Parisin 11-ci dairəsində yerləşən Bataklan teatrında ABŞ rok qrupu "Eagles of Death Metal"ın konserti zamanı silahlı hücum və girov hadisəsi baş vermişdir. Qrupun lideri Cesse Hays qaça bilmişdir. 100 nəfər isə girov alınmışdır. Qaçmağı bacaran girovlardan biri terroçuların 5–6 nəfərdən ibarət olduqlarını, onların Suriyadan bəhs etdiklərini bildirmişdir. Europe-1 müxbiri Culian Pirs maska taxmayan 2–3 hücumçunun insanlara atəş açdığını gördüyünü bildirmişdir. Polisin basqını nəticəsində 2 terrorçu öldürülmüşdür və girov krizisi başa çatmışdır. Basqın yerli vaxtla saat 00:58-də tamamlanmışdır. Polis mənbələri teatrında 100-ə yaxın insanın öldüyünü bildirir.

Stad de Frans

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bataklan teatrı 2008-ci ildə.

Parisin Sen-Denis bölgəsində yerləşən Stad de Frans stadionunun yaxınlığında yerləşən bir barda baş vermiş partlayışda ən az 10 nəfər həyatını itirmişdir. Fransa prezidenti Fransua Olland hücum zamanə Fransa və Almaniya milli futbol komandaları arasında keçirilən dostluq oyunana tamaşa etmək üçün stadionda idi.[8] Prezident təhlükəsiz şəkildə stadiondan uzaqlaşdırıldı[9] və Fransa Daxili İşlər Naziri Bernard Kazenev ilə görüşdü.[10] Oyun canlı yayımlanırdı. Oyunun ardından azarkeşlər stadiondan təxliyə olunmuşdur. 

La Casa Nostra

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəxsiyyəti məlum olmayan bir şəxs tərəfindən Rue Bichat küçəsinin cənubundakı Rue de la Fontaine-au-Roi küçəsində yerləşəm italyan restoranı "La Casa Nostra" terrasında atəş açmağa başlamışdır.[11] Bu bölgədə 5 nəfərin öldüyü bildirilmişdir.[12] Bir şahidə görə onlar bir terrorçu tərəfindən 3–4 əl atəşlə öldürülmüşdülər[13]

Rue de Charonne

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İki terrorçu Parisin 11-ci blgəsindəki Charonne küçəsindəki "La Belle Équipe" restoranının terrasından yerli vaxtla 21:50-da bir neçə dəqiqə atəş açmışdırlar. Fransa polisi burada 18 nəfərin öldürüldüyünü bildirmişdir.

Reaksiyalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sosial reaksiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hücumlardan bir neçə saat sonra parislilər Twitter-də #PorteOuverte ("#AçıqQapı") heşteqindən istifadə edərək hücumlara öz etirazlarını bildirməyə başlamışlar.[14]

ABŞ-də yaşayan fransız tələbələr Yunion-skverdə toplaşmış, şam yandırmış və Marselyeza himnini oxumuşdurlar.[15]

Hadisələrdə ölənlərin xatirəsinə hörmət əlaməti kimi bir çox struktur Fransa bayrağının rənglərinə boyanmışdır: Nyu-Yorkda Azadlıq qülləsinin başı, Torontoda CN qülləsi,[16] Avstraliyada Sidney Opera Teatrı, Londonda Uembli stadionunun qövsü və s.[17]

17 noyabrda Azərbaycanda keçirilən Azərbaycan-Moldova və Türkiyədə keçirilən Türkiyə-Yunanıstan futbol matçlardan öncə Parisdə ölənlərin xatirəsinə bir dəqiqəlik sükutlar elan olunmuşdu. Həm Azərbaycanda, həm də Türkiyədə matça gələn azarkeşlər bunu fitnən qarşıladılar.[18]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Attaques à Paris : ce que l'on sait des attentats qui ont fait au moins 128 morts" (French). Le Monde.fr. Le Monde.fr. 15 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 November 2015.
  2. ↑ Claire Phipps. "Paris attacker named as Ismaïl Omar Mostefai as investigation continues – live updates". The Guardian. 15 November 2015. 15 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 November 2015.
  3. ↑ "Trois des terroristes de Paris viendraient de Molenbeek: perquisitions et une arrestation sur place en ce moment". RTL. 14 November 2015. 16 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 November 2015.
  4. ↑ "ISIS claims responsibility of Paris attacks". CNN. 7 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 November 2015.
  5. ↑ "Fransa'da olağanüstü hal ilan edildi". Habertürk. 14 Kasım 2015. 2015-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 Kasım 2015.
  6. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 de la Hamaide, Sybille. "Timeline of Paris attacks according to public prosecutor". Reuters. Thomson Reuters. 14 November 2015. 28 April 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 November 2015.
  7. ↑ 1 2 "Hollande : "Un acte de guerre commis par une armée terroriste"". Le Figaro. 14 April 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 November 2015.
  8. ↑ Alter, Charlotte. "Dozens Feared Dead in Night of Violence in Paris". Time. 13 November 2015. 13 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 November 2015.
  9. ↑ Nossiter, Adam; Gladstone, Rick. "Paris Attacks Kill More Than 100, Police Say; Border Controls Tightened". The New York Times. 13 November 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 November 2015.
  10. ↑ "At Least 35 Dead, More Than 100 Hostages Taken in Multiple Paris Attacks". Haaretz. 13 November 2015. 14 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 November 2015.
  11. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-11-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-14.
  12. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-15.
  13. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-15.
  14. ↑ Sederholm, Jillian. "#PorteOuverte: Paris Residents Open Doors to Those Stranded By Attacks". NBC News. 14 November 2015. 30 April 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 November 2015.
  15. ↑ "French Students in New York Sing 'La Marseillaise' in Union Square". nytimes.com. The New York Times. 24 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 November 2015.
  16. ↑ Nighswander, Matthew. "One World Trade Center Spire Glows in French Colors to Honor Paris". nbcnews.com. NBC News. 8 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 November 2015.
  17. ↑ Fernando, Gavin. "Famous world landmarks are being lit up in red, white and blue in solidarity with France". Herald Sun. Melbourne, Australia. 14 November 2015. 17 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 November 2015.
  18. ↑ "MeydanTV: Bir millət, iki dövlət — növbəti eynilik". 2022-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-19.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Parisdə terror hadisələri ilə əlaqəli mediafayllar var.