Parus ater

Qaraca arıquş (lat. Periparus ater) — Arıquşları fəsiləsinin Periparus cinsinə aid quş növü.

Qaraca arıquş
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Qaraca arıquş
Beynəlxalq elmi adı

Xarakterik morfoloji əlamətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bel tərəfi zeytuni-boz, qanadları və quyruğu qonur-boz, başı və döşünün yuxarısı qara, yanaqları ağ, qarnı və bədəninin yanları oxraya çalan ağımtıldır. Dişi fərd erkəkdən azca kiçikdir [3][4][5][6].

Kateqoriyası və statusu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxsaylıdır.

Yayılması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avropa, Asiya və Şimal-qərbi Afrikada yayılıb. Azərbaycanda isə dağ və dağ-meşə qurşaqlarında, bağ və parklarda yayılıb[7][8][9][10].

Növdaxili müxtəlifliyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Politipik növdür. Dünyada 20-dən çox, Azərbaycanda isə 2 yarımnövü (P. a. michayloüskii, Boqd., 1879; P.a. qaddi Zarudny, 1911) yayılıb[11][12][13][14].

Yaşayış yeri və həyat tərzi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Palıd və fıstıq meşələrində, dağ yamaclarında və bağlarda, dağ çayı vadilərində yaşayır. Oturaq quşdur.

Qida spektri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Entomofaqdır. Əsasən həşəratlar və onların sürfələri ilə qidalanır. Bəzən giləmeyvələrlə də qidalanır. Yemini ağaclardan, yerdən və otların üstündən əldə edir[15][16][17][18].

Təbii düşmənləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məlum deyil.

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

ildə 2 dəfə yuvalayır. Yuvanı ağac koğuşlarında qurur. Yuvada 7-11 yumurta olur. Kürtyatma 13-14 gün çəkir[19][20][21][22].

Növün fenologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sürü halında yaşayırlar, qışda dağətəyi və düzənliklərə köçüb gedirlər. Lələkdəyişməsi iyul ayından sentyabradək davam edir[23][24][25][26].

Reproduktivliyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İldə iki dəfə yuvalayır, 7–11 yumurta verir.

Xromosom göstəriciləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məlum deyil.

Sayı və limit faktorları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Limit faktoru bu quşların yaşayış yerlərinin təbii fəlakətin və antropogen amillərin təsirlərinə məruz qalmasıdır.

Biosenozdakı rolu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbiətdə zərərli həşəratların tələf edilməsində xeyirlidir.

İnsan həyatında rolu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elmi əhəmiyyətlidir, kolleksiya obyektidir.

Qəbul olunmuş və qəbul edilməsi vacib mühafizə tədbirləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avropa mühafizə statusuna və Bern konvensiyasına daxildir.

Növün qeydiyyat göstəriciləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elmi fondlarda kolleksiyası saxlanır. Muzeylərdə nümayiş etdirilir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
  2. ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  3. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  4. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  5. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  6. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  7. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  8. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  9. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  10. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  11. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  12. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  13. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  14. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  15. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  16. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  17. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  18. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  19. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  20. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  21. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  22. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  23. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  24. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  25. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  26. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  • D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  • Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  • Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]