Polşa mətbəxi

Polşa mətbəxi (pol. kuchnia polska) — Polşa mətbəxi öz yeməkləri ilə məşhurdur. Polşa mətbəxi Avropada yayılmışdır. Öz milli yeməkləri ilə tanınır. Hər regionunun özünəməxsus yeməkləri vardır. Ölkədə və bütün dünyada çox məşhurdur. Qeyd etmək olar ki, Polşa mətbəxi regionlara görə fərqlənir, dadların cürbəcürlüyü ilə boldur və dünyanın ən populyar mətbəxlərindən biri kimi sayılır[1][2][3][4].

Haqqında

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Polşa mətbəxi hisə verilmiş ət və kolbasa, şirniyyat və desertlərilə, xüsusən də piroqları ilə məşhurdur. Yolunuz Polşaya düşsə, mütləq kələmli və göbələkli piroqlar, jurek (turş çovdar şorbası) və mal əti ruletlərdən dadın. Ziyafətlər Polşa mətbəxinin ayrılmaz hissəsidir. Əsrlər boyu baş verən tarixi dəyişikliklər Polşa mətbəxinə də təsirsiz ötüşməyib. Müxtəlif tarixi hadisələr region mətbəxlərində iz qoyub. Belə ki, qonşu ölkələr və immiqrantların təsiri xörəklərin müxtəlifliyi və zənginliyində əks olunub. Polşada kənd təsərrüfatı yaxşı inkişaf etdiyindən, milli mətbəxində yarmalar xüsusi yer tutur – çörək və blinlər Polyakların sevimli qidalarından sayılır. Tərəvəzli və ya ətli xörəklərlə yanaşı, tərəvəz şorbaları Polşa mətbəxində xüsusi yer tutur. Polyaklar maral əti, göbələk, meyvə və meşə otlarından geniş istifadə edir. Balıq və balıq məhsulları polyakların imtinaedilməz ərzaqlarındandır. Bir çox milli xörəklər ilkin reseptləri ilə hazırlanır və heç bir dəyişiklik olunmayıb. Polşada qəlyanaltı üçün yağ, sirkə və ya qaymaqda olan siyənək balığını seçmək olar. Ən çox sevilən Polşa xörəklərdən biri biqosdur. Biqos müxtəlif ət növləri, göbələk, bişirilmiş təzə kələm və turş kələmdən hazırlanan xörəkdir. Qolabki tomat və ya qaymaq sousu ilə verilən içi ət və düyü ilə doldurulmuş kələm yarpaqlarıdır. Bekon və ya turşular ilə doldurulmuş mal əti ruleti də Polşada məşhurdur[5][6][7][8][9][10][11][12].

Şorbalar arasında çuğundurlu borş əsas yerlərdən birini tutur. Jurek şorbası çovdar unla hazırlanır və süfrəyə ağ kolbasa, bərk bişirilmiş yumurta, qıtıqotu ilə verilir. Meşə göbələklərindən hazırlanmış göbələk şorbası da fərqli dada malikdir. Ənənəvi piroqlar ət, pendir və ya meyvə ilə hazırlanır. Desertlərin arasında ən məşhurları meyvəli piroqlardır. Polşa mətbəxində turş kələm xüsusi yer tutur[13][14][15]. Çünki o, bir çox xörəklərdə istifadə olunur və ayrıca salat kimi süfrəyə verilir. Turş kələm doğranılaraq duzlu suda qıcqırdılır. O, C, PP və bir çox B qrup vitaminlərlə zəngindir. Vodka ənənəvi Polşa içkisi hesab olunur. Lakin Polşada pivə hazırlama ənənəsi var ki, bu səbəbdən Polşa pivəsi bütün dünyada bəyənilir. Meyvə likörünü də polyaklar qədər ləziz hazırlayan ikinci millət tanıya bilməzsiniz. Polyak mətbəxinin əsas təamı biqosdur (ətli pörtlədilmiş kələm)[14][16][17][18][19][20][21].

Qalareya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Melvil Dewey, Richard Rogers Bowker, L. Pylodet, Library Journal, Volume 110, 1985; "Poland's cuisine, influenced by its German, Austrian, Hungarian, Russian, and other conquerors over the centuries." See also: Eve Zibart, The Ethnic Food Lover's Companion, p. 114. Arxivləşdirilib 2019-11-28 at the Wayback Machine "Polish cuisine displays its German-Austrian history in its sausages, particularly the garlicky kielbasa (or kolbasz), and its smoked meats." (p. 108.)
  2. ↑ "Polish and Russian-Jewish Cuisine". My Jewish Learning (ingilis). 2015-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-23.
  3. ↑ Polish Meals – Polish Food – Polish Cuisine Arxivləşdirilib 2017-03-28 at the Wayback Machine. Retrieved June 6, 2011.
  4. ↑ Kasha, extended definition Arxivləşdirilib 2013-05-31 at the Wayback Machine by Webster's Online Dictionary. Retrieved June 6, 2011.
  5. ↑ "Always home-made, tomato soup is one of the first things a Polish cook learns to prepare." [in:] Marc E. Heine. Poland. 1987
  6. ↑ "Tu się w lasy schroniły wygnane ze zbytkowych stołów, narodowe potrawy, Barszcz, Bigos, Zrazy, Pirogi i Pieczeń" [in:] Jan N. de Bobrowicz. Maxymilian arcyksiąże Austryacki obrany Król polski. 1848. s. 74; "barszcz, rosół, sztuka mięsa, pieczenie huzarskie, bigos, pierogi, kiełbasa z kapustą, przede wszystkim zaś rozmaite kasze" Zbigniew Kuchowicz Obyczaje staropolskie XVII–XVIII wieku. 1975; "pieczeń cielęca pieczona (panierowana), pieczeń cielęca zapiekana w sosie beszamelowym, pieczeń huzarska (=pieczeń wołowa przekładana farszem), pieczeń rzymska (klops), pieczeń rzymska (klops z cielęciny) w sosie śmietanowym, pieczeń rzymska z królika " [in:] Stanisław Berger. Kuchnia polska. 1974.; Polish Holiday Cookery by Robert Strybel. [1] Arxivləşdirilib 2022-06-01 at the Wayback Machine 2003
  7. ↑ Maria Dembińska, William Woys Weaver. Food and Drink in Medieval Poland: Rediscovering a Cuisine of the Past. University of Pennsylvania Press. 1999 p. 95.
  8. ↑ Wojciech Staszewski. "Bycze jądra z grilla". Gazeta Wyborcza (polyak). August 2006. 2013-01-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2006-08-25.
  9. ↑ History of Mead Arxivləşdirilib 2018-09-12 at the Wayback Machine, a favored drink among the Polish-Lithuanian szlachta. Retrieved June 6, 2011.
  10. ↑ "History of vodka production, at the official page of Polish Spirit Industry Association (KRPS), 2007". September 30, 2007 tarixində arxivləşdirilib.
  11. ↑ Robert Strybel, Maria Strybel. Polish Heritage Cookery. Hippocrene Books. 2005. p. 13.
  12. ↑ Jarosław Dumanowski: "Staropolskie książki kucharskie". Mówią Wieki, 12/09 (December 2009), pp. 36–40. ISSN 1230-4018.
  13. ↑ Origins & Development of Vodka. The Gin and Vodka Association. ginvodka.org
  14. ↑ 1 2 "Conditions of alcoholic beverages consumption among Polish consumers". 2017-10-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-17.
  15. ↑ Leszek Wiwała. Od gorzałki do wódki – zarys historii polskiej wódki (History of Polish vodka). Wydawnictwo Leon. 2010. ISBN 8392886100. 2022-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-17.
  16. ↑ Jerzy Pasikowski. "Wpływy kuchni innych narodów na kształt kuchni polskiej (Influences of cuisines of other nations in Polish cuisine)". Portal Gastronomiczny NewsGastro. 2011. March 27, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 16, 2011. (#apostrophe_markup)
  17. ↑ "Jako zakonnik Święty Jacek działał w Polsce i na Rusi, był także przeorem w Kijowie, a stamtąd właśnie przyszły do nas wigilijne pierogi, knysze, kulebiaki. …" [in:] Helena Szymanderska. Polska wigilia. 2000
  18. ↑ "10 Surprising Eating Habits from the Communist-Regime Era|Culture.pl". 2022-08-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-17.
  19. ↑ Rose Petal Jam — Recipes and Stories from a Summer in Poland, by Beata Zatorska and Simon Target, published by Tabula Books 2011
  20. ↑ Rzeczpospolita "Archived copy". October 4, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 4, 2012.
  21. ↑ "How To Make Pierogi And Pierogi Recipes". Tasting Poland. 11 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 March 2015.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Polşa mətbəxi ilə əlaqəli mediafayllar var.
Vikisitatda Food and drink in Pan Tadeusz ilə əlaqədar sitatlar var.