Qazaxıstanda seçkilər
 | Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Qazaxıstanda seçkilər iki qurula, Məclis və Senata ayrılmış bir Prezident və Parlamentin seçilməsi üçün milli səviyyədə keçirilir. Yerli seçkilər beş ildən bir keçirilir. Seçkilər Qazaxıstan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən keçirilir.[1]
Qazaxıstanda ondan çox siyasi partiya var. Bundan əlavə, ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu, 1999-cu ildən bəri parlament və prezident seçkilərini izləmək üçün ölkədəki seçki nəzarətçilərini yerləşdirdi.[2]
Seçim prosedurları və texnologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Seçkilərdə bir çox qazax seçicisinə elektron səs maşınlarında və ya kağız bülletenlərdə səs vermək seçimi təklif edildi. Hər səsvermə yerində bir böyük və iki portativ kiçik seçki qutusu var. Bunun səbəbi əlil vətəndaşların da səs verə bilməsidir. Ayrıca, sandıqların bir hissəsi doldurma problemi üçün şəffafdır. Elektron səsvermə Belarusiya və Qazaxıstanda hazırlanmış AIS "Sailau" elektron səsvermə sisteminə əsaslanır. Bu sistem daha geniş öyrənilmiş DRE səsvermə maşınlarından fərqli olaraq dolayı qeyd elektron səsvermə sistemi kimi təsvir olunur. 16 Noyabr 2011-ci il tarixində Qazaxıstan Mərkəzi Seçki Komissiyasının rəhbəri Kuandık Turqanqulov Sailau sisteminin seçicilərin kağız bülletenlərinə üstünlük verməsi, siyasi partiyalara inamsızlığı və ölkə üçün lazımi vəsait çatışmazlığı səbəbindən dayandırılacağını söylədi.[3]
Seçkinin maliyyələşdirilməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qazaxıstanda seçilmiş vəzifəyə namizədlər, təşviqat xərclərini ödəmək üçün dövlət tərəfindən maddi dəstək ala bilərlər.[4] Senat seçkilərində hər namizəd təxminən 2170 dollar qazanır.
Prezident seçkiləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Seçki qurucu lider Nursultan Nazarbayevin istefası səbəbiylə 9 İyun 2019 tarixində keçirildi. Seçkilərdə Kasım Cömert Tokayev qazandı.[5]
| Namizəd | Partiya | Səs sayı | Faizlə |
|---|---|---|---|
| Kasım Cömert Tokayev | Nur Otan | 6.504.054 | 70.76% |
| Əmircan Qosayev | Ult Tagdyry | 1.472.733 | 16.2% |
| Dania Yespayeva | Ağ Yol | 470.153 | 5.2% |
| Toleutai Rahimbekov | Auyl | 294.271 | 3.2% |
| Amangəldi Taspixov | Qazaxıstan Həmkarlar İttifaqı Federasiyası | 190.304 | 2.7% |
| Jambyl Ahmetbekov | Xalq Kommunist Partiyası | 167.249 | 1.83% |
| Sadybek Tugel | Uly Dala Kyrandary | 84.348 | 0.92% |
| Boş | 57.700 | - | |
| Ümumi | 9.274.110 | 100% |
Mənbə:http://www.election.kz/rus/news/releases/index.php?ID=5289 Arxivləşdirilib 2019-07-07 at the Wayback Machine
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ^ https://web.archive.org/web/20080619174127/http://www.legislationline.org/?tid=1&jid=28&less=false. 19 iyun 2008-ci il tarixində http://www.legislationline.org/?tid=1&jid=28&less=false arxivləşdirilib. 19 iyun 2008-ci ildə əldə edilmişdir.
- https://www.osce.org/odihr/elections/kazakhstan
- https://en.tengrinews.kz/politics_sub/Sailau-e-system-will-not-be-used-at-Kazakhstan-parliamentary-5678/
- https://en.tengrinews.kz/politics_sub/Senate-elections-in-Kazakhstan-to-be-held-soon-255208/
- https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kazakistanda-kasim-comert-tokayev-secimi-kazandi/1499757
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 19 iyun 2008-ci il tarixində orijinaldan arxivləşdirilib. 19 iyun 2008-ci ildə əldə edilmişdir.
- ↑ https://www.osce.org/odihr/elections/kazakhstan
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-04-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-13.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-04-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-13.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-06-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-13.