Radiotezlik identifikasiyası etiketləri

Radiotezlik identifikasiyası etiketləri - Etiketlər elektron şəkildə saxlanılan məlumatları ehtiva edir. Bu sistemlərə əlavə edilmiş etiketlər avtomatik olaraq təyin etmək və izləmək üçün elektromaqnit sahələrini istifadə edilir. Passiv etiketlər yaxınlıqdakı radiotezlik identifikasiya oxucusunu sorğulayan radio dalğalarından enerji yığır. Aktiv etiketlərdə yerli bir enerji təchizatı var (batareya kimi) və radiotezlik identifikasiya oxucundan yüzlərlə metr uzaqda işləyə bilər. Barkoddan fərqli olaraq, etiketin oxuyucusunun görünüşü daxilində olması yox, izlənilən obyektə yerləşdirilə bilər. Radiotezlik identifikasiya avtomatik identifikasiya və məlumatların qəbul edilməsi üçün bir üsuludur.^[1]

Növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Radio frekansının müəyyənləşdirilməsi sistemində etiketlərdən istifadə edilir və ya müəyyənləşdiriləcək obyektlərə etiketlənir. İki tərəfli radio ötürücü alıcılar, təsir edənlər və ya oxucular, etiketə bir siqnal göndərir və cavab oxuyur ^[2]. Radiotezlik identifikasiya etiketləri passiv, aktiv və ya batareyadan dəstəklənən ola bilər. Aktiv etiketdə quraşdırılmış batareya var və ID siqnalını mütəmadi olaraq ötürür. Batareyalı passiv kiçik bir batareyaya malikdir və radiotezlik identifikasiya oxucunun iştirakı ilə aktivləşdirilir. Passiv bir etiket az və daha kiçikdir, çünki batareyasızdır; əvəzinə etiket, oxucu tərəfindən ötürülən radio enerjisindən istifadə edir. Lakin, pasif bir etiket istifadə etmək üçün, siqnal ötürülməsi üçün təxminən min qat güclü bir güc səviyyəsi ilə işıqlandırılmalıdır. Bu parazit radiasiya açığa çıxaraq təhlükə yarada bilər.

Sayıcılar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Radiotezlik identifikasiya sistemləri etiket və oxucu tipinə görə təsnif edilə bilər. Passiv oxuyucu aktiv səviyədə sistemi yalnız aktiv radio siqnalları alan oxucuya malikdir. Radiotezlik identifikasiya sistemi oxuyucunun qəbulu obyektin qorunması və təftişi kimi tətbiqlərdə rahatlıq təmin edən 300 – 600 metr arasında təyin edilə bilər. Radiotezlik identifikasiya sistemi sorğu siqnallarını ötürən və passiv etiketlərdən də doğruluq cavablarını qəbul edən fəal oxucuya malikdir.

Siqnal[redaktə | mənbəni redaktə et]

Oxucu və etiket arasındakı siqnal, etiket tərəfindən istifadə olunan tezlik bandına görə bir neçə fərqli uyğunsuzluq halında aparılır. LF və HF bantlarında işləyən etiketlər radio dalğası uzunluğu baxımından oxucu anteninə çox yaxındırlar, çünki onlar dalğa uzunluğunun yalnız kiçik bir hissəsidir. Bu yaxın sahədə olan ərazidə, etiket oxucunun ötürücüsünə elektriklə bağlanır. Etiket oxucu tərəfindən istehsal olunan elektrik yükünü dəyişdirərək oxucu tərəfindən yaradılan sahəni dəyişə bilər. Alt və yuxarı nisbi yüklər arasında keçid edilərkən, etiket oxucunun algılayabileceği bir dəyişiklik çıxarır. UHF və ali frekanslarda, etiket birdən çox radio dalğasıdır, oxucudan fərqli bir yanaşma tələb edir. Etiket bir siqnal geri çəkə bilər. Aktiv etiketlər funksional şəkildə ayrılmış vericilərdən və alıcılardan ibarət ola bilər və etiketin oxucu sorgulama siqnalına aid olan bir tezlikdə cavab verməsi lazım deyil^[3].

Nəzarət[redaktə | mənbəni redaktə et]

Radiotezlik identifikasiya etiketləri, maqnit kartları əvəz etmək üçün istifadə olunan nişanlarda tez-tez istifadə olunur. Bu döş nişanları yalnız oxucunun şəxsiyyətini yoxlamaq üçün oxucunun bir məsafəsində saxlanılmalıdır. Etiketler, avtomobilin dayandırılması və kart göstərilməsi və ya giriş kodunu daxil etmədən, nəzarət edilən ərazilərə daxil olmaq üçün uzaqdan oxunan vasitələrə də yerləşdirilə bilər.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

1945-ci ildə Lyon Sovet İttifaqı üçün əlavə səslə gələn radio dalğalarını əks etdirən bir dinləmə cihazı hazırladı. Səs dalğaları əks olunmuş radio frekansını modulyasiya edən rezonatorun şəklini bir qədər dəyişdirən bir diyafraqmada ayarlanmışdı. Bu cihaz bir identifikasiya etiketi əvəzinə gizli bir dinləmə cihazı olmasına baxmayaraq, pasif, qeyri-enerji və xarici qaynaq dalğaları tərəfindən aktivləşdirildiyi üçün bir radiotezlik identifikasiya sayılır^[4].

İstifadə edir[redaktə | mənbəni redaktə et]

RFID etiketi obyektə yapışdırıla bilər və alətləri, avadanlıqları, inventarları, aktivləri, insanları və ya digər obyektləri izləmək üçün istifadə edilə bilər.

RFID əl sistemləri və ya barkodların istifadəsi ilə müqayisədə üstünlüklər təklif edir. Oxucunun yanından keçdikdə etiket oxuna bilər, hətta obyekt tərəfindən örtülsə və ya görünməsə belə. Etiket qutunun, kartonun, qutunun və ya digər konteynerin içərisində oxuna bilər və barkodlardan fərqli olaraq rfid etiketləri saniyədə yüzlərlə oxuna bilər; barkodlar cari cihazlardan istifadə etməklə yalnız bir dəfə oxuna bilər. Batareya ilə dəstəklənən passiv etiketlər kimi bəzi RFID teqləri də temperatur və rütubətə nəzarət edə bilir.

2011-ci ildə passiv etiketlərin qiyməti hər biri 0,09 ABŞ dollarından başladı; metal üzərində quraşdırılmaq və ya qamma sterilizasiyasına tab gətirmək üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi etiketlərin qiyməti 5 ABŞ dollarına qədər ola bilər. Konteynerləri, tibbi aktivləri izləmək və ya məlumat mərkəzlərində ətraf mühitin vəziyyətini izləmək üçün aktiv etiketlər 50 ABŞ dollarından başlayıb və hər biri 100 ABŞ dollarından çox ola bilər. Batareya ilə dəstəklənən passiv (BAP) teqləri 3-10 ABŞ dolları aralığında idi.[sitat lazımdır]

RFID müxtəlif tətbiqlərdə istifadə edilə bilər, məsələn:

• Girişin idarə edilməsi

• Malların izlənməsi

• İnsanların və heyvanların izlənməsi

• Ödənişlərin yığılması və kontaktsız ödəniş

• Maşınla oxuna bilən səyahət sənədləri

• Smartdust (kütləvi paylanmış sensor şəbəkələri üçün)

• Hava limanında itirilmiş baqajın tapılması

• İdman tədbirlərinin vaxtının təyin edilməsi

• İzləmə və hesablama prosesləri

• Tez xarab olan malların fiziki vəziyyətinin monitorinqi

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]