Nəcəfova Raya Əli qızı 25 oktyabr 1960-cı ildə Naxçıvan şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur.1977-ci ildə orta məktəbi bitirmiş, 1985-ci ildə Bakı Dövlət universitetinin biologiya fakultəsini, bioloq “Biologiya və kimya müəllim”i ixtisası üzrə bitirib. 1990-cı ildə «Синтез и свойства пирролов» mövzusu üzrə dissertasiya işini müdafiə edərək kimya elmlər namizədi elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür. 1986-1997-ci illərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Polimer Materialları İnstitutunda laborant, kiçik elmi işçi və elmi işçi işləmişdir. 07.02.1997-ci ildən 2001-ci ilədək həmin institutda böyük elmi işçi olmuşdur. Fəaliyyət sahəsi-kimyaçı (üzvi kimya), 1990-cı ildə namizədlik, 2006-cı ildə isə “Halogenəvəzli propenonların azottərkibli nukleofillərlə heterotsiklləşməsi” mövzusunda “Üzvi kimya” ixtisası üzrə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2005-ci ildə Kembric Beynəlxalq Bioqrafiya mərkəzinin “XXI əsrin 2000 alimindən biri” diplomuna layiq görülmüşdür. 2006-cı ildə Amerika Mədəniyyət mərkəzinin “Şərəf” medalı ilə təltif olunmuşdur. 2009-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə “Əməkdar müəllim” adına layiq görülmüşdür. O “Kimya məktəbdə” jurnalının baş redaktorunun müavinidir. Alim haqqında məlumat ABŞ-da nəşr olunan “Dünyada kim-kimdir” kitabına, 1998-ci ildə İngiltərədə nəşr edilən bioqrafik lüğətə daxil edilmişdir.
2001-2015-ci illərdə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Sumqayıt filialında direktor vəzifəsində çalışmışdır. O 2016-cı ildən Təhsil Şöbəsinin müdiri kimi AMEA-nın Aşqarlar Kimyası İnstitutunda çalışmışdır. Hal-hazırda AMEA Azad Həmkarlar Təşkilatında çalışır.
Professor Raya Nəcəfovanın elmi fəaliyyətinin əsas istiqaməti alifatik və aromatik karbon turşularının xloranhidridlərinin və onların funksional törəmələrinin 3-xlor və 2,3-dixlorpropenə alüminium xloridin iştirakı ilə birləşməsinin öyrənilməsi və müxtəlif funksional qruplar saxlayan pirrollar, pirimidin, tiazol və piridinoimidazolların alınması və xassələrinin öyrənilməsinə aiddir.
Elmi fəaliyyəti polifunksional ketonlar əsasında azot tərkibli heterotsiklik birləşmələrin alınmasına, məqsədyönlü çevrilmələrinin aparılmasına və praktiki tətbiq sahələrinin tapılmasına həsr olunmuşdur.
Raya Nəcəfova 86-dan çox elmi əsərin, o cümlədən 5 müəlliflik şəhadətnaməsi, 3 patent və 2 dərs vəsaitinin müəllifidir. 16 elmi məqaləsi xaricdə çap edilmişdir.
3-xlor- və 2,3-dixlorropenilxloralkilketonların sintezi və xassələri. // Zərif üzvi sintez və kataliz konfransı. Məruzələrin tezisləri. Bakı, 1999, s.89. Nəcəfova R.Ə., Hacılı R.Ə., Əliyev Ə.H., Abdullayeva L.Y., Cəfərov V.H.
Synthesis of 5-chloro- and 4-bromo-5-chloro-3-pentene-2-ones and their heterocyclization to 3- and 4-dialkylaminopyrroles. // XIV. Ulusal kimya kongresi, Diyarbakir, 2000, p.256. Nadzhafova R., Gadzhili R.
Синтез новых серосодержащих потенциально биологически активных соединений на основе отходов кубового остатка производства эпихлоргидрина. // Həyat fəaliyyətinin mühafizəsi elmi konfransının materialları, Sumqayıt, 1998, s. 29-30. Наджафова Р.А., Гаджилы Р.А., Алиев А.A., Джафаров В.Г.
Синтез полифункциональных насыщенных кетонов на основе 3- хлорпропилкетонов. // Азерб.хим.журн.,2002, №1, с. 99-101
Синтез и свойства 2-алкокси-3-хлор- и 2- алкокси- 2,3-дихлор-1- пропенилкетонов на основе хлорпропенов. // Тезисы докладов, V Международная Мамедалиевская нефтехим.конфер., Баку, 2002, с.39. Наджафова Р.А., Гаджилы Р.А., Алиева Ф.М., Аббасова Ш.Ф.
Синтез 2-(2'-алкилпиррол-1'-ил) бензимидазолов на основе бромистого аллила. // Тезисы докладов, V Международная Мамедалиевская нефтехим.конфер., Баку, 2002, с.34. Наджафова Р.А.
Синтез и свойства эфиров пиррола // Тезисы докладов. IV Бакинская междунар. Мамедалиевская нефтехим.конфер., Баку, 2000, с.26. Наджафова Р.А., Гаджилы Р.А., Джафаров В.Г., Аббасова Ш.Ф.
Получение лекарственных композиций и основе продуктов нефтехимического сырья // Тезисы докладов. IV Бакинская междунар. Мамедалиевская нефтехим.конфер., Баку, 2000, с.26. Наджафова Р.А., Велиева М.Н., Мамедов Я.Дж., Мехтиева Т.С., Гаджилы Р.А.
Взаимодействие эфиров пирролил-1-уксусной кислоты с нуклеофильными реагентами // Kimya-biologiya elmləri və təhsilinin aktual problemləri. Elmi konfransın materialları, Баку, 2001, с.208, 209. Наджафова Р.А., Гаджилы Р.А., Алиев А.Г., Аббасова Ш.Ф.
An efficient synthesis of 1-alkoxycarbonylmethyl-2-alkylpyrroles from dichloro- and methoxychloropropylalkyl ketoncs. Turk.J.Chem., 2002, v.26, №3, р.379-383. Nadzhafova R.A., Gadzhili R.A., Özge Şeşenoğlu
Взаимодействие 3-бром- и 2-бром-3-хлор-1-пропенилкетонов с аминами. Докл.НАНА, 2002, т.LVIII, №1-2, с.122-129. Наджафова Р.А.
Synthesis of pyrrole derivatives on teh basis of still resigue of epichlorohydrin production // Ecology and Progress conference, abstracts, Sumgayt, 1999, p.77, 78. Nadzhafova R.A., Aliev A.A., Khalilov Kh.S., Tagiev S.A., Gadzhili R.A.
Гетероциклизация a,b-непредельных кетонов с a-аминопиридином и тиомочевиной // Kimya-biologiya elmləri və təhsilin aktual problemləri. Elmi konfransın materialları. Баку, 2001, с.209, 210. Наджафова Р.А.
Синтез дифункциональнозамещенных производных никотиновой кислоты и взаимодействия их с гетероциклическими аминами // Kimya-biologiya elmləri və təhsilinin aktual problemləri. Elmi konfransın materialları, Баку, 2001, c.239-240
Этиловые эфиры никотиновый и пиррол уксусной кислоты в качестве синтона для получения производных бензимидазола // Kimya, biologiya, tibb «Bilgi» dərgisi. 2002, №2, с.12-14. Наджафова Р.А.
Взаимодействие 2,3-(бис)-диалкиламино(изотиоцианато)-1-пропенилкетонов с гуанидином // Kimya, biologiya, tibb «Bilgi» dərgisi. 2002, №4, с.36-39. Наджафова Р.А., Алиев А.А., Гаджилы Р.А.
Фармакологические и адаптогенные особенности нового класса пирролопиридиннов и пирролопирролидонов // Medical Jour. “Vita”, Baku, 2002, №1-2, р.37-41. Наджафова Р.А., Искендерова З.Ш., Ахундов Р.А., Пириева Д.А.
Синтез и гетероциклизация a,b - непредельных кетонов // Kimya və neftkimyası, 2002, №4, c.5-21. Наджафова Р.А., Гаджилы Р.А.
Полифункциональные кетоны в качестве синтона для получения биологически активных соединений // Журн.химических проблем, 2004, №1, с.5-15. Наджафова Р.А., Гаджилы Р.А.
2,3-Дигалогенпропенилкетоны в качестве доступного синтона для получения функциональнозамщенных производных никотиновой кислоты // Тезисы докладов. Науч.конференция посвящен 95-летнему юбилею академика М.Ф.Нагиева, Баку, 2003, с.191,192. Наджафова Р.А., Гаджилы Р.А., Алиев А.Г., Аббасова Ш.Ф.
Raya Nəcəfova Beynəlxalq simpozium və konfranslarda iştirak etmiş, apardığı elmi-tədqiqat işlərinin nəticələrini məruzə etmişdir:
Synthesis of 5-chloro- and 4-bromo-5-chloro-3-pentene-2-ones and their heterocyclization to 3- and 4-dialkylaminopyrroles. // XIV. Ulusal kimya kongresi, Diyarbakir, 2000, p.256. Nadzhafova R., Gadzhili R.