Rondo

Rondo (fr. rondeau "dairə" " dairəvi hərəkət") — bir mövzunun müxtəlif epizodlarla növbələşərək dəfələrlə təkrar olunmasına əsaslanan musiqi forması.

Mövzu 3 dəfədən az olmayaraq əsas tonallıqda səslənir. Epizodlar isə çox zaman başqa tonallıqda^[1]. Təkrar edilən mövzu – refren — ən azı üç dəfə keçməlidir, epizodların sayı ikidən az olmamalıdır. Rondo formasının sxemi belədir:

A B A C A

Rondonun mənşəyi xalq mahnıları ilə bağlıdır. Qədim rondo 17–18-ci əsr fransız klavesin musiqisində inkişaf etmışdir. 17–18-cıi əsr klassik musiqi (Haydn, Bethoven, Motsart) rondonun quruluşunu dəyişdirmışdi. Bəzi instrumental əsərlər simfoniya və sonataların finalı, romanslar, ariyalar rondo formasına yazılır.^[2]

Rondo-sonata forması Özündə sonata və rondo əlamətlərini qovuşduran musiqi forması: sonata formasında olduğu kimi ekspozisiya və repriza hissələrinə malikdir; rondodakı kimi, əsas mövzu– refren əsas tonallıqda üç dəfə keçirilir. Sonata silsiləsinin final hissələrində bu formadan istifadə olunur. Musiqidə ən geniş yayılmış formalar: ikihissəli forma, üçhissəli forma, variasiya, rondo, sonata, fuqa və s. Qarışıq formalar da mövcuddur ki, onlar müxtəlif formaların əlamətlərini özündə birləşdirir (məs. rondo-sonata). Sərbəst quruluşlu musiqi formaları da mövcuddur.^[3]

Sonata- rondo formu çox hərəkətli işlərin yekunlarında yalnız istifadə olunur . Bir az rahat və diskursiv forma hesab olunur. istifadə olunur. Sonata rondo şəklində yazılmış bəzi hərəkətlər bunlardır:

• Mozart, Piano Sonata No. 23 in B-Flat Major, K. 333 (1783), last movement Mozart,
• Piano Concerto No. 23 in A major, K. 488 (1786), last movement Mozart,
• Divertimento for String Trio in E-Flat Major, K. 563,
• last movement Haydn, "La Reine" Symphony, Hoboken 1/85 (1785),
• last movement Haydn, "Drumroll" Symphony, Hoboken 1/103 (1795),
• last movement Beethoven, two violin and piano sonatas, Op. 12 (1798),
• last movements[5] Beethoven, Piano Sonata, Op. 13 (1798),
• last movement[5] Beethoven, Piano Sonata, Op. 27, No. 1 (1800–1801),
• last movement Beethoven, Piano Sonata, Op. 90,
• last movement Beethoven, Violin Concerto, Op. 61 (1806),
• last movement[5] Beethoven, Fourth Symphony, Op. 60 (1806),
• second movement Beethoven, Sixth Symphony, Op. 68 (1808),
• last movement[citation needed] Beethoven, Eighth Symphony, Op. 93 (1812),
• last movement[5] Schubert, Death and the Maiden Quartet, D. 810 (1824),
• last movement Mendelssohn, Violin Concerto in E minor, Op. 64 (1844),
• last movement Brahms, Piano Concerto No. 2 in B-flat Major,
• Op. 83 (1881), fourth (last) movement (Allegretto grazioso)
• Brahms, Violin Sonata No. 3 in D minor, Op. 108 (1886–1888), fourth (last) movement, Presto agitato