Sərbəstdüşmə

Düşən cisim - heç bir şey ilə dəstəklənmir (yəni sərbəst düşür) və yer üzərinə qravitasiya gücü ilə çəkilir. Qravitasiya - Yerin digər cisimləri özünə çəkmə gücüdür.

Sərbəstdüşmə təcili
(Qravitasiya sahəsinin intensivliyi)
Ölçü vahidi
BS N/kq və ya m/san2
Qeyd
Vektorial kəmiyyət
Bəzi səma cisimlərinin[1] Səthdə sərbəstdüşmə təcili, m/san2 və g
Günəş 273,1 m/san2 27,85 g Merkuri 3,68—3,74 m/san2 0,375—0,381 g
Venera 8,88 m/san2 0,906 g Yer 9,81 m/san2 1,00 g
Ay 1,62 m/san2 0,165 g Serera 0,27 m/san2 0,028 g
Mars 3,86 m/san2 0,394 g Yupiter 23,95 m/san2 2,442 g
Saturn 10,44 m/san2 1,065 g Uran 8,86 m/san2 0,903 g
Neptun 11,09 m/san2 1,131 g Pluton 0,61 m/san2 0,062 g

Havanın müqaviməti olmadan cisimlər ilk dəfə Qalileyin ortaya çıxardığı sərbəstdüşmə qanununa əsasən yerə düşür. Cisim nə qədər çox müddət sərbəstdüşmədə olarsa onun düşmə sürəti bir o qədərdə artır.Sərbəst düşən bir cismin sürətlənməsi saniyədə 9,8 metrə bərabərdir.Bu o deməkdir ki,cisimin sürəti sərbəstdüşmədə olduğu hər 1 saniyədə 9,8 m/san artır.Düşmənin ilk saniyəsində isə onun sürəti 9,8 m/san-yə bərabərdir.

Hava qatlarından keçən cisim isə bu proqreslə sürət yığa bilmir.Bu halda cisim yalnız müəyyən sürəti yığır.

Havanın müqavimətinə görə cismin sürətinin müəyyən limit olur. Yəni müəyyən bir hava müqavimətində cisim yalnız o müqavimətə əsasən müəyyən sürəti yığa bilir. Bu hətta ağır cisimlərə belə aid olur.Düşmənin əvvəlində onlar müəyyən bir düşmə sürət alırlar yalnız onların düşmə sürəti artdıqca havanın müqavimətidə artır ki,bu da,onlara sürət limiti qoyur.Yəni sonda müqavimətin gücü qravitasiyanın gücünə bərabər olur və bundan sonra cisim artıq sürət yığa bilmir. O öz "son sürət"inə çatır və bundan sonra düşmənin sonuna kimi sürəti dəyişmir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Qaz topasından ibarət nəhəng kosmik obyektlərdə "səth" dedikdə, onun atmosferinin Yerin dəniz səviyyəsindəki atmosfer təzyiqinə bərabər hündürlüyü hissəsi başa düşülür(1,013×105 Pa).