Sulfonat aşqarlarının kolloid stabilliyi

Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz.

Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin.

Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz.

Sulfonat aşqarlarının kolloid stabilliyi – yüksək qələvili aşqarların kolloid quruluşunun suyun təsirinə qarşı davamlığının göstəricisidir.

Təyini metodu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kolloid stabilliyi aşqarın 15 % distillə suyu ilə 110 °C temperaturda 4 saat ərzində işləməklə təyin olunur. Parçalanmış məhsul həlledici ilə durulaşdırılır və əmələ gələn çöküntüdən ayrılır. Həlledici qovulduqdan sonra qələvi ədədi təyin olunur. Kolloid stabilliyi olaraq aşqarın qələvi ədədini ilkin qələvi ədədinə nəzərən azalmasının faizlə göstəricisi aşağıdakı düsturla hesablanır: KS = QƏ₂ /QƏ₁ •100%

QƏ₁ – sınaq üçün götürülən aşqarın başlanğıc qələvi ədədi, mq KOH/q;

QƏ₂ – sınaqdan sonraki qələvi ədədi, mq KOH/q;

KS – aşqarın kolloid stabilliyidir.

Kolloid stabilliyinə təsir edən amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sulfonat aşqarlarının kolloid stabilliyi onların qələvi ədədindən xeyli asılıdır. Yüksək qələvili sulfonat aşqarları (C-300 tipli) yüksək kolloid stabilliklərinə malikdir ( 93-98%) , orta qələvili aşqarların (C-150 tipli) stabillikləri isə yüksək qələvili aşqarlara nisbətən azdır (75-89%). Tərkibində kalsium karbonat olmayan sulfonatlar kolloid stabilliklərinə görə qələvili aşqarlardan əhəmiyyətli dərəcədə geri qalır ki, bu da sonuncuların mitsellyar strukturlarının suyun təsirinə qarşı yüksək davamlılıqları ilə izah edilir. Sulfonat aşqarlarının kolloid stabilliyinə təsir edən amillərdən biri də onların molekul kütləsidir. Müəyyən olunmuşdur ki, alkil radikalının uzunluğu artdıqca yüksək qələvili sulfonatların yağda həllolma qabiliyyəti artır və suyun təsirinə qarşı davamlılıqları yüksəlir. Aşqarların kolloid stabilliyinə onların tərkibində olan qələvi-torpaq metalın təbiəti təsir edir. Belə ki, orta qələvili kalsium, stronsium, barium, maqnezium sulfonatları arasında tərkibində stronsium olan aşqar suya qarşı daha yüksək davamlılığa malikdir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

• С.A.Габсатарова, О.Л.Главати, Р.В.Фиалковский, И.Л.Рабинович. – Нефтепереработка и нефтехимия. Киев, 1974, вып.11, с.7-10
• И.Х.Аль-Вахаиб, В.К.Ибрагим, Б.С.Абдулазиз. – Химия и технология топлив и масел, 1988, №10, с.20-21
• С.М.Велиева,Н.Н Зейналова, И.Д.Кулалиев , А.Н.Агаев. – Азербайджанское нефтяное хозяйство, 2011, №2, 60-62.