Tüpürcək və ya ağız suyu ― tüpürcək vəzilərinin ifraz etdiyi şəffaf, yapışqanvarı sekret. İnsanın və bir çox heyvanların tüpürcəyi qarışıq olub, 3 cüt iri və çoxlu xırda tüpürcək vəzilərindən ifraz edilir.
Tüpürcəyin 98,5—99,5%-ni su, qalanını duzlar və bərk maddələr təşkil edir. Tüpürcək zəif qələvi (pH—5,6—7,6) reaksiyaya malikdir; yenidoğulmuşlarda (ilk illər) böyüklərə nisbətən turş reaksiyalıdır. Tüpürcəyin tərkibindəki fermentlər polisaxaridləri monosaxaridlərə qədər parçalayır.
Maddə | Tərkibi |
---|---|
Su | 994 q/l |
Zülallar | 1,4—6,4 q/l |
Selik | 0,9—6,0 q/l |
Xolesterin | 0,02—0,50 q/l |
Qlükoza | 0,1—0,3 q/l |
Amonium | 0,01—0,12 q/l |
Sidik turşusu | 0,005—0,030 q/l |
Natrium duzları | 6—23 mmol/l |
kalium duzları | 14—41 mmol/l |
Kalsium duzları | 1,2—2,7 mmol/l |
Maqnezium duzları | 0,1—0,5 mmol/l |
Xlorid | 5—31 mmol/l |
Hidrokarbonatlar | 2—13 mmol/l |
Sidik cövhəri | 140—750 mmol/l |
İnsanda dörd ədəd iri və minlərlə xırda tüpürcək vəzisi vardır.
Qusmadan bir neçə saniyə əvvəl tüpürcək vəziləri böyük ölçüdə ağız suyu ifraz edir ki, mədə turşusu dişlərə ziyan verməsin.