Türkistan yulğunu
Orta Asiya (Tyan-Şan, Pamir Alay, Kopetdağ, Qara-qum), İran və Qazaxıstanda təbii arealı vardır.
| Türkistan yulğunu | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Türkistan yulğunu |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
||||||
| ||||||
Ümumi yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Abşeronda təbii halda yayılmışdır.
Statusu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın nadir bitkisidir. NT.
Bitdiyi yer[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şoran yerlərdə, gilli torpaqlarda, qumluqlarda,daşlı yamac-larda yayılmışdır.
Тəbii ehtiyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda arealı geniş deyildir.
Bioloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 20-60 sm, sarımtıl qabıqlı və ya çoxsaylı, düz və sıxbudaqlı yarımkoldur. Yarpaqları hamar, yumurtavarı və ya uzunsov yumurtavarıdır. Yarpaqlarının uzunluğu 5-10 mm, eni 2-10 m arasında olub dərivaridir. Yarpaqları nöqtəli vəzitüklü, ucu biz bünövrəsi enliləşmiş, az bilinən saplaqlı olub bəzi yarpaqlar neştərvarı xətvarıdır. Çiçək qrupu süpürgəvarı, bəzən çiçəkləri təkdir. Çiçəkaltıqları azsaylı, lansetvarı, xətvarı, uzunluğu 3-5 mm, ucu biz, düz, kasacığı bərabər və ya ondan qısadır. Kasacığı 5 qanadlı, uzunluğu 3-7 mm, ləçəklərdən təxminən 2 dəfə qısa, qanadları yumurtavarı,lansetvarı, ucu biz, kənarları pərdəlidir. Ləçəkləri çəhrayı, tərs-ürəkşəkilli, uzunluğu 7-13 mm, eni 3-5 mm-ə çatır. Erkəkcikləri çox saylı, ləçəklərdən qısa, 5 dəstədə, saplaqları bünövrəsindən aşağıda olub, kənarları bütövdür. Toxumları tərs yumurtavarı, uzunluğu 4-5 mm, üstü tünd rəngli, yumru çıxıqlı olub, uzun, qonur tükcüklərlə örtülmüşdür. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir, avqust-sentyabrda isə meyvə verir.
Çoxalması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Təbiətdə generativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Başlıca insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mədəni şəraitdə Nəbatat bağlarında becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xüsusi qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.
Zəruri qoruma tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”na daxil edilməsi zəruridir.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Деревья и кустарники СССР. т.4.1958;
- Флора Азербайджана. т.6. 1955;
- Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
- Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996;
- Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- "Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.
- "Azərbaycan dendraflorasi" I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.