Tacikistan Aqrar Universiteti

Şirinşo Şotemor adına Tacikistan Aqrar Universiteti (qısaca TAU; tac. Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон ба номи Ш. Шотемур) — Tacikistanın ən böyük universitetlərindən biri, ölkənin aqrar sənaye kompleksinin, təhsilin və elmin inkişafı mərkəzlərindən biridir. 1931 -ci ildə Xucənd şəhərində qurulan Tacikistan Respublikasının paytaxtı Düşənbədə yerləşir ^[1][2].

Tacikistan Aqrar Universiteti
Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон ба номи Ш. Шотемур
38°36′33″ şm. e. 68°47′12″ ş. u.
Əsası qoyulub	1931
Ölkə	Tacikistan

Rektor - kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor Maxmaderov Usmon Mamuroviç tac. Усмон Махмадёрзода (27 yanvar 2020 -ci ildən)^[3][4].

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mərkəzi Asiya Sovet respublikalarında kənd təsərrüfatı sektorlarının bölgü bölgüsü nəzərə alınmaqla mühəndislik, texniki və kənd təsərrüfatı bilikləri olan yüksək ixtisaslı kadrlara olan ehtiyac dar ixtisaslar üzrə mütəxəssislər hazırlayan ixtisaslaşdırılmış universitetlərin yaradılmasını zəruri edir. Bu məqsədlə, 1931 -ci ildə Tacikistan SSR-in şimalındakı Mərkəzi Asiya Dövlət Universitetinin (MADU) əkinçilik fakültəsinin bazasında Xocent^{[q. 1]} , Mərkəzi Asiya Meyvə və Tərəvəz İnstitutu quruldu. Müəllimləri 205 tələbəyə və işləyən fakültənin 336 tələbəsinə dərs deyən 13 ixtisaslaşdırılmış kafedra yaradıldı. Respublikanın kənd təsərrüfatı sahələrinin inkişaf perspektivlərinə uyğun olaraq, 1934-cü ildə institut yenidən təşkil edildi və Tacikistan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu (TKTİ) adlandırıldı və 1944 -cü ildə maddi -texniki bazanı yaxşılaşdırmaq və respublikanın bütün bölgələrindən mütəxəssislərin hazırlanmasını genişləndirmək və kənd təsərrüfatının yüksəlməsi məqsədi ilə Tacikistan SSR Xalq Komissarları Sovetinin qərarı ilə institut Stalinabad (indiki - Düşənbə) şəhərinə köçürüldü^[1][5].

Heyvandarlıq və ipəkçilik kimi inkişaf etməkdə olan sahələr üçün kadr təmin etmək məqsədi ilə 1943 -cü ildə aqronomiya fakültəsinin bazasında 1947 -ci ildə zootexnik fakültəsinə çevrilən (1976-cı ildən - zoopark mühəndisliyi fakültəsi) zootexnika şöbəsi yaradıldı. 1944 -cü ildə ipək qurdu şöbəsi yaradıldı^[1][5].

Böyük Vətən müharibəsi dövründə mütəxəssislərin hazırlanması da evakuasiya edilmiş (Leninqrad, Kiyev, Lvov, Kişinyov, Voroşilovgrad, Michurinsky) institutları tərəfindən həyata keçirilmişdir^[4][3]. Böyük Vətən müharibəsi illərində institut Tacikistan SSR-də gənclərin maarifləndirilməsi üçün hərbi-vətənpərvərlik mərkəzlərindən biri idi, əllərində silahlarla institutun bir çox tələbə və müəllimləri vətənlərini faşist işğalçılarından qorudular və əksəriyyəti əbədi olaraq döyüş meydanında qaldı. Müharibədən sağ qalan bir neçə nəfər instituta qayıtdı, bəziləri təhsillərini davam etdirdi, bəziləri pedaqoji iş^[1][5].

Müharibədən sonra respublika müxtəlif mexanizasiya vasitələrinin köməyi ilə əkinçilik və heyvandarlıq sahəsində kompleks vəzifələr yerinə yetirərək kənd təsərrüfatı sektorlarını intensivləşdirmə kursuna başladı. Su təsərrüfatı qurğularının tikintisi və pambıq və digər kənd təsərrüfatı bitkilərinin sistemli suvarılması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir ki, bu da xeyli sayda mühəndis heyəti tələb edirdi. Bu baxımdan, 1946 -cı ildə kənd təsərrüfatı istehsalatının mühəndis, 1951 -ci ildə isə hidrotexniklərin hazırlanmasına başlandı. İri heyvandarlıq komplekslərinin təşkili, heyvandarlığın sənaye əsaslarına keçirilməsi, ət^[1][6], süd, yumurta istehsalı üçün ixtisaslaşmış təsərrüfatların yaradılması baytar həkimlərinə ciddi ehtiyac olduğunu müəyyənləşdirdi və 1963-cü ildən etibarən institut ixtisaslı baytarlar yetişdirməyə başladı^[1][5].

1950-ci ildən institut qiyabi şöbədə iş yerində mütəxəssis hazırlamağa başladı. 1966 -cı ildə aqronomiya fakültəsinin iqtisadi şöbəsi müstəqil olaraq "Kənd Təsərrüfatı İqtisadiyyatı" fakültəsinə çevrildi, həmin ildə institutda ixtisasartırma fakültəsi yaradıldı^[5].

Kafedralar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mərkəzlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

• "Güldəstə" Tələbə Mədəniyyət Mərkəzi (1978 -ci ildən)
• Tibbi dispanser (1979-cu ildən)
• APK kadrlarının təkmilləşdirilməsi mərkəzi.

Muzey[redaktə | mənbəni redaktə et]

1980-ci illərin əvvəllərində Tacikistan Aqrar Universitetinin Tarix Muzeyi yaradıldı, açılışı 4 Mart 1982-ci ildə edildi. 2001 -ci ildə, universitetin 70 illik yubileyi ərəfəsində, eləcə də 2009 -cu ildə, MDB ölkələrinin qabaqcıl kənd təsərrüfatı universitetlərinin rektorlarının səfəri və qarşıdan gələn universitetin 80 illik yubileyinin qeyd edilməsi münasibətilə, muzey bütün fakültələrin stendləri, yeni eksponatlar, sərgi avadanlığı və universitetin nailiyyətlərinin fotoları ilə yeniləndi

Şöbələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Məlumat və Analitik Mərkəz
• Keyfiyyət İdarəetmə Şöbəsi
• Təcrübə mübadiləsi və gənc mütəxəssislərlə iş
• Sənəd Qeydiyyat Şöbəsi
• Hüquqi Dəstək və Kadrlar Departamenti
• Uzaqdan təhsil.
• Laboratoriyalar
• Tədris laboratoriyası "Elektrokaplama"
• "Mexanik emal" tədris laboratoriyası
• "Standartlaşdırma və texniki hesablamalar" tədris laboratoriyası
• "Struktur məhsulların texnologiyası" tədris laboratoriyası
• "Maşın hissələrinin sürtünmə və aşınma və nasazlığın aşkarlanması" təlim laboratoriyası
• Tədris laboratoriyası - Mexanika və çilingər emalatxanası
• "Kənd təsərrüfatı maşınları parkı" təlim laboratoriyası
• "Yol qaydaları" təlim dərsi
• "Kənd təsərrüfatı maşınları" nın öyrənilməsi üçün laboratoriya və praktik təlim üçün texnoloji park
• Kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı üçün kiçik zavod

Təhsil və praktiki iqtisadiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Universitetin iki tədris və istehsal təsərrüfatı var - gələcək mütəxəssislərin biliklərini istehsalatla əlaqələndirərək nəzəri biliklərini praktikada tətbiq etdikləri Yavan və Hisar təhsil təsərrüfatları.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qeydlər[redaktə | mənbəni redaktə et]