Talibanlaşdırma — Əfqanıstanda "Taliban" hərəkatının yüksəlişindən sonra ortaya çıxan, digər dini qruplar və ya hərəkatlar tərəfindən "Taliban"ın sərt təcrübələrinin təkrar və ya təqlid edilməsi ilə xarakterizə olunan islamçı təcrübə növü üçün istifadə edilən termin.[1][2]
Qəzzə zolağında islam qruplarının təsiri 1980-ci illərdən bəri artmışdır. Buna səbəblərdən biri də 2000-ci ildə İsraillə döyüşlər başlayandan bəri yoxsulluğun artmasıdır.[3] İslam qanunlarını və ənənələrini tətbiq etmək səyləri "HƏMAS" 2007-ci ilin iyununda əraziyə nəzarəti zorla ələ keçirəndə və dünyəvi prezident Mahmud Abbasa sadiq təhlükəsizlik qüvvələrini köçürdükdə davam etmişdir.[4][5][6] "HƏMAS" vətəndaş müharibəsi başa çatdıqdan sonra "Qəzzə zolağında sekulyarizm və bidətin sonu" olduğunu elan etmişdir.[7] Ömər Bəşiri hakimiyyətə gətirən 1989-cu ildə Sudan çevrilişindən sonra ilk dəfə olaraq "Müsəlman Qardaşlar" qrupu əhəmiyyətli bir coğrafi ərazini idarə etmiş olmuşdu.[8] Qəzzədə fəaliyyət göstərən insan haqları qrupları "HƏMAS"-ı bu cəhdlər zamanı bir çox azadlıqları məhdudlaşdırmaqda ittiham etmişdir.[5]
2007-ci ilin iyununda Qəzzə zolağının ələ keçirilməsindən sonra "HƏMAS" qadınlara islama uyğun geyim kodunu və ya hicab taxmağı tətbiq etməklə Qəzzə zolağında, əsasən məktəblərdə, müəssisələrdə və məhkəmələrdə islam qanunlarını tətbiq etməyə cəhd göstərmişdir.[9] İsmayıl Haniyənin "HƏMAS"-ın islam dövləti qurmaq niyyətini rəsmən inkar etməsinə baxmayaraq,[8] 2007-ci il çevrilişindən sonrakı on dörd il ərzində Qəzzə zolağı talibanlaşmanın xüsusiyyətlərini nümayiş etdirmişdir.[10] "HƏMAS" hakimiyyəti dövründə qadınlara sərt qaydalar tətbiq etmiş, ümumiyyətlə Qərb və ya xristian mədəniyyəti ilə əlaqəli fəaliyyətləri dayandırmış, qeyri-müsəlman azlıqları sıxışdırmış, şəriət qanunlarını tətbiq etmiş və bu qanunları həyata keçirmək üçün dini polislər yerləşdirmişdir.[11]
Yəməndə vətəndaş müharibəsi başlayandan bəri zeydilərin rəhbərlik etdiyi "Husilər" hərəkatı əhalinin sıx məskunlaşdığı ərazilərin əksəriyyətinə nəzarət edir. "Husilər"in rəhbərlik etdiyi Ali Siyasi Şura qadınların azadlığını məhdudlaşdıran və antiqərb atmosferi müdafiə edən dinə əsaslanan idarəetmə modelini təbliğ edən bir təşkilatdır. Bu, Səudiyyə Ərəbistanının dəstəklədiyi hökumət tərəfindən "talibanlaşdırma" tətbiq etməkdə ittiham olunur.[12][13] Bundan əlavə, sünnilərin çoxluq təşkil etdiyi Yəmənin cənubunda Ərəbistan yarımadası "Əl-Qaidəsi"nin sələfiləri öz nəzarətləri altında olan ərazilərdə şəriət qanunlarını tətbiq etmişdir.[14]