Tauranqa (Yeni Zellandiya)

Tauranqa
Tauranga-moana Tauranga
37°41′09″ c. e. 176°10′00″ ş. u.
Ölkə	Yeni Zellandiya
Region	Şimal adası
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1250
İlk məlumat	1250
Sahəsi	141,91 km2 (54,79 mil2)
Mərkəzin hündürlüyü	232 m (761 fit)
Saat qurşağı	UTCUTC+12
Əhalisi
Əhalisi	158.300 nəfər (İyun 2022)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+64 7
Poçt indeksi	3110, 3112, 3116, 3118
Digər
tauranga.govt.nz
Xəritəni göstər/gizlə Tauranqa
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tauranqa ( Māori tələffüzü: [ˈtaʉɾaŋa] ) , 158.300 əhalisi ilə (İyun 2022) , ölkə əhalisinin %3-ü. 13-cü əsrin sonlarında Maori tərəfindən yerləşdi 19-cu əsrin başlarında Avropalılar tərəfindən koloniyalaşdırıldı və 1963-də bir şəhər olaraq quruldu. Şəhər, Plenti Körfəzinin şimal-qərb ucunda, Tauranqa Limanının cənub-şərq ucunda yer almaqtadır . Şəhər, 141,91 km2 (54,79 sq mi) bir əraziyə yayılmışdır və şəhərin cənub-qərb ətəklərindəki Beytüllahim topluluklarını əhatə edir; Tauranqa, Yeni Zellandiyanın iş, beynəlxalq ticarət, mədəniyyət, moda və baxça elmi üçün əsas mərkəzzlərdən biridir. Tauranqa Limanı, ixracat tonnajı və mənfəət baxımından Yeni Zellandiyanın ən böyük limanıdır.Tauranqa, 2006 ilə 2013 arasında %11, və 2013 ilə 2018 əhali sayımı arasında %19 əhali artışı ilə Yeni Zellandiyanın ən sürətli böyüyən şəhərlərindən biridir. Sürətli əhali artışı səbəbiylə Tauranqa, Yeni Zelandiyanın ən böyük beşinci şəhəri halına gəldi və Dunedin və Napier - Hastings şəhərlərini geridə buraxdı.^[1]

İlk yerləşimlər Bilinən ilk yerləşənlər , 13-cü əsrdə Takitimu və Mataatua vakadakı Tauranqaya gələn Maori idi .

23 İyun 1826 Cümə günü səhər 9-da Herald , Tauranqa Limanına girən ilk Avropa gəmisi oldu . Rahip Henri Villiams, Otamataha Pada bir Xristiyan ritualı gerçəkləşdirdi. Dekabr 1826-da və yenə Mart 1827-də Herald , kartof, donuz və kətann tədarük etmək üçün Adalar körfəzindən Tauranqaya getdi .1835-də Villiam Vade tərəfindən Tauranqada bir Kilsə Missioner Birliyi missiya stansiyası quruldu. Rahip Alfred N. Brovn, 1838-də CMS missiya stansiyası gəldi. Jon Morqan da 1838-də missiya ziyarət etdi. Kətan ticarəti edən Avropalılar, 1830-larda Plenti Körfəzində fəaliyyət göstərirdi; bəziləri keçiciydi, digərləri yerli qadınlarla evləndi və daimi olaraq yerləşdi. Maori olmayan ilk daimi tacir , 1829-da Tauranqaya səyahət edərəkk Avstralyalı tacirlər üçün tüfək və barıt qarşılığında kətan lifi əldə edən Hames Farrovdu . Farrov, 10 Yanvar 1838-də Otumoetai Pāda Tupaea , Tanqimoana və Te Omanu şeflərindən 2.000 m2 bir ərazi satın aldı Plenti Körfəzindəki ən qədim olması doğrulanmış ərazi satın aldı. 1840-da bir Katolik missiya stansiyası quruldu.Yepiskop Pompallierə Otumoetai Panın çəpərləri üçündə bir kilsə və bir papaz evi üçün ərazi verildi . İş stansiyası, Vaikato bölgəsindəki quru döyüşləri səbəbiylə 1863-də bağlandı. Yeni Zellandiya döyüşləri Tauranqa Hərəkatı Tauranqa Səfəri, Yeni Zellandiya döyüşləri sırasında 21 Yanvardan 21 İyun 1864-ə qədər Tauranqada və çevrəsində gerçəkləşdi . Qate Pa döyüşü ən çox bilinəndir. Pa Qapısı döyüşündə, 29 Aprel 1864-də 43-cü Alaydan təxminən 300 adam və bir dəniz birliyindən təşkil olunan İngilis birlikləri tərəfindən yaxşı gücləndirilmiş Pa və Maori müdafiəçilərinə yönələn bir hücum idi . İngilis itkiləri 31 ölü (10 leytenant daxil) və 80 yaralıydı - Yeni Zellandiyada döyüşlərin tamamında İngilis ordusunun ən çoz itki verdiyi döyüş idi. Maori müdafiəçiləri, 25 ölü və bilinməyən sayıda yaralı olaraq təxmin edilən itkilərlə gecə boyunca Payı tərk etdi. Yanğınlar Noyabr 1916-da sahildə Commercial Hotel-də daxil olmaqla 12 binaya zərər verən böyük bir yanğın oldu. Tauranqa Oteli böyük bir kütlənin arasında yanır 1936-da otelin personal oyaqlarında başlayan və böyük kütləni çəkən başqa bir böyük yanğın meydana gəldi. Müasir dövr Yerli idarə (Tauranqa şəhər məclisi) 2003 əmri gərəyi Tauranqa , 1 Mart 2004-dən etibarən ikinci dəfə qanuni olaraq bir şəhər oldu.

Tauranqa, qərb Plenti Körfəzi boyunca uzanan böyük bir limanın ətrafında yer alır və Matakana Adası və sönmüş Mauao vulkanı (Maunganui Dağı) tərəfindənn qorunur . Ngamuvahine çayı, Tauraqanın 19 km cənub-qərbində yer almaqdadır. Tauranga Hotel ve Farmers' Union Trading Company binaları da daxil olmaqla 1924-də Harington St-nin kəsişmə nöqtəsindən The Strand-a baxış Tauranqa və Plenti Körfəzi bir fay xətti boyunca yerləşir və bu səbəblə (seyrək) seysmik aktivlik olur. Bölgədə bir çox vulkan var (çoxu sönmüş vulkan). Bunların ən diqqətə dəyər olanları , yerli xalq tərəfindənn "Dağ" ləqəbli Ağ Ada və Mauaodur.

Tauranqa , okean və mülayim dəniz bir iqlimə sahipdir . Yay aylarında, özəlliklə Maunganui Dağından Papamoaya qədər məşhur ağ sahil sörf plajları boyunca turistlər şəhərə axın etdikcə əhali çoxalır.

1976-da Tauranqa, əhalisi təxminən 48.000 olan orta böyüklüktdə bir şəhər idi. Bununla birlikdə, 1988-də bir liman körpüsünün tamamlanması, Tauranqa və The Mountu yaxınlaşdırdı (1989-da birləşdilər) və genişləyən şəhərin hər iki bölümünün iqtisadiyyatlarını yenidən canlandırdı. 1996-da Tauranqanın əhalisi 82.092-ə yüksəldi və 2006-da 103.635-ə çatdı. 2008-də Tauranqa, Dunedini keçərək Yeni Zellandiyanın göre altıncı ən böyük şəhəri və Aqlomerasiyaya görə isə doqquzuncu ən böyük şəhəri oldu . Davam edən böyümə ilə hal-hazırda Napier-Hastings bölgəsini geridə buraxaraq Yeni Zelandiyanın ən böyük beşinci şəhərii oldu. Tauranqa Şəhəri 141,91 km2-lik (54,79 mil2) bir ərazini əhatə etməkdədir və İyun 2022 etibarı ilə təxmini əhalisi 158,300-dür və əhali sıxlığı km2 başına 1,115-dir.^[2]

Etnik qruplar %81,7 Avropalı/ Pakeha , %18,2 Maori , %2,9 Sakıt okean xalqları , %7,6 Asiyalı və %2,1 dgərləri. İnsanlar birdən çox etnik qrupa mənsub ola bilir.

Bəzi insanlar əhali sayımının dini mənsubiyyətləri haqqındakı sualına cavab verməməyi seçsədə cavab verənlər arasında statistika belədir: 50,8%-i dinsiz, 35,5%-i Xristiyan , %2,1-i Maori dini inancına sahipdir , 1,0%-i Hindu , 0,3%-i Müsəlman , 0,5%-i Buddist və 3,1%-i digər dinlər.

Tauranqanı çevrələyən ərazinin çoxu, həm daxili tələbat həm də ixracat üçün çox çeşitli kənd təsərrüfatı məhsulları üçün əkinçilik ərazisidir. Tauranqa Limanı, Yeni Zellandiyanın ən böyük ixracat limanıdır. Həm konteyner gəmiləri həm də lüks sərnişin gəmiləri üçün daimi bir limandır.^[3]

1. ↑ https://web.archive.org/web/20081014020900/http://library.tauranga.govt.nz/localhistory/european-settlement/the-rule-of-law.aspx/ Yerli şəhər məclisi
2. ↑ https://nzdotstat.stats.govt.nz/wbos/Index.aspx?DataSetCode=TABLECODE7979/ Yeni Zellandiya əhali statistikası
3. ↑ http://www.port-tauranga.co.nz/ Arxivləşdirilib 2015-09-15 at the Wayback Machine Tauranqa limanı