Ticarət faydası

Ticarət faydası — bir malın və ya xidmətin ticarətə qoyulması nəticəsində əldə edilən iqtisadi üstünlükləri və gəlirləri ifadə edir. Bu fayda, həm istehsalçılar, həm də istehlakçılar üçün bir sıra müsbət nəticələr yaradır.[1]

Ticarət faydalarının əsas aspektləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. İqtisadi İnvazivlik — ticarət, resursların daha səmərəli istifadəsinə imkan tanıyır. İstehsalçılar, öz ixtisaslaşdıqları sahələrdə fəaliyyət göstərərək, məhsuldarlığı artırır.
  2. Məhsul çeşidliliyi — ticarət, istehlakçılara daha geniş məhsul və xidmət seçimi təqdim edir. Bu, müştəri məmnuniyyətini artırır.
  3. Qlobal bazar — ticarət, yerli istehsalçıların qlobal bazara çıxışını təmin edir. Bu, daha çox müştəriyə və gəlir imkanlarına yol açır.
  4. Yenilikçilik və inkişaf — rəqabət, istehsalçıları yeniliklər etməyə və məhsullarını yaxşılaşdırmağa təşviq edir. Bu, iqtisadi inkişafı stimullaşdırır.
  5. Qiymətlərin azalması — rəqabət və müxtəlif təchizat zəncirləri, qiymətlərin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər, bu da istehlakçılara iqtisadi fayda gətirir.
  6. İş yerləri — ticarət, yeni iş yerlərinin yaradılmasına və iqtisadi aktivliyin artmasına kömək edir.[2]

Ticarət faydaları, ölkələr arasında iqtisadi əlaqələrin güclənməsi ilə daha da artır, çünki qlobal ticarət, ölkələr arasında iqtisadi asılılığı artırır və əməkdaşlığı təşviq edir. Bununla belə, ticarətin mənfi təsirlərini (məsələn, yerli istehsalın zərəri və sosial bərabərsizlik) nəzərə almaq da vacibdir.

İqtisadiyyatda ticarət qazancı iqtisadi agentlərin bir-birləri ilə könüllü ticarətlərini artıra bilmələrinin xalis faydasıdır. Texniki mənada onlar tariflərin azaldılması[3] və ya digər ticarətin liberallaşdırılması nəticəsində istehlakçı profisiti üstəgəl istehsalçı profisiti artımını[3] təmsil edir.

Ölçülməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Klassik iqtisadçılar ticarətin faydalarını ölçməyin iki yolu olduğunu iddia edirlər:

  1. beynəlxalq ticarət milli gəliri artırır və bu, bizə aşağı qiymətlərlə idxalı əldə etməyə kömək edir;
  2. faydalar ticarət baxımından ölçülür. Ticarətdən əldə edilən gəlirlərin ölçülməsi bir ölkədəki istehsalın maya dəyəri ilə eyni məhsul üçün başqa ölkədəki istehsal xərclərinin müqayisəsini tələb edir. Bununla belə, müəyyən bir ölkədə istehsalın maya dəyəri və idxalın maya dəyəri haqqında bilik əldə etmək çox çətindir. Buna görə də, ticarət şərtləri metodu ticarətdən qazancın ölçülməsi üçün üstünlük verilən üsuldur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Paul A. Samuelson, William D. Nordhaus. Közgazdaságtan. Akadémiai Kiadó. 2016. ISBN 978-963-05-9781-4.
  2. ↑ Paul R. Krugman. Increasing returns, monopolistic competition, and international trade // Journal of International Economics . 9 (4). 1979-11. 469–479. doi:10.1016/0022-1996(79)90017-5. ISSN 0022-1996.
  3. ↑ 1 2 Alan V Deardorff. Terms of Trade. WORLD SCIENTIFIC. 2006-07. ISBN 978-981-256-628-7, 978-981-277-453-8.