Toppaylayıcı (voleybol)

Toppaylayıcı və ya ötürücü^[1] — voleybolda mövcud olan voleybolçu ampluası (mövqeyi), oyun qurucusu. Toppaylayıcının voleybol meydançasındakı əsas məqsədi adından da məlum olduğu kimi komanda yoldaşlarını topla təmin etməkdir. Hücumçuları və diaqonal mövqe voleybolçularını, həmçinin blokçuları topla təmin edir. İstədiyi zaman qaydalar çərşivəsində zərbə də vura bilər. Buna məşhur toppaylayıcı aldatması kimi yanaşmaq olar.

Toppaylayıcı ön mövqedə olduqda 4, 3 və 2-ci zonaya, arxa mövqedə olduqda isə 5, 6 və 1-ci zonaya ötürmə edə bilər. Bu mövqenin sahibləri digər voleybolçularla daim əlaqədədirlər. Hücumçular kimi istədikləri zaman zərbə endirmirlər, çünki toppaylayıcı voleybolda komandanın beynidir. Onun hər bir hərəkətini rəqib blokçuları daim izləyir, ona və yaxud pas atacağı oyunçuya blok qurmaq üçün daim torun o birisi tərəfində gözləyirlər. Bu ampluaya sahib oyunçular bəzən üç tərəfə bir göz qırpımında baxırlar. Hətta 4-cü zonadakı voleybolçunu da zərbə mövqeyinə çıxara bilirlər. Toppaylayıcı yalnız liberoya zərbə üçün pas ata bilməz.^[2]

Oyun qurucusu adlandırdığımız toppaylayıcı ampluası digər amplualardan fərqli olaraq hücumu istədiyi yönə çəkə bildiyindən komanda yoldaşlarına tez-tez göstəriş vermə qabiliyyətinə malikdir. Əsasən rəqib servis başlayarkən rəqib oyunçuların görməyəcəyi şəkildə barmaqları ilə komanda yoldaşlarına işarələr verərək onları necə hücum edəcəklərindən bir növ xəbərdar edir. Bunu rəqibin servisi zamanı etməsinin isə bir səbəbi var, çünki voleybolda servisi qarşılayan tərəf hücumçu tərəf sayılır. Təbii ki, gözəl servislə servis başlayan komanda hücumu özünə qaytara bilər, və yaxud da eyslə birdəfəlik rəqibdən xalı qopara bilər. Başqa bir ehtimal bərbad servislə (tordan qayıdan və yaxud da xətdən kənara göndərilən servisdən bəhs olunur) xal rəqibə birbaşa gedə bilər.