Topulqayarpaq boymadərən
[1]Qısa morfoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Achillea filipendulina Lam.
Çoxillik, 30-100 sm hündürlükdə, sarımtılyaşıl, sıxtüklü bitkidir. Gövdəsi adətən tək və düzdür. Yarpaqları iri, hər iki tərəfdən sıx tüklü, uzunsov-lansetvari, lələkvari bölünmüş, seqmentləri uzunsov-lansetvari, yarpaqları yuxarı gövdəyə doğru azalandır. Səbətləri uzunsov-tərskonusvari, 4,5-5 mm uzunluqda, 2-3 mm enində, mürəkkəb budaqlanan qalxanvari çiçəkqrupunda toplanıb. Qını sarımtıl və tükcüklü,yarpaqcıqları uzunsov-lansetvaridir. Dilcikşəkilli çiçəklər parlaq sarı rəngli, qısa büküşlü və ya ancaq boruşəkillidir. Toxumcaları tərsyumurtavari-uzunsov, çılpaq, 1-1,5 mm uzunluqda, 0,5 mm enindədir.[2]
Hündürlüyü 30-100 sm, gövdəsi adətən tək, düz, şırımlı, əsası qismən xovlu-tüklü, yuxarı hissədə səpələnmiş xırda tükcüklü və yaxud çılpaq, aşağı hissədə isə sıx yarpaqlamış
sarımtıl-yaşıl rəngli çoxillik ot bitkisidir.
Yarpaq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yarpaqları iridir, hər iki tərəfdən basıq tüklü, görünüşünə görə qismən enli uzunsov-neştərvaridir, lələkvari-bölünmüş-dür; yarpağın seqmentləri yastı, uzunluğu 6-17
mm, eni 2-6 mm-dir, uzunsov-neştər-varidir, küttəhərdir, kənarları kəsilmiş və küt-dişlidir; gövdə boyunca yuxarıya getdikcə yarpaqlar tədricən azalır, lap yuxarı yarpaqlar (1-2)
kəskin azalandır, tamkənarlı və xətvaridir.
Çiçək[redaktə | mənbəni redaktə et]
Səbət uzunsov-əksinəkonusşəkilli-dir, uzunluğu 4,5-5 mm, eni 2-3 mm, mürəkkəb budaqlanmış qalxanvari çiçək qrupunda toplanmışdır. Qın sarımtıldır, tükcüklüdür.
Qının yarpaqcıqları uzunsov-lansetvari və sivridir. Dilcikşəkilli çiçəklər parlaq-sarı rənglidir, qısa büküşlü və ya çiçəklər yalnız
boruşəkillidir, uzunluğu 0,5 -1 mm-dir.
Meyvə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Toxumları əksinəyumurtavariuzunsovdur, sivri kənarları var və çılpaq-dır, uzunluğu 1-1,5 mm, eni 0,5 mm-dir.
Çiçəkləməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
May-Sentyabr.
Meyvə verməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Avqust-Sentyabr.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın bütün rayonlarında, nadir hallarda Kür-Araz oval. Ovalıqdan orta dağ qurşağına, bəzən yuxarıya qədər.
Yaşayış mühiti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kolluqlarda, yolların kənarında, əkin sahələrinin kənarında, dağ cəmənliklərində, çınqıllı yerlərdə rast gəlinir.
Təsərrüfat əhəmiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yerüstü hissələrinin tərkibində efir yağı və alkaloid vardır. Yeni otlardan alınmış essensiya homeopatiyada istifadə olunur.
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
BQ bütün rayonlarında arandan orta, nadir hallarda yuxarı dağ qurşağına qədər yayılmışdır. Kolluqlarda, yol kənarlarında, əkin sahələrinin kənarlarında, çınqıllı sahələrdə, dağ çəmənlərində bitir.[3]
