Torlu Qaymaqçiçəyi

Torlu qaymaqçiçəyi (Elmi adı - Ranunculus arachnoideus) — IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU A2c+3c. Azərbaycanın nadir növüdür. [1]

Torlu qaymaqçiçəyi
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Torlu qaymaqçiçəyi
Beynəlxalq elmi adı

Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxillik ot bitkisidir. 5-6 sm hündürlükdədir. Kökətrafı yarpaqları uzun saplaqlıdır, yarpaq ayası dairəvi-ürəkvari, qalın, göyümtül, əsasən dərin 3 bölümlüdür. Orta dilimi enli, tərs-yumurtavaridir. Yan tərəfdəkilər romb şəkilli, 2 dərin bölümlüdür. Gövdə yarpaqları kiçilmiş, əsasından 3 lansetvari və ya uzunsov – lansetvari, tamkənarlı və ya dişli seqmentlərə bölünmüşdür. Nektarlığı 12-16 mm uzunluqda, qızılı-sarı, geniş yumurtavaridir. Meyvələri 3-3,5 mm uzunluqda, tərs-yumurtavari, yan tərəfədn sızılmış, hamar, təpə hissədən qarmaqvaridir.[2]

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çiçəkləmə iyul-avqust aylrında baş verir. Alp qurşağında rast gəlinir. Yüksək dağlığın 3000-3800 (4000) m hündürlüyündə əsasən subnival və alp qurşaqlarında rast gəlinir[1].

Yayılması:[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyük Qafqazın Quba sahəsi, şərq və qərb hissələri[3][4][5].

Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbii ehtiyatı azalır. Populyasiyanın vəziyyətinin və təbii bərpanın ətraf mühitin dəyişilən asılıllığı müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbii amillər (subnival qurşağın bitkisi olduğundan və qısa vegetativ dövrə malik olması, ətraf mühit amillərinə çox həssaslığı və qeyri stabil çınqıllı torpaqların tez-tez eroziyaya məruz qalması).

Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yayıldığı ərazilərin mütəmadi monitorinqinin aparılması, toxumla yaxşı çoxaldığından mümkün qədər toxum ehtiyatının yığılması.[1]

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsinin rayonlarında alp qurşağında yayılmışdır. Dağıntı və qaya töküntülərində bitir. Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabına daxil edilmiş nadir növdür.[6]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2017-05-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-27.
  2. ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı Nadir və nəsli kəsilməkdə olan növlər. 2-ci nəşr. Bakı-2013
  3. ↑ Флора Азербайджана, 1953
  4. ↑ Əsgərov A.M., 2005
  5. ↑ Məmmədov Q., Yusifov E., Xəlilov M., Kərimov V., 2012
  6. ↑ Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva,Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]