Xrizolit
Xrizolit digər adı ilə Peridot — Olivin mineral ailəsinə aid olub, qızılı-yaşıl, yaşıl və ya qonur-yaşıl rəngli yarı-qiymətli daşdır. Bəzən topaz daşı və ya yaşıl rəngli berillə qarışdırıla bilər.
| Xrizolit | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Mineral |
| Formul (təkrarlanan vahid) |
(Mg, Fe)2SiO4 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Lakin kimyəvi tərkibi və xassələri ilə digərlərindən fərqlənir. Kimyəvi formulu (Mg,Fe)2SiO4-dür. Sərtliyi 6,5-7 arasındadır. Daşın rəngi tərkibindəki dəmirin miqdarına bağlıdır. Dəmirin miqdarı nə qədər az olarsa daşın rəngi bir o qədər parlaq olur və qiyməti artır. Qızılı-yaşıl rəngli və parlaq yaşıl rəngli xrizolit daha dəyərlidir. Solğun qonur rəngli daşlardan isə zərgərlikdə demək olar ki, istifadə edilmir və dəyərli hesap edilmir.
Xrizolit çox rast gəlinən mineral olsa da dəyərli nümunələri çox az tapılır. Ən böyük xrizolit mədəni ABŞ-nin Arizona ştatından çıxarılır. Pakistanda kaşmir peridot adlı çox qiymətli xrizolit çıxarılır.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xrizolit ilk dəfə Qırmızı dənizdəki Zebercet adasından çıxarılıb. Məhz buna görə bəzən bu daşa zebercet daşı da deyillər. İlk dəfə misirlilər bu daşı zərgərlik məmulatlarında istifadə etmişlər. Ən böyük xrizolit nümunəsi 310 karat ağırlığındadır və Vaşinqtondakı Smithonian Universetində saxlanılır.
Peridot daşı inanclarda[redaktə | mənbəni redaktə et]
Peridot və ya xrizolit daşı avqust ayının uğurlu daşı sayılır. Ətraf aləmin, təbiətin qüvvəsini özündə cəmlədiyinə inanılır. Bundan başqa Havay adalarında yaşayan yerlilər bu daşı sitayiş etdikləri od tanrısının-Pelenin göz yaşları hesap edirlər. Başqa bir mənbədə - İbn əl-Ərəbinin qeydlərində isə məşhur kaf dağının yaşıl zebercet daşından ibarət olduğu göstərilir. Qeyd edək ki, bəzi mənbələrdə bu zümrüd daşı haqqında deyilir və məhz buna görə orada yaşayan sehrli quş Zümrüdü-Ənqa (Simurq quşu) adlandırılır.
Şəkillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
-
İşlənmiş peridot
-
Peridot daşından zinət əşyası
-
Daş üzərində xrizolit
-
Perdot daşının rəngləri
