Yalova zəlzələ abidəsi

Qurbanların adlarını daşıyan mərmər bloklar.

Yalova zəlzələ abidəsi (türk. Yalova Deprem Anıtı) və ya 17 Avqust 1999 zəlzələ abidəsi (türk. 17 Ağustos 1999 Deprem Anıtı) ― Türkiyənin Yalova şəhərində İzmit zəlzələsi qurbanlarının xatirəsini qoyulmuş abidə. Yalovadaki 17 Avqust memorial parkında yerləşən abidə 17 Avqust 2000-ci ildə, zəlzələnin birinci ildönümündə açılmışdır.[1][2][3][4]

Arxa fon[redaktə | mənbəni redaktə et]

1999-cu ilin 17 avqustunda Türkiyənin şimal-qərbindəki Yalova, Kocaeli və İstanbul illərində 7,4 bal gücündə güclü zəlzələ baş verdi və təxminən 18 000 adamın ölümünə səbəb oldu.[2][3][5] Yalovada meydana gələn zəlzələnin ziyanının dərəcəsi rəsmi olaraq 2 508 nəfər ölü[6] və sökülməli olan 13 939 ziyan çəkmiş ev olaraq qeyd edilmişdir. Qeyri-rəsmi hesablamalara görə isə ölənlərin sayı daha çoxdur. Zəlzələ nəticəsində 15 237 yikili orta dərəcədə, daha 12 878 tikili isə nisbətən daha az zərər görmüşdür.[7]

Abidə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zəlzələdən dərhal sonra Yalovada təmizlik və bərpa işləri başladı və dağılmış binaların dağıntıları birbaşa sahilindəki Mərmərə dənizinə atıldı.[2] Təmizləmə işləri başa çatdıqdan sonra dənizə əlavə edilmiş quru sahəsi 65 000 kvadrat kilometr ərazini əhatə edirdi.[1]

5 iyun 2000-ci ildə Yalovadakı zəlzələ qurbanlarının xatirəsinə abidə tikilməsi üçün təməlqoyma mərasimi keçirildi. Abidə heykəltaraş Ümit Öztürk tərəfindən dizayn edilmişdi. Artırılmış ərazidə yaradılmış yeni ictimai parkda yerləşən[3] abidənin açılışı 17 Avqust 2000-ci ildə, fəlakətin ildönümündə Baş nazir köməkçisi MəsutdYılmaz və Əmək və Sosial Müdafiə Naziri , Yalova Millət vəkili Yaşar Okuyanın iştirakı ilə baş tutdu.[4] 1 iyun 2000-ci ildə Yalova şəhər bələdiyyəsi tərəfindən əvvəlcə "Yaşar Okuyan parkı" adlandırılan parkın adı nazirin şəxsi istəyi ilə "17 Avqust parkı" olaraq dəyişdirildi.[1]

Kiçik bir süni təpənin ortasında olan abidə, dəhlizin kənarında yığılan və 3 000-ə yaxın zəlzələ qurbanının adını ehtiva edən yığılmış mərmər bloklardan ibarətdir. Hər adın yanında çiçək qoyulması üçün kiçik çuxur var.[4] Abidənin dəhlizinə rəngarəng mozaika fiqurları döşənmişdir. Mozaikalar arasındakı kiçik daş parçaları Yalovadakı uşaqlar tərəfindən hazırlanıb.[1] Dəhlizinin hər iki tərəfində[6] zəlzələdən sonra çəkilmiş fotoşəkilləri nümayiş etdirən iki salon var.[2][5]

Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Qurbanların adlarını daşıyan mərmər blok

    Qurbanların adlarını daşıyan mərmər blok

  • Abidənin dəhlizi

    Abidənin dəhlizi

  • Abidənin dəhlizindəki mozaika

    Abidənin dəhlizindəki mozaika

  • Abidədə foto sərgi

    Abidədə foto sərgi

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 3 4 "Yalova Deprem Anıtı 1999-2012" (türk). YouTube. 2012-08-17. 2021-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-16.
  2. ↑ 1 2 3 4 "Turkey observes 15th anniversary of devastating quake". Anadolu agentliyi (ingilis). 2014-08-17. İstifadə tarixi: 2015-08-16.
  3. ↑ 1 2 3 "Turkey remembers 1999 quake victims on 13th anniversary". Today's Zaman (ingilis). 2012-08-17. 2015-10-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-16.
  4. ↑ 1 2 3 "Yalıva 17 Ağustos Parkı Deprem Anıtı". Fark Yalova'da (türk). 2014-08-11. 2020-01-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-16.
  5. ↑ 1 2 "Turkey commemorates 16th anniversary of 1999 earthquake". Today's Zaman. 2015-08-17. 2015-08-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
  6. ↑ 1 2 Gözdereliker, Süheyla. "Deprem Anıtı 17 Ağustos için böyle hazırlandı". Taraf (türk). 2015-08-16. 2015-08-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
  7. ↑ "17 ağustos Marmara Depremi Yalova'da Anıldı". Milliyet (türk). 2015-08-17. 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.