Zalım gəvən

Zalım gəvən
Zalım gəvən
Elmi təsnifat
	XƏTA: latin parametri doldurulmayıb.
Beynəlxalq elmi adı
	XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT; Bu parametr doldurulmayıb: latin

Zalım gəvən (lat. Astragalus insidiosus) — paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qafqazda və Azərbaycanda təbii halda bitir.

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yarpağını tökən koldur. Kolları qısa budaqlıdır. Yarpağı seyrək tüklü, azca əyilmiş, 2-3,5 sm uzunluqda olub, tikanlıdır. Yarpaqcıqların miqdarı 3-4 cüt olub, xətvari, 8–16 mm uzunluqda, 1–2 mm enindədir. Tikanların ucu şişdir. Birillik budaqların üzərindəki yarpaqların qoltuğunda 3 çiçəkdən ibarət, başcıq formalı çiçək qrupu əmələ gətirir. Çiçəkaltlığı xətvarı, 7- uzunluğunda olur. Kasacığı ağ tüklüdür. Tacı sarı rənglidir. Ləçəkləri 1,4-1,5 sm uzunluğunda, 4- enində olub, yumru qulaqcıqlıdır. Meyvəsi uzunsov və tüklüdür. İyul ayında çiçək açır. Toxumla çoxalır.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Orta dağ qurşağının daşlı yamaclarında və əhəngli yerlərdə rast gəlinir. Dəniz səviyyəsindən 1000–1200 m hündürlükdə bitir. Quraqlıq sevəndir.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naxçıvan MR-da Ordubad rayonu dağlarının ən yüksək alp çəmənliklərində, quru, daşlı yamaclarda, dar bir arealda yayılmışdır. Azərbaycanın nadir bitkisi olaraq, "Qırmızı kitab"a salınması tövsiyə edilir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gövdəsində qatran vardır, yaşıllaşdırmada istifadə olunmur.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Флора Азербайджана. т.5. 1954;
Флора Kaвkaзa. т.5. 1954;
Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri. 2008;
Naxçıvan MR-nın flora müxtəlifliyi və onun nadir növlərinin qorunması. 2011.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov