Lüğətlərdə axtarış.

Periton (lat. peritoneum) — ən böyük seroz qişa, qarın və çanaq boşluğu divarlarını daxildən və burada olan üzvləri xaricdən örtür. Qarın boşluğu - lat. cavum abdominis yuxarıdan tərəfdən - diafraqma ilə, on və yan tərəflərdən qarın əzələləri ilə, arxa tərəfdən - bel əzələləri və bel fəqərələlərinin cisimləri ilə əhatə olunmuşdur. Aşağı tərəfdən bu boşluq böyük və sonra kiçik çanaq boşluğuna keçir.

Portiçi (it. Portici) — İtaliyanın Kampaniya regionunda şəhər.

Alpha Canis Minoris (qısaldılmış Alpha CMi, α CMi) adlı Canson Kiçik Köpək bürcünün ən parlaq ulduzudur. Procyon (Bré /proʊsi.ɒn/; PRO-see-on). Çılpaq gözlə, 0.34-lik görünən böyüklük gecə səmada səkkizinci parlaq tək ulduz kimi görünür. Spektral tipli F5 IV-V-nin ağ əsas ardıcıllığı ulduzundan və DQZ, Procyon B spektral tipli ağ cırtdan yoldaşı olan Procyona adlı ikili ulduz sistemidir. Avropa Kosmik Agentliyinin Hipparcos astrometriya peykləri tərəfindən müəyyən edildiyi kimi, yalnız 11.46 işıq ili (3.51 parsec) tapılar və bu səbəbdən dünyanın ən yaxın ulduzundan biridir. Ən yaxın qonşu, ulduz Luytenin Star, təxminən 1,12 lir (0,34 ədəd), ikincisi, Procyon ətrafını əhatə edən hipotetik bir planet, gecə səmada 2.7 ulduzun vizual ölçüsü olaraq görünür. Procyon gecə səmada səkkizinci parlaq ulduzdur və 14 yanvar gecə nəticələr verir. Sirius və Bətəlqeyzə ilə yanaşı, Qış Üçbucağı asterisiyanın üç hissəsindən birini təşkil edir. Axşam saatlarında Procyonu izləmək üçün başlama saatı qışda gecikir. Rəng indeksləri 0.42-dir və tonun solğun sarı görünüşü vardır.

Qordion (yun. Γορδιον) — Frigiyanın paytaxtı. == Tarixi == Kiçik Asiya şəhərlərindən biri də Frigiyanın paytaxtı olmuş Qordi şəhəri idi. Yerli əfsanəvi hökmdarlardan birinin adı ilə "Qordi düyünü" bu şəhərdə döyüş arabasına vurulmuşdu. Əfsanəyə görə, bu düyünü açan Asiyanın hökmdarına çevrilə bilərdi. Həmin düyün İsgəndərə də göstərilmişdi, lakin onu aça bilməyən Makedoniyalı İsgəndər düyünü qılıncla doğramışdı. Yəqin ki, elə o dövrlərdən siyasi leksikona düyünə düşmüş məsələlərin istənilən yolla açılması fikri daxil olmuşdu.

Portik (lat. porticus) — üst örtüyü sütunlara söykənən qapalı qalereya. Sütunlar üst örtüyü birbaşa və ya aralarındakı tağlar vasitəsilə saxlaya bilərlər. Bir tərəfi açıq olan portik digər tərəfdən qapı-pəncərələri olan və ya olmayan divara söykənir. Başqa sözlə, portik — üst örtüyü sütunlar üzərində dayanan yarıaçıq məkandır. Antik yunan və Roma şəhərlərində ictimai binaların və məbədlərin girişində çox rast gəlinən portiklər, Şərqi Roma imperiyası ilə mədəni əlaqə nəticəsində ərəb-fars mədəniyyətinə, oradan da Səlcuqlular dövləti dövründə türk memarlığına keçən və Anadolu bəylikləri dövrünə qədər yayılan bir memarlıq nümunəsidir. Türk memarlığında portiklər məscid girişlərində məscidin izdihamdan dolub-daşdığı zamanlarda namaz qılanların yağışdan, qardan və ya günəşdən qorunmasını təmin edir. Kəbədə tikilən portiklər Osmanlı sultanı II Səlimin dövründə tikilmiş, planlarını Memar Sinan hazırlamışdır.

Proton (kimya) — kimyada hidrogenin kationu. Proton (fizika) — elementar yüklənmiş hissəcik. Proton (raket) — Rusiya raketi. Proton (avtomobil) — Malayziyada avtomobil markası.

Portu (port. Porto) — Lissabondan sonra Portuqaliyanın ikinci böyük şəhəridir. Şəhər Atlantik okeanı sahilində yerləşmişdir. Ayrıca şəhərin ortasından Douro çayı keçməkdədir. == Görməli yerlər == Burada qədimi qaladan yenidən tikilmiş Kafedra qurultayı, Kleriqoş mərmər qülləsi, fransiskant kilsəsi San-Fransişku, Maşadu-de-Kaştru Yepiskop sarayını gəzmək maraqlı olardı. Portudan şimalda məşhur Braqa şəhəri yerləşir. Braqadan 55 km.-də Portuqaliyanın ziyarətgahı olan Bon-Jezuş-du-Monte yerləşir. Klisənin yanında balaca sovmələrlə (kiçik kilsələr) gözəl park, fəvvarələr və süni göllər yaradılıb. Şəhər özünün arxitektur abidələri – kilsələri, sarayları, balaca şəhərcikləri və fəvvarəli meydanları ilə fəxr edə bilər. Portu şəhəri həm də şərablarıyla məşhurdur.

Anton Portman (ing. Anton Portman) – Niderland əsilli ABŞ siyasətçisi. Edo dövrünün sonlarında və Meyci dövrünün əvvəllərində Yaponiyada fəaliyyət göstərmişdir. Niderlandda doğulmuşdur. Yaponiyaya ilk dəfə 1853-cü ildə Metyü Perri ilə birlikdə holland tacir kimi gəlmiş və 1854-cü ildə Kanaqava müqaviləsinin imzalanmasında iştirak etmişdir. 1861-ci ildə ABŞ nümayəndəliyinin katibi kimi Yaponiyaya qayıtmış, 1865-66-cı illərdə ABŞ hökumətinin Yaponiyadakı müvəqqəti işlər vəkili kimi xidmət göstərmişdir. 1866-cı ildə katib vəzifəsinə qayıtmışdır. Yaponiyada ikən Tokuqava şoqunluğunu dəstəkləmişdir. Şoqunluğun rəsmisi olan Oqasavara Naqamiçi ilə 1868-ci ilin yanvarında Edo ilə Yokohama arasında dəmiryolunun tikintisi ilə bağlı razılığa gəlmişdir. 1869-cu ildə Portman və ABŞ naziri Çarlz Lonq Meyci hökumətindən bu razılığı tanımağı tələb etmişdirlər.

Bulbophyllum phormion (lat. Bulbophyllum phormion) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü.

Natali Portman (ivr. ‏נטלי פורטמן‏‎; 9 iyun 1981[…], Qüds) israilli və amerikalı aktrisa. 1994-cü ildə "Leon" filmində ilk rolunu alıb, lakin ona dünya şöhrətini Star Wars prequel trilogy filmində oynadığı Padme Amidala obrazı gətirib. == Həyatı == Məşhur Amerika aktrisası Natali Portman 1981-ci il iyun ayının 9-da Qüdsdə, Avner Herşlaq və Şelli Stivensin ailəsində anadan olub. Atası ixtisasca endokrinoloqdur, hazırda qızına agentlik edən anası isə evdar qadın idi. Aktrisanın ana tərəfi Rusiya və Avstriyadan, ata tərəfi isə Rumıniya və Polşadan gəlmiş yəhudilərdir. Səhnə ləqəbi olan "Portman" Natalinin ana nənəsinin qızlıq soyadıdır. Aktrisanın 3 yaşı olanda ailəsi İsraildən Amerikaya köçüb. Əvvəlcə Vaşinqtonda yaşayan ailə 1988-ci ildə Konnektikuta yerləşir, 1999-cu ildə isə Nyu-York ştatının Lonq-Aylend şəhərində məskunlaşır. Ona doğma olan ivrit və ingilis dillərindən başqa, fransız, alman, yapon və ərəb dillərini öyrənir.

Pontian katakombası — Roma katakombalarından biri. Burada papa I Anastasi və onun oğlu papa I İnnokentinin məzarları var. Katakomba 1618-ci ildə İtaliya səyyahı Antonio Bozio tərəfindən kəşf edilmişdir. Həm I Anastasi, həm də I Innocent I ənənəvi olaraq şəhidlər hesab olunur. IX əsrdə papa II Sergi lanqobardların yürüşləri zamanı hər iki papanın məzarlarını Müqəddəs Silvestr və Martin bazilikasına aparmışdır. Roma papası Pontian burada yox, Müqəddəs Kallist katakombasında dəfn edilmişdir və bu katakomba onun adını daşımır. Katakomba III əsrdə yaşamış naməlum xristian şəhidinin adını daşıyır. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Reardon, Wendy J. 2004. The Deaths of the Popes. Macfarland & Company, Inc.

Portiya Enn Dabldey (ing. Portia Ann Doubleday; 22 iyun 1988, Los-Anceles, Kaliforniya) — ABŞ aktrisası.

Portman Road İngiltərənin İpsviç şəhərində yerləşən bir futbol stadionudur. 1884-cü ildən bəri İpsviç Tovn futbol komandası matçlarını burada oynayır. Stadion ayrıca gənc milli komanda və A milli komanda matçlarına da ev sahibliyi etmişdir. Bu stadionda bəzi atletizm müsabiqələri və beynəlxalq hokkey matçları da oynanmışdır. Bundan əlavə Elton Con, Tina Törner, Red Hot Çili Peppers və REM kimi musiqiçilərin sayılı konsertlərinə də ev sahibliyi etmişdir. 2000-ci ildə stadionun tutumu 22,600-dən 30,311 'ə yüksəldilmişdir. 1975-ci ildə sahə kənarında ayaqda dayanmağa icazə verilərkən Lids Yunayted 'ə qarşı keçirilən FA Cup oyununda 38,010 nəfərlik tamaşaçı rekordu qırılmışdır. Dörd bölmədə yerlər tamamilə kreslolu hala gətirilmişdir.

Propion turşusu (propan turşusu, metilsirkə turşusu, konservant E280) CH3CH2COOH — rəngsiz, rezin iyli maddə. Propion turşusu(yunanca «protos» — birinci, «pion» — yağ;) yağ turşusu olduğu üçün belə adlanır. Propion turşusunun duzları propionat adlanır. == Fiziki-kimyəvi xassələri == Öz-özünə alovlanma temperaturu - 440 °C. Su və üzvi həlledicilərlə həll olur.. Kimyəvi xassələrənə görə - karboksilik turşuların tipik bir nümayəndəsidir. == Tarixi == Propion turşusu ilk dəfə 1844 - cü ildə Johan Gottlieb tərəfindən təsvir edilmişdir, onu şəkərin parçalanma məhsullarıından aldı . Sonrakı bir neçə il ərzində digər kimyaçılar eyni maddəni aldıqlarını fərq etmədən müxtəlif yollarla propion turşusu aldılar. 1847-ci ildə bir fransız bir kimyaçı Jean-Baptiste Dumas (Jean-Baptiste Dumas) ortaya çıxan turşuların propion turşusu ilə eyni maddə olduğunu bildirdi.. == Alınması == Təbiətdə propion turşusu neftin tərkibində, karbohidrat ların mayalanması zamanı əmələ gəlir. Sənayedə etilennin karbonlaşması və Reppe reaksiya tərəfindən alınırş Əvvəllər Sirkə turşusu istehsalında çox miqdarda propion turşusu əlavə məhsul olaraq alınmışdı, lakin sirkə turşusu istehsalının müasir üsulları bu üsulu ikinci dərəcəli hala gətirdi.

Qloriya portiki (qalis. Pórtico da Gloria) — Qalisiyada yerləşən Santiaqo de Kompostela kafedralının girişində heykəllərlə bəzədilmiş tarixi portik. == Tarixi == Portik roman memarlığı üslubundadır. Roman üslubundakı heykəllər ən möhtəşəm əsərlərdən biridir. 3 kəmərdən ibarətdir. Orta sevinci təmsil edir və üzərində İsanın dirilişindən bəhs edən heykəl vardır. Sol tərəf yəhudiləri, sağ tərəf son qərarı təmsil edir. 1168-ci ildə Qalisiya və Leon kralı II Fernando Santiaqo de Kompostela kafedralının girişində portik tikilməsi haqqında göstəriş vermişdir. Portik daş ustası Mateo tərəfindən emalatxanasında roman memarlığı üslubunda hazırlanmışdır. Tikilməsi 1188-ci ildə başa çatmışdır.

Qordi düyünü — əfsanəyə görə Finikiya dövlətinin hökmdarı Qordion tərəfindən vurulmuş müşkül bir düyün olub Makedoniyalı İsgəndər tərəfindən çözülmüşdür. Buradan da məcazi mənada "Qordi düyününün açılması" ifadəsi meydana gəlmişdir. Rəvayətə görə Finikiyada Zevs məbədinin kahini xəbər verir ki, ilk kim şəhər qapısından içəri daxil olarsa, o da ölkənin ən möhtəşəm hökmdarı olacaqdır. Şəhərə ilk öz arabasında naməlum kəndli Qordion daxil olur və onu Finikiya hökmdarı elan edirlər. Bu hadisəyə şükranlığını bildirmək üçün Qordion öz arabasını Zevs məbədinə bəxşiş edir. Qordon öz arabasını zoğal ağacının liflərindən hazırlanmış kəndirlə məbədin qurbangahına bağlayaraq elə düyün vurur ki, onu heç kim aça bilməsin. Bunu görən kahin bəyan edir ki, bu düyünü açan kəs bütün Asiyaya sahib olacaqdır. Asiyanı özünə birləşdirib böyük bir imperiya quracaqdır. Belə ki, Finikiyanın paytaxtını fəth edən böyük sərkərdə Makedoniyalı İsgəndər məbədə daxil olaraq qılıncı ilə düyünü söküb atır. Kahin buna belə bir məna verir: "O, cahana sahib olacaq!

Sortino əmsalı — investisiya alətinin, portfelinin və ya strategiyasının gəlirliliyini və riskini qiymətləndirməyə imkan verən göstərici. Sortino nisbəti Sharpe nisbətinə bənzər şəkildə hesablanır, lakin portfel dəyişkənliyi əvəzinə "aşağı dəyişkənlik" istifadə olunur. Bu halda volatillik minimum portfel gəlirindən (MAR) aşağı olan gəlirlərdən hesablanır. == Əmsalın hesablanması == S = R − T σ {\displaystyle S={\frac {R-T}{\sigma }}} , burada: R {\displaystyle R} — orta portfel gəliri, T {\displaystyle T} — minimum icazə verilən portfel gəliri, σ {\displaystyle {\sigma }} — "dəyişkənlik azaldı": σ = ∫ − ∞ T ( T − x ) 2 f ( x ) d x {\displaystyle {\sigma }={\sqrt {\int _{-\infty }^{T}(T-x)^{2}\,f(x)\,dx}}} . Aşağıda qeyd olunan səbəblərə görə, davamlı düstur bir sıra gəlirlərdən götürülmüş hədəf dəyərdən aşağı dövri gəlirlərin standart kənarlaşmasını təyin edən daha sadə diskret versiyaya üstünlük verilir. Davamlı forma, bütün sonrakı hesablamaları illik gəlirlərdən istifadə etməklə aparmağa imkan verir ki, bu da investorların investisiya məqsədlərini bildirməsinin təbii yoludur. Diskret forma aylıq gəlirləri tələb edir ki, mənalı hesablamalar aparmaq üçün kifayət qədər məlumat nöqtəsi olsun ki, bu da öz növbəsində illik hədəfin aylıq hədəfə çevrilməsini tələb edir. Bu, müəyyən edilmiş riskin miqyasına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Məsələn, bir il ərzində hər ay 1% qazanmaq məqsədi, illik 12% qazanmaq kimi görünən ekvivalent hədəfdən daha çox risklə nəticələnir. Davamlı formanın diskret formaya üstünlük verməsinin ikinci səbəbi Sortino və Forsey (1996) tərəfindən təklif edilmişdir: “İnvestisiya etməzdən əvvəl biz nəticənin nə olacağını bilmirik...

Torsion bar və ya burulma çubuğu ümumiyyətlə tanklar və ya Zirehli transportyor kimi zirehli maşınlarda avtomobilin gövdəsi ilə yol arasında əlaqəni çevik vəziyyətə gətirmək üçün istifadə edilən bir cihazdır. Belə qurğular İkinci Dünya Müharibəsi zamanı tanklarda istifadə edilmiş qayçı və qıvrım yaylardan ibarət ənənəvi asqı (transmissiya) mexanizmlərini sadələşdirmək və təkmilləşdirmək məqsədi ilə hazırlanmışdır. İkinci Dünya Müharibəsi illərində tankların atış məsafəsinin və silah daşıma qabiliyyətinin artırılması zərurəti bu döyüş maşınlarının çəkisinin artması ilə nəticələndi. Ənənəvi asqı sistemləri öz çəkilərinə, strukturlarına görə yüksək keyfiyyətli metaldan istifadə zərurəti və istehsal çətinliklərinə görə kifayət etməmiş və bu mexanizmlərlə əvəz edilmişdirlər. 50-60 ton ağırlığında olan tanklar bu az yer tutan və daha ucuz başa gələn mexanizmlərin köməyi ilə daha effektiv döyüş maşınlarına çevrilmişdirlər. Burulma çubuqlu asqı sistemi, adından da göründüyü kimi, yükün təsiri ilə metal çubuğun burulması prinsipi ilə işləyir. Xüsusi metal ərintilərindən istehsal edilən burulma çubuqlarının bir ucu avtomobilin gövdəsinə, digər ucu isə palet və ya təkərə birləşdirilərək yol və avtomobil arasında çevik əlaqə təmin edilir. Burulma çubuğu asqı sistemləri bir müddət bəzi avtomobillərdə əsas asqı mexanizmi kimi istifadə edilmişdirlər. Bu gün oxşar birləşmələr hələ də müstəqil asqı sistemi olmayan bəzi avtomobillərin arxa oxlarında istifadə olunur.

Portnov Vladimir Samuiloviç - şair, tərcüməçi, tənqidçi, 1980-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinın üzvü. == Həyatı == Vladimir Portnov 1927-ci il may ayının 21-də Moskva vilayətinin Babuşkino kəndində doğulmuşdur. Bakıda orta məktəbi bitirdikdən sonra ordu sıralarında xidmət etmiş, 1951-ci ildə tərxis olunmuşdur. "Bakinski raboçi" qəzeti redaksiyasında korrektor, ədəbi işçi işləmişdir. M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunda təhsil almışdır (1953-1957). Ədəbi fəaliyyətə tələbəlik dövründən başlamış, mətbuatda şair-tərcüməçi və tənqidçi kimi çıxış etmişdir. Onun Leninqradda üç illik ədəbi fəaliyyətini nəzərə almasaq, demək olar ki, 1957-ci ildən etibarən uzun müddət "Bakinski raboçi" qəzeti redaksiyasında ədəbiyyat və incəsənət şöbəsində böyük müxbir vəzifəsində işləmiş, sonra yaradıcılıqla məşğul olmuşdur. Azərbaycan və fransız ədəbiyyatından tərcümələr edir. == Əsərləri == 1.Ясный вечер. Баку: Гянджлик, 1971, 79 стр.

Con Horton Konvey (ing. John Horton Conway; 26 dekabr 1937, Liverpul – 11 aprel 2020[…], Nyu-Bransuik[d], Nyu Cersi, ABŞ) — Britaniyalı riyaziyyatçı. == Həyatı == 26 dekabr 1937-ci ildə doğulub. Horton "Həyat" oyununun yaradıcısı kimi məşhur idi. O, həmmüəlliflərlə birlikdə oyunların kombinatorial nəzəriyyəsinin əsasını qoyub və sürreal ədədləri kəşf edib. Horton 1986-cı ildən bu günə kimi ABŞ-də çalışıb. 11 aprel 2020-ci ildə 82 yaşında Nyu-Cersidə koronavirusdan vəfat edib.

Edvard Harrison Norton (18 avqust 1969, Boston) — ABŞ aktyoru. == Həyatı == Edvard Harrisln Norton 18 avquat 1969-cu ildə ABŞ-nin Massaçusets ştatının Boston şəhərində anadan olub. O, Merilend ştatının Kolumbiya şəhərində böyüyüb. Edvard 5 yaşından teatrla maraqlanır və tezliklə Kolumbiyanın Orensteynov adlı teatr məktəbində təhsil almağa başlayır. 8 yaşında onun ilk səhnə debütü yerli bir tamaşada baş tutur. 1985-ci ildə Vayld Leyk adlı ali məktəbi bitirən Norton 1991-ci ildə Yel Kollecinin tarix fakültəsindən bakalavr dərəcəsi ilə məzun olur. O, Yeldə də həmişə olduğu kimi teatrla məşğul olur. Aktyor bir çox fakültələrə baş çəksə də, dram fakültəsi heç vaxt onun profili olmayıb. Aktyor Ron Livinqston onun qrup yoldaşı və onun kimi müstəqil aktyor olub. Edvard eyni zamanda yapon dilini öyrənir və NOVA Group adlı məşhur ingilis dili məktəbində təhsil alır.

Horton Smit (ing. Horton Smith; 22 may 1908, Sprinqfild[d], Missuri – 15 oktyabr 1963, Detroyt, Miçiqan) — Peşəkar Amerikalı qolfçu, qolf ustası. Masters turnirində qazandığı bürünc və qızıl medalla yadda qalıb. == Karyerası == Qolfçu Missuridə anadan olub. Peşəkar qolf karyerasına 1926-cı ildə başlayıb. 1928-ci ildə Oklama Açıq birinciliyində iştirak etmiş, qalib olmuşdur. Bu qolfçunun iştirak etdiyi ilk turnir idi. 1929-cu ildə qolf üzrə 8-ci titulu qazanıb. 1934-cü ildə təşkil edilən Masters turnirində iştirak edib. Turnirin ilk iştirakçısı və qalibi Horton Smitdir.

Levi Parsons Morton (ing. Levi Parsons Morton, 16 may 1824 – 16 may 1920) — Amerika Birləşmiş ştatlarının (1889-1893) 22-ci vitse-prezidenti olmuşdur. O, daha sonra New Yorkun 31-ci qubernatoru seçilmişdir. == İstinadlar == == Mənbə == National Contest, Containing Portraits and Biographies of Our National Favorites, Darling Bros. & Co., Detroit, Michigan, 1888.

Norton — Afrikanın Zimbabve əyalətində şəhərdir. Şəhər ölkənin mərkəzi şimal hissəsindəki Maşonaland əyalətinin Qərb əyalətində yerləşən yaşayış məntəqəsidir. 2012-ci ilin rəsmi siyahıyaalınma məlumatlarına görə, şəhərdə 67,591 nəfər yaşayır. Norton dəniz səviyyəsindən 1361 m yüksəklikdə yerləşir.

Riçard Norton (ing. Richard Norton) - Avstraliya əsilli ABŞ aktyoru, kaskadyoru və döyüş sənətləri ustasıdır. Riçard Norton Dzü-do üzrə qəhvəyi kəmər, Zen Do Kay üzrə 8-ci dərəcəli qara kəmər və Karate üzrə qara kəmərə sahibdir. Əvvəllər "The Rolling Stones" musiqi qrupu, müğənni Devid Boui, aktyor Con Beluşi və bir çox məşhurların yanında qoruyucu kimi çalışmışdır. Riçard Norton Çak Norris, Sintiya Rotrok və Ceki Çanın yaxın dostlarından biridir.