Поиск по словарям.

Mistеriya (latın dilində — ayin, ritual) — din ilə əlaqəsi olan orta əsr Avropa teatr janrlarından biri. Misteriyanın süjeti adətən Bibliyadan, İncildən götürülərək komik məişət səhnələri ilə sintezini təşkil edirdi. XV əsrin ortalarından başlayaraq misteriyaların həcmi get-gedə artırdı. «Apostolların Əməlləri haqda Misteriyada» artıq 60000-dən artıq sətrdən ibarət şeirlərdən ibarət idi. 1536-cı ildə səhnələşdirilmiş olan bu əsər 40 gün ərzində tamaşaçılar tərəfindən seyr edilib. Əksreformasiyanın tüğyan etdiyi vaxtda - XVI əsrin ortaları - misteriyaya qadağa qoyulur. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Anderson Magalhães, Le Comédies bibliques di Margherita di Navarra, tra evangelismo e mistero medievale, in La mujer: de los bastidores al proscenio en el teatro del siglo XVI, ed. de I. Romera Pintor y J. L. Sirera, Valencia, Publicacions de la Universitat de València, 2011, pp. 171–201. == Xarici keçidlər == The Official Lincoln Mystery Plays Website The Official Chester Mystery Plays Website Records of Early English Drama (REED) at Victoria University of the University of Toronto The York Mystery plays 2002 and 2006 York Mystery Plays 2012 Lincoln Mystery Plays A simulator of the progress of the pageants in the York Mystery plays The Lichfield Mysteries The York Cycle as performed in Toronto in 1998 Medieval Imaginations: literature and visual culture in the Middle Ages Tewkesbury's Millennia of Mummers' Heritage kept alive - United Kingdom Arxivləşdirilib 2019-12-22 at the Wayback Machine Mətnlər: The Towneley (Wakefield) Cycle in Middle English.

Elevsin misteriyaları — Attikada (Qədim Yunanıstan) məhsul bayramı; Demetranın və onun qızı Persefonanın şərəfinə keçirilən dini bayramlar. Qədim Misirdə meydana çıxması güman olunur. Afinanın 22 km-liyində Elevsin (Eleusis) adlı yaşayış yerində qədimdən keçirilən sehrbazlıq mərasimləri Elevsin Attika icmaları ittifaqına birləşdirildikdən sonra Ümumafina bayramına çevrilmiş Elevsin misteriyalarının əsasını təşkil edirdi. Elevsin misteriyalarında cinsindən və sosial vəziyyətindən asılı olmayaraq Attikanın bütün sakinləri, o cümlədən, qullar da iştirak edirdilər. Sentyabrın sonu—Oktyabrın əvvəlində keçirilirdi. Bu mövzuda bir sıra əsərlər yazılmışdır: Şiller, "Elevsin bayramı".

Misteriya dinləri, misteriya kultları, müqəddəs misteriyalar və ya sadəcə misteriyalar — Yunan-Roma dünyasında iştirakı inisiasatorlar üçün nəzərdə tutulmuş dini məktəblər. Bu dinin əsas xüsusiyyəti, kənar şəxslərə açıqlanmayan inisiasiya və ritual təcrübə ilə əlaqəli məxfilikdir. Yunan-Roma antik dövrünün ən məşhur sirləri Qədim Yunanıstanda qaranlıq əsrlərdən əvvəl yaranmış Elevsin misteriyaları idi. Misteriya məktəbləri son qədim dövrdə çiçəklənmişdir. IV əsrin ortalarında Mürtəd Yulianın üç fərqli misteriya məktəbinə, xüsusən də mitraistlərə inisiasiya etdiyi məlumdur. Məktəbin gizli xarakterinə görə və son qədim dövrün misteriya dinləri IV əsrdən etibarən xristian Roma imperiyası tərəfindən təqib edildiyi üçün bu dini təcrübələrin təfərrüatları yazılı izahlar, təsvirlər və mədəniyyətlərarası tədqiqatlardan əldə edilir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Alvar, Jaime. Romanising Oriental Gods: Myth, Salvation, and Ethics in the Cults of Cybele, Isis, and Mithras. Translated and edited by Richard Gordon. Brill.

İsterik tutmalar epilepsiya tutmasına çox oxşardır. Adətən o, gündüz vaxtı insanların çox olduğu yerlərdə baş verir. Bu cür isteriyaya tutulan xəstə hansısa psixi zədəyə yaxud cüzi bir hadisəyə cavab reaksiyası verir. Tutma xəstənin yıxılmasından başlayır, lakin o yıxıldıqda çalışır ki, zədələnməsin. Tutma zamanı şüur itmir, qıcolmalar çox ehtimal qəribə xarakter daşıyır, xəstə başqalarının diqqətini öz hərəkətləri ilə cəlb etməyə çalışır. Xəstə bədənini çox əyərək təkcə peysər və dabanları ilə yerə toxunur. Gözləri bağlı olur, kimsə onları açmaq istəyəndə, o müqavimət göstərərək göz bəbəklərini axıdır. Bəbəklərin işığa reaksiyasını yoxlamaq çətin olur, imkan olduqda bir qayda olaraq, reaksiya normal olur. Tutma zamanı xəstə dodaqlarını və dilini bərk dişləyir, hətta bəzən qan çıxana qədər, lakin epilepsiya tutmuş xəstələrdən fərqli olaraq, dilin ucunu dişləyir. Xəstənin ağzından bol tüpürcək axır, lakin o epilepsiyadakı kimi çəhrayı olmur.

Difteriya — corynebacterium diphteriae adlı mikroorqanizmin boğaz, burun, göz və dəridə olan məsamələrə düşməsi nəticəsində yaranan yoluxucu xəstəlik.

Miasteniya və ya Miasteniya qravis (lat. myasthenia gravis; yun. μῦς - əzələ və yun. ἀσθένεια - süst, zəiflik) autoimmun mənşəli, sinir-əzələ keçiriciliyinin pozunluğu nəticəsində eninəzolaqlı əzələlərin süstlüyü ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. == Simptomlar == Xəstəliyin əsas əlaməti yorulmaqla artan və dincəlməklə ən azından qismən düzələn əzələ gücsüzlüyüdür.Xəstələr səhərlər düzədiyini əlamətlərin axşama doğru ya da yorulanda artıdığını qeyd edirlər. Xəstəlik çox zaman okular əlamətlər, xüsusən də ptozla başlıyır.Bunu adətən iki görmə-Diplopiya müşahidə edir.Müəyyən müddət sonra əzələ zəifliyi bulbar və ətraf əzələlərə yayılır. Bulbar əlamətlər danışma, udma, çeynəmədə çətinlik, xəstəliyin ən ağır halında da tənəffüsün çətinləşməsidir. Ətraf əzələlərində əlamətlər pilləkən çıxarkən yorulma, qollarını yuxarı qaldırmada çətinlik ya da bir iki əl barmağını bir müddət qaldıramama şəklində özünü göstərir. Xastalik göz əzələlərindən başlaya bildiyi kimi bulbar əzələlərdən də başlaya bilir. Ətraf əzələlərinə aid əlamətlərlə başlaması daha nadirdir ve daha çox gənclərdə müşahidə olunur.

Monteriya (isp. Montería) — ölkənin şimalında yerləşən şəhər və bələdiyyədir. Kordova departamentinin inzibati mərkəzidir. == Tarixi == Monteriya 1777-ci ildə ispanyalı zabit Antoniyo DE La Torre Mirando tərəfindən əsası qoyulmuşdur. 1807-ci ildə kiçik bir şəhər, 1840-cı ildə rayonun mərkəzi, 1923-cü ildə isə bələdiyyə statusu verilir. 1952-ci ildə Kordova departamentinin inzibati mərkəzi elan edildi. == Coğrafi mövqeyi == Şəhərin şimal hissədə, Sinu çayının hər iki sahilində, ölkənin paytaxtı Boqota şəhərdən təxminən 480 kilometr şimal-qərbdə bir məsafədə yerləşir. Mütləq hündürlük dəniz səviyyəsindən 24 metr yüksəkdir. Bələdiyyənin sahəsi 3141 km²-dir. == Əhalisi == Kolumbiya Milli Statistik İdarəsinin məlumatlarına görə 2012-ci ildə şəhər və bələdiyyə əhalisinin sayı 422,175 nəfərə çatmışdır.

Materiya bu mənaları ifadə edə bilər:

Misterio (ing. Mysterio) – Marvel Comics nəşriyyatı tərəfindən 1964-cü ildə yaradılmış komiks personajı. Sten Li və Stiv Ditko tərəfindən yaradılmış və ilk dəfə "The Amazing Spider-Man" komiksinin 13-cü sayında peyda olmuşdur. Misterio adını daşıyan bir neçə şəxs olmuşdur. Bunlardan ən çox tanınanı və ilk Misterio olmuş Kventin Bekdir (ing. Quentin Beck). Misterio Hörümçək-adamın əzəli düşmənlərindən biridir. Misterio bir çox Hörümçək-adam animasiyasında və videooyununda peyda olmuşdur. 2009-cu ildə IGN Misterionu "Bütün dövrlərindən ən böyük komiks supercinayətkarları" siyahısında 85-ci yerdə göstərmişdir. == Nəşrolunma tarixi == Orijinal Misterio (Kventin Bek) Sten Li və Stiv Ditko tərəfindən yaradılmış, ilk dəfə "The Amazing Spider-Man" komiksinin 13-cü sayında (iyun 1964) görünmüşdür.

İstriya (xorv. Istra, sloven. Istra, it. Istria) — Adriatik dənizində yarımada. Xorvatiyanın şimal-qərb hissəsində yerləşir. Yarımadanın az bir hissəsi Sloveniyaya və İtaliyaya məxsusdur. == Ümumi məlumat == Adriatik dənizinin ən böyük yarımadalarından biridir. Yarımadanın şimal-qərbində Triest körfəzi, şərqində isə Kvarner körfəzi yerləşir. Sahillərində olan iri xorvat şəhərləri: Pula — 57 460 nəfər (2011), Rovin — 13 647, Poreç — 10 448, Labin — 7 904, Opatiya — 7 850, Umaq — 7 769, Oazin — 4 986. Adriatik sahillərində yarımadaya yaxın ərazidə Xorvatiyanın üçüncü ən böyük şəhəri olan Rieka yerləşir.

Asteriya (yun. Ἀστερία – ulduzlu) yunan mifologiyasında titan ulduz ilahəsi, titan Koy və Febanın qızı, Persin arvadı və Heketanın anası. Bir dəfə tanrı Zevs Asteriyaya vurularaq onun könlünü qartal cildində almağa calışmışdır, canını qurtarmaq üçün Asteriya cəld bildirçin cildinə girərək özünü dənizə atır. Onun adına Asteriya (sonralar şəhər Delos adlandırılmışdır) şəhəri adlandırılmışdır. Higinə görə guya ondan imtina etdiyi üçün Zevs onu bildirçinə çevirərək dənizə atmışdır. Nəticədə bildirçin adası – Ortigiya meydana gəlmişdir. Digər bir rəvazətə görə Zevs ona yiyələnmiş və Asteriya ondan Heketanı dönyaya gətirmiş, sonra Zevs onu Persə ərə vermişdir. Bir rəvayətdə isə onun Poseydon tərəfindən təqib edildiyi göstərilir. Başqa bir rəvazətə görə Asteriyanı göydən düşmüş bir ulduza bənzədirlər. == İstinadlar == == Mənbə == Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ISBN 960-213-378-3, ISBN 978-960-213-378-1 Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5 Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8 Paul Mazon, introduction à la Théogonie d’Hésiode, Les Belles Lettres, coll.

Materiya bu mənaları ifadə edə bilər:

== Cismin çəkisi == Yerin cazibəsi nəticəsində cismin dayağa və ya asqıya göstərdiyi təsir qüvvəsinə cismin çəkisi deyilir. P=1N və ya P=mg. Ağırlıq qüvvəsi - cismə tətbiq olunmuş Yerin cazibə qüvvəsidir. Cismin çəkisi-onun dayağa və ya asqıya göstərdiyi elastiklik qüvvəsidir. === Çəkisizlik === Şaquli yuxarı yönəlmiş təcillə hərəkət edən cismin çəkisi onun ağırlıq qüvvəsindən (ma) hasili qədər böyükdür. P=m(g+a) təcillə hərəkət edən cismin çəkisi onun ağırlıq qüvvəsinə nisbətinə əlavə yükləmə deyilir, n=p/mg=1+a/g. şaquli yuxarı yönəlmiş a<g təcil ilə hərəkət edən cismin çəkisi onun ağırlıq qüvvəsindən (ma) hasili qədər kiçikdir. P=m(g-a). Cisim dayağa heç bir təsir göstərməz P=m(g-g)=0. Cismin çəkisinin sıfıra bərabər olduğu hala çəkisizlik halı deyilir.

Materiya — insan şüurundan kənarda və ondan asılı olmayaraq mövcud olan və həmin şüurla inikas etdirilən obyektiv reallıqdır. Bu istiqamətdə XVII əsr fransız filosofu Pol Anri Holbax ilk uğurlu cəhd etmişdir. O göstərmişdir ki, materiya insan şüurundan kənarda, şüura qədər, şüur ilə yanaşı və şüurdan asılı olmayaraq mövcud olan obyektiv reallıqdır. XX əsrin əvvəllərində Vladimir İliç Lenin bu tərifə materiyanın hiss üzvləri vasitəsi ilə bizə "bəlli olması" və "dərkedilən olması" keyfiyyətini əlavə etmişdir. Materiya real mövcud obyektlərin və dünya sistemlərinin sonsuz çoxluğunu əhatə edir, hər cür xassələrin və hərəkət formalarının substansial əsasıdır. Materiya yaradılmır və məhv edilmir, zamanca əbədi, özünün struktur təzahürləri etibarilə məkanca sonsuzdur, hərəkətlə qırılmaz bağlıdır. Şüur materiyaya xas inikasın ən yüksək forması kimi çıxış edir. Materiyanın substansiallığı, ümumiliyi və mütləqliyi dünyanın maddi vəhdətini səciyyələndirir. Dünyada elə bir şey yoxdur ki, o, materiyanın müəyyən növü və vəziyyəti, xassəsi və ya hərəkətinin forması, tarixi inkişafının məhsulu olmasın. Dünyanın maddi vəhdətinin etiraf edilməsi bütün ideal konsepsiyaların əksinə fəlsəfi materializmin əsas başlanğıc prinsipidir.

Novaya i noveyşeya istoriya (rus. Новая и новейшая история, mənası – Yeni və ən yeni tarix) — Rusiyada elmi jurnal. SSRİ Elmlər Akademiyası Ümumu Tarix İnstitunun orqanı olmuşdur. 1957-ci ildən Moskvada nəşr olunur. Jurnal yeni və ən yeno dövrün sosial-iqtisadi, siyasət və ideyalar tarixinin problemlərini işıqlandırır, inqilablar, beynəlxalq fəhlə və kommunist hərəkatı, milli azadlıq mübarizəsi, sosializm quruculuğu, beynəlxalq münasibətlər tarixinə aid materiallar, sənədlər, memuatlar dərc edir. 1982-ci ildə tirajı 10,650 nüsxə olmuşdur. == Mənbə == === İstinadlar === === Ədəbiyyat === «Новая и новейшая история» // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.

Tiştrya və ya Ruzahəng — həyat verən yağışlar və məhsuldarlıqla əlaqəli zərdüşti xeyir tanrısının avesta dilində adı. Tiştriyanın adı pəhləvi və müasir fars dilində Tirdir. Avesta mətnlərində Tiştriyanın keçdiyi arxaik kontekstdən göründüyü kimi, ilahilik və konsepsiya, demək olar ki, Hind-İran mənşəlidir. Zərdüşti dini təqvimində ayın 13-ü və ilin 4-cü ayı Tiştriya/Tirə həsr olunur və buna görə də varlığın adını daşıyır. Aylarının adlarını zərdüşti təqvimindən miras alan İran mülki təqvimində dördüncü aya Tir də deyilir.