Metida (peyk): Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
k Şəkil→Fayl, File→Fayl using AWB |
||
| (8 istifadəçi tərəfindən edilmiş 11 dəyişiklik göstərilmir) | |||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{İş gedir}} |
|||
{{Planet |
{{Planet |
||
| |
| label_width = |
||
| |
| adı = Metida |
||
| |
| simvol = <!--[[Fayl:|14px]]--> |
||
| |
| şəkil = <!--[[Fayl:|260px]]--> |
||
| |
| şəkil alt = |
||
| |
| izah = |
||
| |
| background = <!-- #FFFFC0 --> |
||
| kəşf ist = <ref name="ReferenceA">...</ref> |
|||
| şəkil məlumat = Metidanın 1996-ci il Noyabr ayı və 1997-ci il İyul ayları aralığında Qalileo kosmik gəmisi tərəfindən çəkilmiş şəkli |
|||
| |
| kəşf edən = |
||
| |
| kəşf yeri = |
||
| |
| kəşf tarixi = |
||
| |
| kəşf üsulu = |
||
| |
| cpm adı = |
||
| |
| tələffüz = |
||
| şərəfinə adlandırılıb = |
|||
| |
| alt adlar = |
||
| cp kateqoriyası = |
|||
| kəşf edən = [[Stiven Sinnot]] |
|||
| |
| sifətlər = |
||
| |
| orbit ist = <ref name="ReferenceA">...</ref> |
||
| |
| orbit diaqramı = <!-- [[Fayl:|260px]]--> |
||
| |
| dövr = |
||
| |
| dəyişkənlik = |
||
| |
| müşahidə dövrü = |
||
| ⚫ | |||
| |
| afelisi = |
||
| |
| perigelisi = |
||
| |
| periastrı = |
||
| |
| apoastrı = |
||
| |
| periapsidi = |
||
| |
| apoapsis = |
||
| |
| böyük yarımoxu = |
||
| orbitinin orta radiusu = |
|||
| ⚫ | |||
| |
| ekssentrisiteti = |
||
| |
| siderik dövrü = |
||
| |
| sinodik dövrü = |
||
| |
| orbital sürəti = |
||
| |
| orta anomaliyası = |
||
| |
| orta hərəkəti = |
||
| |
| əyilməsi = |
||
| |
| bucaq yerdəyişməsi = |
||
| qalxan milinin uzunluğu = |
|||
| əyilməsi = 0.06° (Yupiterin ekvatoruna nəzərən) |
|||
| |
| periastrın uzunluğu = |
||
| |
| periastrın vaxtı = |
||
| |
| perisentr arqumenti = |
||
| |
| yarı rəqs amplitudu = |
||
| |
| nəyin peykidir = |
||
| |
| peykləri = |
||
| |
| mokm = <!--(ancaq Yer MOKM üçün)--> |
||
| |
| merkuri mokm = |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| Fiziki xarakteristikaları-ref = |
|||
| |
| yupiter mokm = |
||
| |
| saturn mokm = |
||
| |
| uran mokm = |
||
| |
| neptun mokm = |
||
| |
| tisseran = <!--(Yupiter tesseran parametri)--> |
||
| öz orbit is = <ref name="ReferenceA">...</ref> |
|||
| ⚫ | |||
| |
| öz böyük yarımoxu = |
||
| öz ekssentrisitet = |
|||
| ⚫ | |||
| |
| öz əyilməsi = |
||
| öz orta hərəkəti = |
|||
| sıxlığı = 0.86 q/sm<sup><small>3</small></sup> |
|||
| perigelis qiyməti = |
|||
| sərbəstdüşmə təcili = 0.005 m/s2 (0.0005 g) |
|||
| |
| qalxan mili qiyməti = |
||
| |
| fizik ist = <ref name="ReferenceA">...</ref> |
||
| |
| ölçüləri = |
||
| |
| orta radiusu = |
||
| |
| ekvator radiusu = |
||
| |
| qütb radiusu = |
||
| |
| qütb sıxılması = |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| |
| səthinin sahəsi = |
||
| |
| həcmi = |
||
| |
| kütləsi = |
||
| |
| sıxlığı = |
||
| |
| sərbəstdüşmə təcili = |
||
| ətalət faktoru momenti = |
|||
| ⚫ | |||
| ikinci kosmik sürəti = |
|||
| |
| fırlanma dövrü = |
||
| siderik fırlanma dövrü = |
|||
| ⚫ | |||
| |
| fırlanma sürəti = |
||
| |
| oxunun mailliyi = |
||
| |
| düz qalxması = |
||
| |
| meyllənməsi = |
||
| |
| qütb səma eni = |
||
| |
| qütb səma uzunluğu = |
||
| |
| albedo = |
||
| temperatur = |
|||
| |
| temp adı 1 = |
||
| |
| min temp 1 = |
||
| |
| orta temp 1 = |
||
| |
| maks temp 1 = |
||
| temp adı 2 = |
|||
| min temp 2 = |
|||
| orta temp 2 = |
|||
| maks temp 2 = |
|||
| temp adı 3 = |
|||
| min temp 3 = |
|||
| orta temp 3 = |
|||
| maks temp 3 = |
|||
| temp adı 4 = |
|||
| min temp 4 = |
|||
| orta temp 4 = |
|||
| maks temp 4 = |
|||
| spektral sinfi = |
|||
| ⚫ | |||
| görünən ulduz həcmi = |
|||
| mütləq ulduz həcmi = |
|||
| bucaq diametri = |
|||
| atmosfer ist = <ref name="ReferenceA">...</ref> |
|||
| atmosfer təzyiqi = |
|||
| hündürlük şkalası = |
|||
| atmosfer tərkibi = |
|||
| ⚫ | |||
}} |
}} |
||
| ⚫ | '''Metida''' ({{Dil-el|Μήτις}}) və ya '''Yupiter XVI''' Yupiterin daxili peyklərindən biridir. Peyk 1979-cu ildə [[Voyager 1|Voyacer 1]] kosmik zondu tərəfindən çəkilmiş şəkillərdə kəşf edilmiş və 1983-cü ildə Zeusun birinci arvadının adı ilə Metida adlandırılmışdır.[[Qalileo (kosmik gəmi)|Qalileo kosmik gəmisi]] ilə 1996-cı ilin əvvələrindən 2003-cü ilin Sentyabr ayı arasında aparılan əlavə müşahidələr onun səthinin şəkillərini çəkməyə imkan vermişdir. |
||
| ⚫ | '''Metida''' ({{ |
||
==Kəşf və müşahidə== |
==Kəşf və müşahidə== |
||
[[ |
[[Fayl:Metis_moon.jpg|thumb|left|Metidanın [[Qalileo (kosmik gəmi)|Qalileo kosmik gəmisi]] tərəfidən çəkilmiş şəkli]] |
||
Metida 1979-cu ildə [[Voyager 1|Voyacer 1]] kosmik zondu tərəfindən çəkilmiş şəkillərdə [[Stiven Sinnot]] tərəfindən kəşf edilmiş və müvəqqəti olaraq '''S/1979 J 3''' adlandırılmışdır.1983-ci ildə ona rəsmi olaraq |
Metida 1979-cu ildə [[Voyager 1|Voyacer 1]] kosmik zondu tərəfindən çəkilmiş şəkillərdə [[Stiven Sinnot]] tərəfindən kəşf edilmiş və müvəqqəti olaraq '''S/1979 J 3''' adlandırılmışdır.1983-ci ildə ona rəsmi olaraq [[Zevs]]in ilk həyat yoldaşı olan titan Metidanın adı verilmişdir.Voyacer 1 in çəkdiyi şəkillərdə Metida nöqtə kimi görsənirdi və bu səbəbdən Metida haqqında məlumatlar Qalileonun gəlişinə kimi çox məhdud idi.Qalileo Metidanın demək olar bütün səthinin şəkillərini çəkmişdi. |
||
==Fiziki xarakteristikaları== |
==Fiziki xarakteristikaları== |
||
Metida düzənsiz formadadır və ölçüləri 60×40×34 km-dir,bu da onu Yupiterin dörd daxili peykinin ən kiçiyi edir.Təqribi hesablanması nəticəsində onun səthinin sahəsinin 5800 və 11.600 km² aralığında olduğu güman edilir.Metis tərkibi və kütləsi məlum deyil, lakin onun orta sıxlığı Amalteyanın orta sıxlığına yaxın olduğundan, onun kütləsinin 3.6 × 10<sup>16</sup> kq,sıxlığının isə (~0.86 g/cm³) olduğu fərz edilir.Bu sıxlıq onu göstərir ki,peykin 10-15 %-i su və buzdan ibarətdir. |
|||
Metida səthində çoxlu kraterlər var və qırmızımtıl rəngdə görünür.Baş və arxa yarımkürələr arasında böyük asimmetriya var:baş yarımkürə arxa yarımkürədən 1.3 dəfə parlaqdır. |
|||
==Orbit və rotasiya== |
==Orbit və rotasiya== |
||
Metida Yupiterin dörd daxili peykindən biridir.O Yupiterdən ~128,000 km məsafədə fırlanır.Metidanın orbiti çox kiçik ekssentrisitetə (~0.0002) və Yupiterin ekvatoruna nəzərən çox kiçik əyilməyə (~ 0.06°) malikdir. |
|||
Nəhəng kilitlənmə səbəbi ilə Metida öz orbital dövrüdə sinxron fırlanır. |
|||
Metida Yupiterin peyklərinin ən sürətlə hərəkət edənidir.O Yupiterin ətrafında 31.5 km/s sürətlə fərlanır. |
|||
==Yupiterin halqaları ilə əlaqəsi== |
==Yupiterin halqaları ilə əlaqəsi== |
||
Yupiterin əsas halqası daxilində Metidanın orbiti təqribən 1000-km uzanır.Metida əsas halqanın tozunun çox hissəsini təşkil edir. |
|||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
| Sətir 115: | Sətir 140: | ||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{Vikianbar kateqoriyası|Metida (peyk)}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
[[Kateqoriya:1979-cu ildə kəşf edilmiş astronomik obyektlər]] |
|||
[[Kateqoriya:Yupiterin peykləri]] |
|||
Səhifəsinin 11:43, 28 yanvar 2022 tarixinə olan son versiyası
 | |
| Kəşf yeri | Voyager 1 |
|---|---|
| Kəşf tarixi | 4 mart 1979 |
Böyük yarımoxu | 128.000 km |
| Nəyin peykidir | Yupiter |
Özünə xas ekssentrisitet | 0,0012 |
| Kütləsi | 120 exagram[1] |
| Albedo | 0,06 |
Metida (yun. Μήτις) və ya Yupiter XVI Yupiterin daxili peyklərindən biridir. Peyk 1979-cu ildə Voyacer 1 kosmik zondu tərəfindən çəkilmiş şəkillərdə kəşf edilmiş və 1983-cü ildə Zeusun birinci arvadının adı ilə Metida adlandırılmışdır.Qalileo kosmik gəmisi ilə 1996-cı ilin əvvələrindən 2003-cü ilin Sentyabr ayı arasında aparılan əlavə müşahidələr onun səthinin şəkillərini çəkməyə imkan vermişdir.
Kəşf və müşahidə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Metida 1979-cu ildə Voyacer 1 kosmik zondu tərəfindən çəkilmiş şəkillərdə Stiven Sinnot tərəfindən kəşf edilmiş və müvəqqəti olaraq S/1979 J 3 adlandırılmışdır.1983-ci ildə ona rəsmi olaraq Zevsin ilk həyat yoldaşı olan titan Metidanın adı verilmişdir.Voyacer 1 in çəkdiyi şəkillərdə Metida nöqtə kimi görsənirdi və bu səbəbdən Metida haqqında məlumatlar Qalileonun gəlişinə kimi çox məhdud idi.Qalileo Metidanın demək olar bütün səthinin şəkillərini çəkmişdi.
Fiziki xarakteristikaları[redaktə | mənbəni redaktə et]
Metida düzənsiz formadadır və ölçüləri 60×40×34 km-dir,bu da onu Yupiterin dörd daxili peykinin ən kiçiyi edir.Təqribi hesablanması nəticəsində onun səthinin sahəsinin 5800 və 11.600 km² aralığında olduğu güman edilir.Metis tərkibi və kütləsi məlum deyil, lakin onun orta sıxlığı Amalteyanın orta sıxlığına yaxın olduğundan, onun kütləsinin 3.6 × 1016 kq,sıxlığının isə (~0.86 g/cm³) olduğu fərz edilir.Bu sıxlıq onu göstərir ki,peykin 10-15 %-i su və buzdan ibarətdir.
Metida səthində çoxlu kraterlər var və qırmızımtıl rəngdə görünür.Baş və arxa yarımkürələr arasında böyük asimmetriya var:baş yarımkürə arxa yarımkürədən 1.3 dəfə parlaqdır.
Orbit və rotasiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Metida Yupiterin dörd daxili peykindən biridir.O Yupiterdən ~128,000 km məsafədə fırlanır.Metidanın orbiti çox kiçik ekssentrisitetə (~0.0002) və Yupiterin ekvatoruna nəzərən çox kiçik əyilməyə (~ 0.06°) malikdir.
Nəhəng kilitlənmə səbəbi ilə Metida öz orbital dövrüdə sinxron fırlanır.
Metida Yupiterin peyklərinin ən sürətlə hərəkət edənidir.O Yupiterin ətrafında 31.5 km/s sürətlə fərlanır.
Yupiterin halqaları ilə əlaqəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yupiterin əsas halqası daxilində Metidanın orbiti təqribən 1000-km uzanır.Metida əsas halqanın tozunun çox hissəsini təşkil edir.
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Metis Profile Arxivləşdirilib 2007-11-09 at the Wayback Machine (by NASA's Solar System Exploration)
Vikianbarda Metida ilə əlaqəli mediafayllar var.