Zevs

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Zevs (dəqiqləşdirmə).

Zevs (yun. Ζεύς belə ki; Δίας, Dias, klassik ifadədə: dzeu̯s) — Yunan mifologiyasında tanrı Kron və Reyanın oğlu, baş olimp tanrısı, ildırımın və şimşəyin yaradıcısı, səmanın və bütün dünyanın, insanların tanrısı, 3 böyük tanrıdan biridir. Əlində şimşək olan saqqallı kişi kimi təsvir olunur. İldırım, öküz və qartal onun atributları hesab olunur.

Zevs
q.yun. Ζεύς[1]
Olimpdə Zevsin heykəli, heykəlin müəllifi Fididir, Dünyanın yeddi möcüzəsindən biridir.
Olimpdə Zevsin heykəli, heykəlin müəllifi Fididir, Dünyanın yeddi möcüzəsindən biridir.
Mifologiya Yunan
Yer Olimp
Təsir sahəsi şimşək, şimşək
Adının izahı ildırımın və şimşəyin yaradıcısı, səmanın və bütün dünyanın tanrısı
Cinsi kişi[d]
Atası Kron
Anası Reya
Qardaşı Aid, Poseydon
Uşaqları Bax. Zevsin övladları
Atributlar Qalxan, ikiağızlı balta (labris), bəzən qartal
Digər mədəniyyətlərdə Yupiter, Perun, Amon[2], Vaal, Tor, Ahura Məzda[3]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Roma mifologiyasında Yupiter kimi tanınır.

Zevs

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tanrı Kron bir vaxtlar onun özünün atası Uranın hakimiyyətini ələ keçirdiyi kimi, uşaqlarının da onun hakimiyyətini ələ keçirə biləcəklərindən ehtiyat edərək onları udmuşdur. Bu səbəbdən ilahə Reya Zevsi Krondan gizlin olaraq Krit adasındakı Psixro mağarası adlanan bir yerdə dünyaya gətirmişdir. Reya əri Kronu aldadaraq ona yemək üçün Zevsi yox, bələnmiş daş parçasını vermişdir. Keçi Amalfeya körpə Zevsi əmizdirmiş, Kuretlər onu qorumuş, nimfa Adrasteya və İdeya isə onu Kretada balla bəsləyib böyütmüşlər. Mağaranı gözətçilər qoruyarmış və hər dəfə körpə Zevs ağlarkən, onlar nizələrini qalxanlarına vurub taqqıldadaraq onun səsinin Kron tərəfindən duyula bilməsinə mane olmuşlar.

Zevsin Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bəzi əfsanələrə görə Zevs Heranı Fedidaya görə boşamaq istəsə də , sonradan ondan ola biləcək oğlunun onun yerini tuta biləcəyindən ehtiyat edərək bundan vaz keçmişdir. Fedita Peleyaya ərə getmiş və onlardan Axilles dünyaya gəlmişdir.

Zevs ilan cildində Demetranın, sonra Persefonanın, öküz və quş cildində Avropanın və İonun, qartal cildində Qanimedin, qu quşu cildində Nemesidin, bildirçin cildində Feditanın, qarışqa cildində Yevrimedin, göyərçin cildində Ftiyanın, alov cildində Eginanın, qızıl yağış cildində Danayanın, satira cildində Antiopun, çoban cildində Mnemosinanın könüllərini almışdır.

O, istəklilərini əsasən insan cildində saxlasa da Kallistonu ayıya, İonu isə inəyə çevirmişdir.

Olimpdə Zevsin heykəli

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Olimpdə Zevsin heykəli

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Brewer's Dictionary of Phrase and Fable. / red. S. Dent 19 Chambers Harrap, 2013. ISBN 978-0-19-999000-9 doi:10.1093/ACREF/9780199990009.001.0001
  2. ↑ Любкер Ф. Ζεύς (rus.). // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 1479–1482.
  3. ↑ Λαέρτιος Δ. Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων (q.yun.). 0300.