Dağlı məhəlləsi: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.1
5 mənbə arxivləşdirildi və 0 keçid ölü olaraq işarələndi.) #IABot (v2.0.9.5
 
(3 istifadəçi tərəfindən edilmiş 12 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{YM|Ad=Dağlı məhəlləsi|rəsmi_adı=Yasamal rayonu|ölkə=Azərbaycan|yaranma tarixi=19-cu əsrin sonu - 20-ci əsrin əvvəllərində|əhalisi=tatlar və ya dağlılar.|milli tərkibi=tat|dini tərkibi=islam}}
{{qaralama}}
'''Dağlı məhəlləsi''' — Bakının məhəllərindən biri. [[Yasamal rayonu|Yasamal]]da yerləşir.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://525.az/site/?name=xeber&news_id=67649#gsc.tab=0 |access-date=2018-06-18 |archive-date=2019-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190424220357/https://525.az/site/?name=xeber&news_id=67649#gsc.tab=0 |url-status=live }}</ref> [[Sovetski]]dən sonra Bakının ikinci böyük məhəlləsi hesab edilir. Məhəllə sonradan salınmışdır. Əhalisi əsasən [[Xızı]]dan köçən tatlardan ibarətdir. Azərbaycanın qədim farsdilli [[Tatlar|tat]] xalqının nümayəndələri olsalar da , dağlı məhəlləsində yaşayanlar özlərini daha çox dağlılar olaraq identifikasiya edirlər.<ref>{{Cite web |title=Dağlılar |url=http://multikulturalizm.gov.az/az/post/1142/tatlar.html |access-date=2023.09.15 |website=multikulturalizm.gov.az |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707225553/http://multikulturalizm.gov.az/az/post/1142/tatlar.html |url-status=live }}</ref>
'''Dağlı məhəlləsi''' - Bakının məhəllərindən biri.
Yasamalda yerləşir<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://525.az/site/?name=xeber&news_id=67649#gsc.tab=0 |access-date=2018-06-18 |archive-date=2019-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190424220357/https://525.az/site/?name=xeber&news_id=67649#gsc.tab=0 |url-status=live }}</ref>
[[Sovetski]]dən sonra Bakının ikinci böyük məhəlləsi hesab edilir<ref>[http://regionpress.az/bakinin-dagli-məhəlləsiində-belə-xəbərlər-dolasir-ki/]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
Məhəllə sonradn salınmışdır. Əhalisi əsasən [[Xızı]]dan köçənlərdir.


== Tarixi ==
[[Qılman İlkin]]in "Dağlı məhəlləsi" (1978) kitabı var.
Məhəllənin xalq arasında "Dağlı Məhəlləsi" kimi tanınması da elə sakinlərin soy-kökü ilə bağlıdır. Dağlı tat etnosunun eksonimidir. Dağlılar XIX sonu XX əsrin əvvəllərində Xızı-Bərmək mahalından Bakıya gələnlərdir. Tarixçi Tərlan Ağayev "Azərbaycanın Xızı-Bərmək mahalının tarixi" (2006) kitabında qeyd edir ki, həmin dövrdə Bakıya köçün səbəbi maddi vəziyyətin çətinliyi və işsizlik idi.<ref>{{Cite web |date=2020-05-16 |title=The History of Khizi Region II by Firudin Aghayev - Issuu |url=https://issuu.com/agayev/docs/xizi2 |access-date=2023-09-15 |website=issuu.com |language=en |archive-date=2022-10-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221007002818/https://issuu.com/agayev/docs/xizi2 |url-status=live }}</ref> O ərəfədə Bakı sənaye şəhəri kimi formalaşırdı, neft bumu başlayandan sonra XX əsrin ortalarında kütləvi köç zamanı Xızıdan gələnlər Bakının müxtəlif yerlərində məskunlaşmışdılar. Onlar şəhərdə fəhlə, bənna kimi çalışır, şəhərin müxtəlif yerlərində, Bakı ətrafı kəndlərdə yaşayırdılar. 1950-ci illərdə şəhərin qərbində, yuxarı hissəsində, [[Çəmbərəkənd məhəlləsi|Çəmbərəkənd]] ilə Həmşəri palanının arası, indiki Yasamal ərazisində də böyük məhəllələr salınmışdı. Bu məhəllələr dağlı məhəllələri kimi tanınırdı.

Bakı XX əsr boyunca sənayeləşməyə və genişlənməyə davam etdi, belə məhəllələr də böyüyən şəhərin içərisində əriməyə başladı. Məhəllələr arasında fiziki sərhədlər bulanıqlaşsa da, sosial fərqliliklər hələ ki qalır.<ref>{{Cite web |title=Dağlı Məhəlləsinin kişi dünyası |url=https://chaikhana.media/az/stories/792/dagli-mehellesinin-kisi-dunyasi |access-date=2023-09-15 |website=chaikhana |language=az}}</ref>

30-cu illərin birinci yarısında Çəmbərəkənd məhəlləsi söküldü.

Bu qəsəbənin yerində — Çəmbərəkənd və sovet dövlət xadimi Sergey Kirovun adını daşıyan park salındı.<ref>{{Cite web |title=Старый и новый Чемберекенд. Какой символический смысл несет в себе название нового парка в Баку? |url=https://1news.az/news/20220609013253710-Staryi-i-novyi-CHemberekend-Kakoi-simvolicheskii-smysl-neset-v-sebe-nazvanie-novogo-parka-v-Baku |access-date=2023-09-15 |website=1news.az |language=ru |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701192356/https://1news.az/news/20220609013253710-Staryi-i-novyi-CHemberekend-Kakoi-simvolicheskii-smysl-neset-v-sebe-nazvanie-novogo-parka-v-Baku |url-status=live }}</ref>

== Məhəllənin xüsusiyyətləri və faktlar ==
* Köhnə Bakı məhəllələrinin özünə xas xüsusiyyətlərindən biri burada avtoritetlərin çox olması idi. Kubinkada Qara Volqa cinayətkar qrupunun fəaliyyəti zamanı Dağlı məhəlləsində də vəziyyət gərgin olub. Dağlı Cavanşir SSRİ-də ittifaqın qəbul edilmiş avtoritetlərindən biri olub. 1992–93-cü illərdə isə şimaldan Azərbaycana gətirilən taxıl qatarının qabağının açılmasında Dağlı Cavanşirin də böyük rolu olub. Onun neçə dəfə həbs olunması və ölümü barədə dəqiq məlumatlar yoxdur.<ref>{{Cite web |title=Dağlı məhəlləsi |url=https://hafta.az/cavansirin-sagliginda-dagli-mehellesinde-bir-dene-narkoman-yox-idi-%E2%80%93-reportaj-116524-xeber.html |access-date=2023.09.15}}</ref>
* Dağlılar üçün Novruz Bayramı can verir. Bakının quru binaları arasında ara-sıra kiçik tonqalların yandığını görsək də, Dağlı Məhəlləsində əsl bayram ab-havasını görmək olar. İri tonqallar, səs gücləndiricilər vasitəsilə məhəlləni bayram sədaları bürüyür.
* [[Qılman İlkin]]in "Dağlı məhəlləsi" (1978) kitabı var.<ref>{{Cite web |title=Qılman İlkin |url=https://portal.azertag.az/az/node/27740 |access-date=2023.09.15 |website=portal.azertag.az |archive-date=2023-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230528134828/https://portal.azertag.az/az/node/27740 |url-status=live }}</ref>
* [[Cəfər Cabbarlı]] 1903-cü ildə Bakıya köçərək Dağlı Məhəlləsində yaşamışdır.<ref>{{Cite web |title=Dağlı məhəlləsi |url=http://www.anl.az/down/meqale/sherq/2011/iyul/191480.htm |access-date=2023.09.15 |archive-date=2020-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200215103425/http://www.anl.az/down/meqale/sherq/2011/iyul/191480.htm |url-status=live }}</ref>

== Həmçinin bax ==
* [[Yasamal (yaşayış massivi)]]


== Məhəllənnin tanınmışıarı ==
*[[Cəfər Cabbarlı]] 1903-cü ildə Bakıya köçərək şəhərin "Dağlı Məhəlləsi" adlanan yuxarı hissəsində yaşamışdır. <ref>[http://www.azens.az/component/k2/item/1111-aedaebiyyat-n-aefsanaesi-dzaefaer-dzabbarl]{{Dead link|date=July 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}


[[Kateqoriya:Bakı məhəllələri]]
[[Kateqoriya:Bakı məhəllələri]]
[[Kateqoriya:Tatlar]]
[[Kateqoriya:Yasamal rayonu]]

Səhifəsinin 09:34, 17 sentyabr 2023 tarixinə olan son versiyası

Dağlı məhəlləsi
Ölkə  Azərbaycan
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 19-cu əsrin sonu - 20-ci əsrin əvvəllərində
Əhalisi
Əhalisi tatlar və ya dağlılar. nəfər
Milli tərkibi tat
Dini tərkibi islam

Dağlı məhəlləsi — Bakının məhəllərindən biri. Yasamalda yerləşir.[1] Sovetskidən sonra Bakının ikinci böyük məhəlləsi hesab edilir. Məhəllə sonradan salınmışdır. Əhalisi əsasən Xızıdan köçən tatlardan ibarətdir. Azərbaycanın qədim farsdilli tat xalqının nümayəndələri olsalar da , dağlı məhəlləsində yaşayanlar özlərini daha çox dağlılar olaraq identifikasiya edirlər.[2]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məhəllənin xalq arasında "Dağlı Məhəlləsi" kimi tanınması da elə sakinlərin soy-kökü ilə bağlıdır. Dağlı tat etnosunun eksonimidir. Dağlılar XIX sonu XX əsrin əvvəllərində Xızı-Bərmək mahalından Bakıya gələnlərdir. Tarixçi Tərlan Ağayev "Azərbaycanın Xızı-Bərmək mahalının tarixi" (2006) kitabında qeyd edir ki, həmin dövrdə Bakıya köçün səbəbi maddi vəziyyətin çətinliyi və işsizlik idi.[3] O ərəfədə Bakı sənaye şəhəri kimi formalaşırdı, neft bumu başlayandan sonra XX əsrin ortalarında kütləvi köç zamanı Xızıdan gələnlər Bakının müxtəlif yerlərində məskunlaşmışdılar. Onlar şəhərdə fəhlə, bənna kimi çalışır, şəhərin müxtəlif yerlərində, Bakı ətrafı kəndlərdə yaşayırdılar. 1950-ci illərdə şəhərin qərbində, yuxarı hissəsində, Çəmbərəkənd ilə Həmşəri palanının arası, indiki Yasamal ərazisində də böyük məhəllələr salınmışdı. Bu məhəllələr dağlı məhəllələri kimi tanınırdı.

Bakı XX əsr boyunca sənayeləşməyə və genişlənməyə davam etdi, belə məhəllələr də böyüyən şəhərin içərisində əriməyə başladı. Məhəllələr arasında fiziki sərhədlər bulanıqlaşsa da, sosial fərqliliklər hələ ki qalır.[4]

30-cu illərin birinci yarısında Çəmbərəkənd məhəlləsi söküldü.

Bu qəsəbənin yerində — Çəmbərəkənd və sovet dövlət xadimi Sergey Kirovun adını daşıyan park salındı.[5]

Məhəllənin xüsusiyyətləri və faktlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Köhnə Bakı məhəllələrinin özünə xas xüsusiyyətlərindən biri burada avtoritetlərin çox olması idi. Kubinkada Qara Volqa cinayətkar qrupunun fəaliyyəti zamanı Dağlı məhəlləsində də vəziyyət gərgin olub. Dağlı Cavanşir SSRİ-də ittifaqın qəbul edilmiş avtoritetlərindən biri olub. 1992–93-cü illərdə isə şimaldan Azərbaycana gətirilən taxıl qatarının qabağının açılmasında Dağlı Cavanşirin də böyük rolu olub. Onun neçə dəfə həbs olunması və ölümü barədə dəqiq məlumatlar yoxdur.[6]
  • Dağlılar üçün Novruz Bayramı can verir. Bakının quru binaları arasında ara-sıra kiçik tonqalların yandığını görsək də, Dağlı Məhəlləsində əsl bayram ab-havasını görmək olar. İri tonqallar, səs gücləndiricilər vasitəsilə məhəlləni bayram sədaları bürüyür.
  • Qılman İlkinin "Dağlı məhəlləsi" (1978) kitabı var.[7]
  • Cəfər Cabbarlı 1903-cü ildə Bakıya köçərək Dağlı Məhəlləsində yaşamışdır.[8]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-04-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-18.
  2. ↑ "Dağlılar". multikulturalizm.gov.az. 2022-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.09.15.
  3. ↑ "The History of Khizi Region II by Firudin Aghayev - Issuu". issuu.com (ingilis). 2020-05-16. 2022-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-15.
  4. ↑ "Dağlı Məhəlləsinin kişi dünyası". chaikhana (az.). İstifadə tarixi: 2023-09-15.
  5. ↑ "Старый и новый Чемберекенд. Какой символический смысл несет в себе название нового парка в Баку?". 1news.az (rus). 2023-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-15.
  6. ↑ "Dağlı məhəlləsi". İstifadə tarixi: 2023.09.15.
  7. ↑ "Qılman İlkin". portal.azertag.az. 2023-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.09.15.
  8. ↑ "Dağlı məhəlləsi". 2020-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.09.15.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Dağlı_məhəlləsi&oldid=7238190"