Tatlar

"Tat" bura istiqamətləndirir. Digər istifadə formaları üçün Tat (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın.

Tatlar — İrandilli etnoslardan biri. Azərbaycan və Rusiya ərazisində yaşayırlar.

Tatlar
Bakı, Adur kəndindən bir qrup tatlar. 1880.
Ümumi sayı
30.000[1]
Yaşadığı ərazilər
Azərbaycan Azərbaycan 25.218 (2009)[2]
İran İran 9.000 (2016)[1]
Rusiya Rusiya 1.585 (2010)[3]
Ukrayna Ukrayna 64 (2001)[4]
Dili

Tat dili

Dini

İslam (Sünni)

Qohum xalqlar

farslar, osetinlər, talışlar, kürdlər,taciklər və darilər.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tarixi məlumata görə bu qədim xalq təqribən 2000 il bundan qabaq Sasanilər İmperiyası hakimiyyəti zamanı şimaldan gələn türklərin qarşısını almaq məqsədilə Cənubi Qafqaz ərazisinə köçürülmüşdür. Qədim ari tayfalarından olan tatlar ərəb işğalından sonra islam dinini qəbul etmişlər.

1810-cu ildə Bakı və Abşeronun ətraf kəndlərinin komendantı general İvan İvanoviç Repin Bakı haqqında yığdığı məlumatlarda qeyd olunurdu ki, şəhərin özündə və müvafiq olaraq Bakı xanlığına aid olmuş ərazilərdə 2235 nəfər yaşayırdı. Azsaylı rus, erməni, yəhudilər(81 nəfər) istisna olmaqla əhalinin böyük əksəriyyəti - 2155 nəfər şiə tatlar təşkil edirdi. [5]

Dil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İran dillərindən biri olan Tat dilində danışırlar.

Din

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tatların əksəriyyəti İslam dininə etiqad edir. Tatların bir qismi isə yəhudidir.

Məskunlaşma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycan dilində danışan tatlar əsasən Bakıda, Quba , Şabran[, Siyəzən, Şamaxı, Gəncə, Şəmkir, Xızı,Gədəbəy və Dərbənd rayonlarında tarixən sıx olaraq məskunlaşıblar. Hal-hazırda, Azərbaycan Respublikasından kənarda — Rusiya Federasiyasında, Qazaxıstanda, Qırğızıstanda da müsəlman tatlar yaşayır.

Lahıcda yaşayan yaşlı qadın

statistika

[redaktə | mənbəni redaktə et]
1999-cu və 2009 il s.a. əsasən Tatlar
Yaşayış məntəqəsi 1999 sa.[6] 2009 sa.[2]
Bütün ölkə üzrə 10 922[7] 25 218[2]
Quba rayonu 1 088 13 880
Xaçmaz rayonu 8 853 9 108
Abşeron rayonu 6300 7660
Şabran rayonu 5 1 700
Sumqayıt … 670
Hacıqabul rayonu … 610
Şamaxı rayonu … 598
Xızı rayonu … 473
İsmayıllı rayonu …
Siyəzən rayonu 42 …
digər 934 317

Mədəniyyət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qədim tarixə sahib tatlar Quba-Qafqaz xalçaçılığının inkişafında böyük rol oynamışlar.

Tanınmış şəxsiyyətlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Mussulman Tat :: Joshua Project" (ingilis). joshuaproject.net. 2016-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-24.
  2. ↑ 1 2 3 Population statistics of Eastern Europe:Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census Arxivləşdirilib 2012-02-07 at the Wayback Machine
  3. ↑ "Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-13.
  4. ↑ Population statistics of Eastern Europe: Ethnic composition of Ukraine 2001 Arxivləşdirilib 2012-05-26 at Archive.today
  5. ↑ Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (Azərbaycan dili). Bakı: Friedrich Ebert Foundation. 2004. 364. ISBN 978-9952805215.
  6. ↑ "Population statistics of Eastern Europe". 2015-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-09.
  7. ↑ The United Nations Statistics Division : Arxivləşdirilib 2018-07-25 at the Wayback Machine 27.01.1999 census of Azerbaijan

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]
 Etnik qrup ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.