COVID-19 vaksini: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Keçid tövsiyələri funksiyası: 3 keçid əlavə edildi. |
|||
| (15 istifadəçi tərəfindən edilmiş 36 dəyişiklik göstərilmir) | |||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
| ⚫ | |||
{{iş gedir}} |
|||
| ⚫ | |||
{{legend|Green|Ümumi istifadə təsdiqlənmış, kütləvi peyvəndləşmə başlamışdır}} |
{{legend|Green|Ümumi istifadə təsdiqlənmış, kütləvi peyvəndləşmə başlamışdır}} |
||
{{legend|SpringGreen|ÜST icazə vermiş, kütləvi peyvəndləşmə davam edir}} |
{{legend|SpringGreen|ÜST icazə vermiş, kütləvi peyvəndləşmə davam edir}} |
||
| Sətir 8: | Sətir 7: | ||
{{legend|Gold|Üst gözləmə mövqeyindədir}}]] |
{{legend|Gold|Üst gözləmə mövqeyindədir}}]] |
||
[[ |
[[Fayl:Covid19 vaccine biontech pfizer 3.jpg|250px|thumb|right|[[Pfizer–BioNTech COVID-19 vaksini|BNT162, Pfizer – BioNTech]] COVID-19 peyvəndi ampulası]] |
||
'''COVID-19 |
'''COVID-19 vaksini''' — [[COVID-19]] xəstəliyinə qarşı insanlarda imuniteti təmin etməyi hədəfləyən biyoteknoloji [[peyvənd]]. 231 peyvənd namizədi hələ tədqiqat mərhələsindədir<ref name="london">{{Cite web|url=https://vac-lshtm.shinyapps.io/ncov_vaccine_landscape/|başlık=COVID-19 vaccine development pipeline (Refresh URL to update)|erişimtarihi=21 Temmuz 2020|arşivtarihi=18 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200518150647/https://vac-lshtm.shinyapps.io/ncov_vaccine_landscape/|tarih=15 Temmuz 2020|yayıncı=Vaccine Centre, London School of Hygiene and Tropical Medicine|ölüurl=hayır|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-10|archive-date=2020-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084722/https://vac-lshtm.shinyapps.io/ncov_vaccine_landscape//|url-status=live}}</ref><ref name="milken">{{Cite web|url=https://airtable.com/shrSAi6t5WFwqo3GM/tblEzPQS5fnc0FHYR/viwDBH7b6FjmIBX5x?blocks=hide|başlık=COVID-19 vaccine tracker (Choose vaccines tab, apply filters to view select data)|erişimtarihi=20 Temmuz 2020|arşivtarihi=3 Haziran 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200603160523/https://airtable.com/shrSAi6t5WFwqo3GM/tblEzPQS5fnc0FHYR/viwDBH7b6FjmIBX5x?blocks=hide|tarih=23 Haziran 2020|diğerurl=https://milkeninstitute.org/covid-19-tracker|yayıncı=Milken Institute|ölüurl=evet|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-10|archive-date=2020-06-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603160523/https://airtable.com/shrSAi6t5WFwqo3GM/tblEzPQS5fnc0FHYR/viwDBH7b6FjmIBX5x?blocks=hide|url-status=live}}</ref> və bunlardan heç birinin təhlükəsizliyini və effektivliyini sübut edən klinik sınaqlar hələ tamamlanmamışdır. Avqust ayında ən azı 24 peyvənd namizədi elan edildi və ya klinik sınaqlara məruz qaldı. Bunlardan 6-sı III, 18-i I–II sınaq mərhələlərindədir.<ref name="who-tracker">{{Cite web|url=https://www.who.int/who-documents-detail/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines|başlık=Draft landscape of COVID 19 candidate vaccines|erişimtarihi=21 Temmuz 2020|arşivtarihi=14 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200514154944/https://www.who.int/who-documents-detail/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines|tarih=21 Temmuz 2020|yayıncı=World Health Organization|ölüurl=hayır|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-10|archive-date=2020-04-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20200430153225/https://www.who.int/who-documents-detail/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines|url-status=live}}</ref> |
||
2020-ci il fevral ayının sonunda [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı]] (ÜST), COVID-19-a səbəb olan [[SARS-CoV-2]] virusuna qarşı bir peyvəndin 18 aya hazır olacağına ümid etdiyini açıqladı.<ref>{{Cite web|url=https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|title=Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus|author=Grenfell|first=Rob|website=ScienceAlert|date=2020-02-17|accessdate=2020-02-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200228010631/https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|archivedate=2020-02-28|deadlink=no}}</ref> Peyvəndin yaradılması virusun davamlı mutasiyası ilə çətinləşir. Effektivliyi insan orqanizmində immunitet reaksiyası yaratmaq qabiliyyətindən asılıdır. |
2020-ci il fevral ayının sonunda [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı]] (ÜST), COVID-19-a səbəb olan [[SARS-CoV-2]] virusuna qarşı bir peyvəndin 18 aya hazır olacağına ümid etdiyini açıqladı.<ref>{{Cite web|url=https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|title=Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus|author=Grenfell|first=Rob|website=ScienceAlert|date=2020-02-17|accessdate=2020-02-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200228010631/https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|archivedate=2020-02-28|deadlink=no}}</ref> Peyvəndin yaradılması virusun davamlı mutasiyası ilə çətinləşir. Effektivliyi insan orqanizmində immunitet reaksiyası yaratmaq qabiliyyətindən asılıdır. |
||
2020-ci ilin avqust ayında [[Rusiya]]da Gam-COVID-Vac adlı bir rus peyvəndi qeydiyyata alındı.<ref>{{Cite web|url=https://www.vesti.ru/article/2439257|başlık="Гам-КОВИД-Вак": Россия первой в мире зарегистрировала вакцину от коронавируса|erişimtarihi=11 Ağustos 2020|arşivtarihi=11 Ağustos 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200811140726/https://www.vesti.ru/article/2439257|tarih=|ölüurl=hayır|dil=ru|çalışma=|yayıncı=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://minzdrav.gov.ru/news/2020/08/11/14657-minzdrav-rossii-zaregistriroval-pervuyu-v-mire-vaktsinu-ot-covid-19|başlık=Минздрав России зарегистрировал первую в мире вакцину от COVID-19|erişimtarihi=11 Ağustos 2020|arşivtarihi=11 Ağustos 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200811124854/https://minzdrav.gov.ru/news/2020/08/11/14657-minzdrav-rossii-zaregistriroval-pervuyu-v-mire-vaktsinu-ot-covid-19|tarih=|ölüurl=evet|dil=ru|çalışma=|yayıncı=Ministry of Health of the Russian Federation}}</ref> |
2020-ci ilin avqust ayında [[Rusiya]]da Gam-COVID-Vac adlı bir rus peyvəndi qeydiyyata alındı.<ref>{{Cite web|url=https://www.vesti.ru/article/2439257|başlık="Гам-КОВИД-Вак": Россия первой в мире зарегистрировала вакцину от коронавируса|erişimtarihi=11 Ağustos 2020|arşivtarihi=11 Ağustos 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200811140726/https://www.vesti.ru/article/2439257|tarih=|ölüurl=hayır|dil=ru|çalışma=|yayıncı=|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-10|archive-date=2020-08-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200811140726/https://www.vesti.ru/article/2439257|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://minzdrav.gov.ru/news/2020/08/11/14657-minzdrav-rossii-zaregistriroval-pervuyu-v-mire-vaktsinu-ot-covid-19|başlık=Минздрав России зарегистрировал первую в мире вакцину от COVID-19|erişimtarihi=11 Ağustos 2020|arşivtarihi=11 Ağustos 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200811124854/https://minzdrav.gov.ru/news/2020/08/11/14657-minzdrav-rossii-zaregistriroval-pervuyu-v-mire-vaktsinu-ot-covid-19|tarih=|ölüurl=evet|dil=ru|çalışma=|yayıncı=Ministry of Health of the Russian Federation|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-10|archive-date=2020-08-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200811124854/https://minzdrav.gov.ru/news/2020/08/11/14657-minzdrav-rossii-zaregistriroval-pervuyu-v-mire-vaktsinu-ot-covid-19|url-status=live}}</ref> |
||
== Tarixi == |
== Tarixi == |
||
2020-ci ildən etibarən elm |
2020-ci ildən etibarən elm aləminə [[koronavirus]] ailəsinə aid bir neçə infeksiya artıq məlum idi. Heyvanlarda bu infeksiyalara quşların quş koronavirusu, və itlərdə it koronavirusu, pişiklrədə pişik koronavirusu daxildir. İnsanlara təsir edən infeksiyalar arasında [[SARS-CoV-2|Ağır Kəskin Tənəffüs Sindromu (SARS)]] və [[Yaxın Şərq]] Tənəffüs Sindromu (MERS) var. |
||
SARS və MERS əleyhinə təsirli və təhlükəsiz peyvəndləraşılar yoxdur, yalnız tədqiqatlar mövcuddur. MERS-ə qarşı (törədici MERS-CoV) insanlarda klinik sınaqların birinci mərhələsindən keçən bir GLS-5300 DNT əsaslı peyvənd var.<ref>{{cite web |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7185789/ |title=Safety and immunogenicity of an anti-Middle East respiratory syndrome coronavirus DNA vaccine: a phase 1, open-label, single-arm, dose-escalation trial |publisher=The Lancet. Infectious Diseases |date=19.09.2019 |accessdate=28.08.2020 |lang=en |archive-date=2020-09-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200901154759/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7185789/ |url-status=live }}</ref> Denovirus vektorları ilə insanlar üzərində iki klinik tədqiqat keçən [[Oksford Universiteti]]nin ChAdOx1-MERS və Gamaleya Araşdırma və İnkişaf Mərkəzinin BVRS-GamVac-ı və MVA MVA-MERS-S vektorunda bir peyvənd mövcuddur.<ref>{{cite web |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6688523/ |title=Recent Advances in the Vaccine Development Against Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus |publisher=Frontiers in Microbiology |date=2019 |accessdate=28.08.2020 |lang=en |archive-date=2020-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201114133616/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6688523/ |url-status=live }}</ref> |
|||
SARS və MERS əleyhinə təsirli və təhlükəsiz peyvəndləraşılar yoxdur, yalnız tədqiqatlar mövcuddur. MERS-ə qarşı (törədici MERS-CoV) insanlarda klinik sınaqların birinci mərhələsindən keçən bir GLS-5300 DNT əsaslı peyvənd var.<ref>{{cite web |
|||
|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7185789/ |
|||
|title=Safety and immunogenicity of an anti-Middle East respiratory syndrome coronavirus DNA vaccine: a phase 1, open-label, single-arm, dose-escalation trial |
|||
|publisher=The Lancet. Infectious Diseases |date=19.09.2019 |accessdate=28.08.2020 |lang=en}}</ref> Denovirus vektorları ilə insanlar üzərində iki klinik tədqiqat keçən [[Oksford Universiteti]]nin ChAdOx1-MERS və Gamaleya Araşdırma və İnkişaf Mərkəzinin BVRS-GamVac-ı və MVA MVA-MERS-S vektorunda bir peyvənd mövcuddur. <ref>{{cite web |
|||
|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6688523/ |
|||
|title=Recent Advances in the Vaccine Development Against Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus |
|||
|publisher=Frontiers in Microbiology |date=2019 |accessdate=28.08.2020 |lang=en}}</ref> |
|||
== COVID-19-a qarşı peyvəndin hazırlanması == |
== COVID-19-a qarşı peyvəndin hazırlanması == |
||
2019-cu ilin dekabr ayının ortalarında [[Çin]]in mərkəzi [[Hubey]] əyalətinin [[Uhan]] şəhərində yerli sakinlərdə naməlum mənşəli pnevmoniya xəstəliyinin ilk aşkar olunması ilə başladı.<ref name="Fauci">{{məqalə|заглавие=Covid-19 — Navigating the Uncharted|издание=New England Journal of Medicine|issn=0028-4793|doi=10.1056/nejme2002387|ссылка=https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMe2002387|автор=Fauci, Anthony S.|число=28|месяц=2|год=2020|язык=en|тип=journal}}</ref> 2019-cu il dekabrın 31-də Çin hakimiyyəti naməlum pnevmoniyanın başlaması barədə [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı]]na məlumat verdi. Çin alimləri yeni koronavirus — [[COVID-19]] ayırd edərək onun genomunun genetik ardıcıllığını təyin etdilər. Virus, şiddətli kəskin tənəffüs sindromuna səbəb olan SARS-CoV virusuna (atipik pnevmoniya kimi də tanınır) ən azı 70% genetik ardıcıllıqla bənzəyir. |
2019-cu ilin dekabr ayının ortalarında [[Çin]]in mərkəzi [[Hubey]] əyalətinin [[Uhan]] şəhərində yerli sakinlərdə naməlum mənşəli pnevmoniya xəstəliyinin ilk aşkar olunması ilə başladı.<ref name="Fauci">{{məqalə|заглавие=Covid-19 — Navigating the Uncharted|издание=New England Journal of Medicine|issn=0028-4793|doi=10.1056/nejme2002387|ссылка=https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMe2002387|автор=Fauci, Anthony S.|число=28|месяц=2|год=2020|язык=en|тип=journal}}</ref> 2019-cu il dekabrın 31-də Çin hakimiyyəti naməlum pnevmoniyanın başlaması barədə [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı]]na məlumat verdi. Çin alimləri yeni koronavirus — [[COVID-19]] ayırd edərək onun genomunun genetik ardıcıllığını təyin etdilər. Virus, şiddətli kəskin tənəffüs sindromuna səbəb olan SARS-CoV virusuna (atipik pnevmoniya kimi də tanınır) ən azı 70% genetik ardıcıllıqla bənzəyir. |
||
Bir çox təşkilatlar SARS-CoV-2-yə qarşı mümkün peyvəndlərin hazırlanması üçün dərc olunmuş genomlardan istifadə edir.<ref name="Reut_NIH_Moderna_3months">{{Cite news|author=Steenhuysen|first=Julie|title=With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine|date=2020-01-24|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8|accessdate=2020-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200125203723/https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8|archivedate=2020-01-25|deadlink=no}}</ref><ref name="lee">{{Cite news|author=Lee|first=Jaimy|url=https://www.marketwatch.com/story/these-nine-companies-are-working-on-coronavirus-treatments-or-vaccines-heres-where-things-stand-2020-03-06|title=These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's where things stand|date=2020-03-07|website=MarketWatch|accessdate=2020-03-07|deadlink=no}}</ref> Tədqiqatlarda təxminən 35 akademik şirkət və təşkilat iştirak edir.<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/18/when-will-a-coronavirus-vaccine-be-ready|first=Laura|author=Spinney|date=2020-03-18|title=When will a coronavirus vaccine be ready?|website=The Guardian|accessdate=2020-03-18}}</ref> |
Bir çox təşkilatlar SARS-CoV-2-yə qarşı mümkün peyvəndlərin hazırlanması üçün dərc olunmuş genomlardan istifadə edir.<ref name="Reut_NIH_Moderna_3months">{{Cite news|author=Steenhuysen|first=Julie|title=With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine|date=2020-01-24|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8|accessdate=2020-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200125203723/https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8|archivedate=2020-01-25|deadlink=no}}</ref><ref name="lee">{{Cite news|author=Lee|first=Jaimy|url=https://www.marketwatch.com/story/these-nine-companies-are-working-on-coronavirus-treatments-or-vaccines-heres-where-things-stand-2020-03-06|title=These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's where things stand|date=2020-03-07|website=MarketWatch|accessdate=2020-03-07|deadlink=no|archive-date=2020-03-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318112828/https://www.marketwatch.com/story/these-nine-companies-are-working-on-coronavirus-treatments-or-vaccines-heres-where-things-stand-2020-03-06|url-status=live}}</ref> Tədqiqatlarda təxminən 35 akademik şirkət və təşkilat iştirak edir.<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/18/when-will-a-coronavirus-vaccine-be-ready|first=Laura|author=Spinney|date=2020-03-18|title=When will a coronavirus vaccine be ready?|website=The Guardian|accessdate=2020-03-18|archive-date=2020-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20200320082425/https://www.theguardian.com/world/2020/mar/18/when-will-a-coronavirus-vaccine-be-ready|url-status=live}}</ref> Bunlardan üçü Biotexnika şirkətləri Moderna,<ref name="Ziady">{{Cite news|author=Ziady|first=Hanna|url=https://www.cnn.com/2020/02/25/business/moderna-coronavirus-vaccine/index.html|title=Biotech company Moderna says its coronavirus vaccine is ready for first tests|date=2020-02-26|accessdate=2020-03-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200228083910/https://www.cnn.com/2020/02/25/business/moderna-coronavirus-vaccine/index.html|archivedate=2020-02-28|publisher=[[CNN]]|deadlink=no}}</ref> Inovio Pharmaceuticals şirkətlərinin layihələri daxil olmaqla, Queensland Universiteti Epidemik Hazırlıq İnnovasiyası Koalisiyasından (CEPI) dəstək alır.<ref name="Guardian_CEPI_16weeks">{{Cite news|author=Devlin|first=Hannah|url=https://www.theguardian.com/science/2020/jan/24/lessons-from-sars-outbreak-help-in-race-for-coronavirus-vaccine|title=Lessons from SARS outbreak help in race for coronavirus vaccine|date=2020-01-24|website=[[The Guardian]]|accessdate=2020-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200125203322/https://www.theguardian.com/science/2020/jan/24/lessons-from-sars-outbreak-help-in-race-for-coronavirus-vaccine|archivedate=2020-01-25|deadlink=no}}</ref>. |
||
2020-ci ilin mart ayına olan məlumatlara görə təxminən 300 tədqiqat aparılırdı.<ref name="devlin">{{Cite news|first=Hannah|author=Devlin|title=Hopes rise over experimental drug's effectiveness against coronavirus|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/10/hopes-rise-over-experimental-drugs-effectiveness-against-coronavirus|accessdate=2020-03-19|website=The Guardian|date=2020-03-10}}</ref> 23 aprel 2020-ci il tarixdə ÜST-nin perspektivli tədqiqatlar siyahısına 83 dərman daxil edilmişdir ki, bunlardan da 77-si klinik öncəsi tədqiqatlar mərhələsində, 6-sı insanlar üzərində klinik sınaqlardan keçirdi.<ref> |
2020-ci ilin mart ayına olan məlumatlara görə təxminən 300 tədqiqat aparılırdı.<ref name="devlin">{{Cite news|first=Hannah|author=Devlin|title=Hopes rise over experimental drug's effectiveness against coronavirus|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/10/hopes-rise-over-experimental-drugs-effectiveness-against-coronavirus|accessdate=2020-03-19|website=The Guardian|date=2020-03-10|archive-date=2020-03-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20200319232210/https://www.theguardian.com/world/2020/mar/10/hopes-rise-over-experimental-drugs-effectiveness-against-coronavirus|url-status=live}}</ref> 23 aprel 2020-ci il tarixdə ÜST-nin perspektivli tədqiqatlar siyahısına 83 dərman daxil edilmişdir ki, bunlardan da 77-si klinik öncəsi tədqiqatlar mərhələsində, 6-sı insanlar üzərində klinik sınaqlardan keçirdi.<ref>{{Cite web |title=Каждая десятая перспективная разработка вакцины от COVID-19 в мире оказалась российской |url=https://www.interfax.ru/russia/705824 |access-date=2021-01-21 |archive-date=2021-04-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210412154117/https://www.interfax.ru/russia/705824 |url-status=live }}</ref> |
||
== Qlobal səviyyədə sürətləndirilmiş tədqiqatlar == |
== Qlobal səviyyədə sürətləndirilmiş tədqiqatlar == |
||
2020-ci ildən başlayaraq peyvənd tədqiqatı, inkişafı və istehsalına milli və ya beynəlxalq investisiyalar üçün vəsait ayıran milli hökumətlər arasında 275 milyon Kanada dolları verəcəyini açıqlayan Kanada hökuməti də var. Kanadalı şirkətlərdə və universitetlərdə 96 tədqiqat peyvəndi tədqiqatı layihəsi üçün milyonlarla dollarlıq maliyyə, başqa bir koronavirus epidemiyası baş verəcəyi təqdirdə istifadə edilə biləcək bir neçə yeni peyvənddən ibarət "peyvənd bankı" qurmağı planlaşdırır. Kanadadakı klinik sınaqları dəstəkləmək və peyvəndlər üçün istehsal və təchizat zəncirlərini yaxşılaşdırmaq üçün 1,1 milyard əlavə investisiya əlavə edildi.<ref name="abedi">{{cite web|url=https://globalnews.ca/news/6717883/coronavirus-canada-vaccine-spending/|başlık=Canada to spend $192M on developing COVID-19 vaccine|erişimtarihi=24 Mart 2020|arşivtarihi=9 Nisan 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200409200638/https://globalnews.ca/news/6717883/coronavirus-canada-vaccine-spending/|yazarlar=Abedi|tarih=23 Mart 2020|çalışma=Global News|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="can-funding">{{cite web|url=https://www.canada.ca/en/institutes-health-research/news/2020/03/government-of-canada-funds-49-additional-covid-19-research-projects-details-of-the-funded-projects.html|başlık=Government of Canada funds 49 additional COVID-19 research projects – Details of the funded projects|erişimtarihi=23 Mart 2020|arşivtarihi=22 Mart 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200322163807/https://www.canada.ca/en/institutes-health-research/news/2020/03/government-of-canada-funds-49-additional-covid-19-research-projects-details-of-the-funded-projects.html|tarih=23 Mart 2020|yayıncı=Government of Canada|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="can-research">{{cite web|url=https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|başlık=Government of Canada's research response to COVID-19|erişimtarihi=4 Mayıs 2020|arşivtarihi=13 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200513135919/https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|tarih=23 Nisan 2020|yayıncı=Government of Canada}}</ref> Çin höküməti mərkəzi bankı vasitəsi ilə peyvənd |
2020-ci ildən başlayaraq peyvənd tədqiqatı, inkişafı və istehsalına milli və ya beynəlxalq investisiyalar üçün vəsait ayıran milli hökumətlər arasında 275 milyon [[Kanada]] dolları verəcəyini açıqlayan Kanada hökuməti də var. Kanadalı şirkətlərdə və universitetlərdə 96 tədqiqat peyvəndi tədqiqatı layihəsi üçün milyonlarla dollarlıq maliyyə, başqa bir koronavirus epidemiyası baş verəcəyi təqdirdə istifadə edilə biləcək bir neçə yeni peyvənddən ibarət "peyvənd bankı" qurmağı planlaşdırır. Kanadadakı klinik sınaqları dəstəkləmək və peyvəndlər üçün istehsal və təchizat zəncirlərini yaxşılaşdırmaq üçün 1,1 milyard əlavə investisiya əlavə edildi.<ref name="abedi">{{cite web|url=https://globalnews.ca/news/6717883/coronavirus-canada-vaccine-spending/|başlık=Canada to spend $192M on developing COVID-19 vaccine|erişimtarihi=24 Mart 2020|arşivtarihi=9 Nisan 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200409200638/https://globalnews.ca/news/6717883/coronavirus-canada-vaccine-spending/|yazarlar=Abedi|tarih=23 Mart 2020|çalışma=Global News|ölüurl=hayır|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-04-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20200409200638/https://globalnews.ca/news/6717883/coronavirus-canada-vaccine-spending/|url-status=live}}</ref><ref name="can-funding">{{cite web|url=https://www.canada.ca/en/institutes-health-research/news/2020/03/government-of-canada-funds-49-additional-covid-19-research-projects-details-of-the-funded-projects.html|başlık=Government of Canada funds 49 additional COVID-19 research projects – Details of the funded projects|erişimtarihi=23 Mart 2020|arşivtarihi=22 Mart 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200322163807/https://www.canada.ca/en/institutes-health-research/news/2020/03/government-of-canada-funds-49-additional-covid-19-research-projects-details-of-the-funded-projects.html|tarih=23 Mart 2020|yayıncı=Government of Canada|ölüurl=hayır|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20200322163807/https://www.canada.ca/en/institutes-health-research/news/2020/03/government-of-canada-funds-49-additional-covid-19-research-projects-details-of-the-funded-projects.html|url-status=live}}</ref><ref name="can-research">{{cite web|url=https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|başlık=Government of Canada's research response to COVID-19|erişimtarihi=4 Mayıs 2020|arşivtarihi=13 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200513135919/https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|tarih=23 Nisan 2020|yayıncı=Government of Canada|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20200513135919/https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|url-status=live}}</ref> Çin höküməti mərkəzi bankı vasitəsi ilə peyvənd tədqiqatı aparanlara aşağı faizli kreditlər verir və istehsal sahələrinin yaradılması üçün ərazi yerləri ilə təmin edir.<ref name="sanger">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|başlık=With Pressure Growing, Global Race for a Vaccine Intensifies|erişimtarihi=2 Mayıs 2020|arşivtarihi=11 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200511003506/https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|yazarlar=Sanger|tarih=2 Mayıs 2020|çalışma=The New York Times|issn=0362-4331|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200511003506/https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|url-status=live}}</ref> 2020-ci il iyunundan etibarən, erkən mərhələdə insan testində on bir COVID — 19 peyvənd namizədindən altısı Çin təşkilatları tərəfindən hazırlanmışdır.<ref name="reuters">{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|başlık=Special Report: Countries, companies risk billions in race for coronavirus vaccine|erişimtarihi=2 Mayıs 2020|arşivtarihi=15 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200515031817/https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|yazarlar=Julie Steenhuysen|tarih=27 Nisan 2020|çalışma=Reuters|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200515031817/https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|url-status=live}}</ref> Çinin üç peyvənd hazırlayan şirkəti və tədqiqat institutu, tədqiqatların maliyyələşdirilməsi, klinik tədqiqatlar aparılması və ən perspektivli peyvənd namizədlərinin hazırlanması üçün hökumət tərəfindən dəstəklənir, eyni zamanda təhlükəsizliyə nisbətən sürətli təsir vasitələrinə üstünlük verirlər.<ref name="takada">{{cite web|url=https://asia.nikkei.com/Spotlight/Coronavirus/US-and-China-unleash-wallets-in-race-for-coronavirus-vaccine|başlık=US and China unleash wallets in race for coronavirus vaccine|erişimtarihi=3 Mayıs 2020|arşivtarihi=10 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200510111134/https://asia.nikkei.com/Spotlight/Coronavirus/US-and-China-unleash-wallets-in-race-for-coronavirus-vaccine|yazarlar=Takada|tarih=2 Mayıs 2020|çalışma=Nikkei Asian Review|ölüurl=hayır|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200510111134/https://asia.nikkei.com/Spotlight/Coronavirus/US-and-China-unleash-wallets-in-race-for-coronavirus-vaccine|url-status=live}}</ref> Mayın 18-də Çin, ÜST-nin COVID-19-a qarşı proqramlar üçün ümumi səylərini dəstəkləmək üçün 2 milyard dollar dəstək vəd etmişdi.<ref>{{cite web|url=https://www.nbcnews.com/news/world/coronavirus-who-faces-global-call-investigation-general-assembly-n1209061|başlık=China's Xi announces $2B for coronavirus response as WHO faces calls for investigation|erişimtarihi=18 Mayıs 2020|arşivtarihi=18 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200518171737/https://www.nbcnews.com/news/world/coronavirus-who-faces-global-call-investigation-general-assembly-n1209061|yazarlar=Yuliya Talmazan, Keir Simmons, Laura Saravia|tarih=18 Mayıs 2020|çalışma=NBC News|ölüurl=hayır|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-05-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20200518171737/https://www.nbcnews.com/news/world/coronavirus-who-faces-global-call-investigation-general-assembly-n1209061|url-status=live}}</ref> |
||
2020-ci ilin iyun ayında [[Fransa]], [[Niderland]], [[Almaniya]] və [[İtaliya]] COVID-19 virusuna qarşı peyvəndin hazırlanması üçün İnklüziv Alyans (Alliance İnclusive pour le Vaccin) yaradıblar. Bu 4 ölkə |
2020-ci ilin iyun ayında [[Fransa]], [[Niderland]], [[Almaniya]] və [[İtaliya]] COVID-19 virusuna qarşı peyvəndin hazırlanması üçün İnklüziv Alyans (Alliance İnclusive pour le Vaccin) yaradıblar. Bu 4 ölkə "AstraZeneca" laboratoriyası ilə saziş imzalayıb. Britaniya qrupu tərəfindən sınaqdan keçirilmiş peyvənd uğurlu olduğu təqdirdə, Avropa Birliyinə üzv ölkələrinin xüsusi imtiyazları olacaq. Bu sazişə əsasən, peyvənd hazır olan kimi 400 milyon doza Avropa ölkələrinə çatdırılacaq. Ehtimal olunur ki, koronavirusa qarşı peyvənd ilin sonuna qədər əldə olunacaq. İnklüziv Alyans ölkələri tərəfindən imzalanmış saziş Avropa Birliyinin bütün ölkələrinə, eləcə də bu təşəbbüsə qoşulmaq istəyən digər tərəfdaş ölkələrə xidmət etmək üçün nəzərdə tutulub. Peyvəndlər bütün iştirakçı ölkələrə əhali sayına uyğun paylanacaq.<ref>{{Cite web |url=https://kqkiamea.az/az/news/1359/ |title=Avropa ölkələri COVID-19 virusuna qarşı peyvəndin hazırlanması üçün İnklüziv Alyans yaradıblar |access-date=2021-01-21 |archive-date=2023-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230704173311/https://kqkiamea.az/az/news/1359/ |url-status=live }}</ref> Lakin "AstraZeneca" peyvəndinin istifadəsindən sonra bəzi peyvənd etdirənlərdə tramboz baş verdiyindən istifadəsindən imtina hallarına rast gəlinmişdir. Bu səbəbdən "AstraZeneca"nın adı dəyişdirilərək, "Vakszevria" adlandırılmışdır.<ref name="astra">{{Cite web |title=Вакцину AstraZeneca переименовали после ситуации в Европе |url=https://lenta.ru/news/2021/03/30/astraz/ |access-date=2021-03-31 |archive-date=2021-05-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210508192129/https://lenta.ru/news/2021/03/30/astraz/ |url-status=live }}</ref> |
||
== COVID-19 qarşı peyvənd növləri == |
== COVID-19 qarşı peyvənd növləri == |
||
[[ |
[[Fayl:The vaccine development process typically takes 10 to 15 years under a traditional timeline. Multiple regulatory pathways, such as Emergency Use Authorization, can be used to facilitate bringing a vaccine for COVID-19 to (49948301848).jpg|250px|thumb|right|[[ABŞ]] Hökümətinin Hesabatlılığı İdarəsi, ənənəvi [[peyvənd]]in hazırlanması qrafiki ilə mümkün sürətləndirilmiş zaman ilə müqayisə edən diaqram]] |
||
* '''Pfizer-BioNTech''' peyvəndi. Kod adı BNT162b2-dir. BioNTech və Pfizer şirkətləri ilə əməkdaşlıq |
* '''Pfizer-BioNTech''' peyvəndi. Kod adı BNT162b2-dir. BioNTech və Pfizer şirkətləri ilə əməkdaşlıq sayəsində hazırlanmışdır. [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı]] tərəfindən ciddi tənzimləyici orqanlar olaraq təyin olunan qurumlardan təcili istifadə təsdiqini və müntəzəm istifadə təsdiqini alan ilk COVID-19 peyvəndidir.<ref name="ukgov12-2">{{cite web |başlık=UK medicines regulator gives approval for first UK COVID-19 vaccine |url=https://www.gov.uk/government/news/uk-medicines-regulator-gives-approval-for-first-uk-covid-19-vaccine |yayıncı=Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) |erişimtarihi=2 Aralık 2020 |tarih=2 Aralık 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-21 |archive-date=2021-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210317204122/https://www.gov.uk/government/news/uk-medicines-regulator-gives-approval-for-first-uk-covid-19-vaccine |url-status=live }}</ref><ref name="boseley">{{cite web |ad1=Sarah |soyadı1=Boseley |ad2=Josh |soyadı2=Halliday |başlık=UK approves Pfizer/BioNTech Covid vaccine for rollout next week |url=https://www.theguardian.com/society/2020/dec/02/pfizer-biontech-covid-vaccine-wins-licence-for-use-in-the-uk |erişimtarihi=14 Aralık 2020 |iş=The Guardian |tarih=2 Aralık 2020 |name-list-style=vanc |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-21 |archive-date=2020-12-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201202074938/https://www.theguardian.com/society/2020/dec/02/pfizer-biontech-covid-vaccine-wins-licence-for-use-in-the-uk |url-status=live }}</ref><ref name=let19>{{cite web|tarih=19 Aralık 2020|başlık=Swissmedic autorise un premier vaccin contre le coronavirus|url=https://www.letemps.ch/suisse/swissmedic-autorise-un-premier-vaccin-contre-coronavirus|erişimtarihi=19 Aralık 2020|yayıncı=Le Temps|dil=fr|title=Arxivlənmiş surət|access-date=2021-01-21|archive-date=2021-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20210110142727/https://www.letemps.ch/suisse/swissmedic-autorise-un-premier-vaccin-contre-coronavirus|url-status=live}}</ref> Aktiv tərkib hissəsi dustinginameran maddəsidir. Klinik sınaqları 2020-ci ilin aprelində başlayan peyvəndin 3 mərhələli klinik sınaqlarında 40 mindən çox insan iştirak etmişdir. 2020-ci il dekabrında 180 COVID-19-a yoluxan şəxsin analizində, peyvəndin COVID-19 xəstəliyinin qarşısının alınmasında 95% təsirli olduğu təsbit edilmişdir. Peyvəndin ümumi yan təsirləri arasında iynə vurulan yerində yüngül ağrı, zəiflik və baş ağrısıdır.<ref>{{cite web | vauthors=Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, Lockhart S, Perez JL, Pérez Marc G, Moreira ED, Zerbini C, Bailey R, Swanson KA, Roychoudhury S, Koury K, Li P, Kalina WV, Cooper D, Frenck RW, Hammitt LL, Türeci Ö, Nell H, Schaefer A, Ünal S, Tresnan DB, Mather S, Dormitzer PR, Şahin U, Jansen KU, Gruber WC |yazarlarıgöster=6 |başlık=Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine |dergi=N Engl J Med |cilt= 383|sayı= 27|sayfalar=2603-2615|tarih=December 2020 |pmid=33301246 |doi=10.1056/NEJMoa2034577 | pmc=7745181 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite web |başlık=Questions and Answers About Pfizer-BioNTech COVID-19 Vaccine |yayıncı=Pfizer |url=https://www.cvdvaccine-us.com/faqs |erişimtarihi=16 Aralık 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-21 |archive-date=2021-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124024313/https://www.cvdvaccine-us.com/faqs |url-status=dead }}</ref> |
||
| ⚫ | * '''MRNA-1273''' peyvəndi. Moderna şirkəti tərəfindən hazırlanan peyvənd.<ref>{{cite web|lang=en|url=https://www.bioworld.com/articles/433331-increasing-number-of-biopharma-drugs-target-covid-19-as-virus-spreads|title=Increasing number of biopharma drugs target COVID-19 as virus spreads|website=www.bioworld.com|accessdate=2020-12-13|archive-date=2020-02-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20200227150718/https://www.bioworld.com/articles/433331-increasing-number-of-biopharma-drugs-target-covid-19-as-virus-spreads|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en-us|url=https://www.businessinsider.com/drug-stocks-gain-companies-coronavirus-vaccine-potential-wall-street-buys-2020-2|title=These 5 drug developers have jumped this week on hopes they can provide a coronavirus treatment|author=finanzen net GmbH|website=markets.businessinsider.com|accessdate=2020-12-13|archive-date=2023-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20230704173308/https://markets.businessinsider.com/news/stocks/drug-stocks-gain-companies-coronavirus-vaccine-potential-wall-street-buys-2020-2-1028947495|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2020-12-13|first=Julie Steenhuysen, Kate|last=Kelland|date=2020-01-24|website=Reuters|title=With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8|archive-date=2020-01-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20200125203723/https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8|url-status=live}}</ref>. 18 dekabr 2020-ci il tarixində ABŞ Qida və Dərman İdarəsi (FDA) mRNA-1273 peyvəndinin istofadəsi üçün təcili icazə sənədi verdi<ref>{{cite web |
||
|url=https://ria.ru/20201219/vaktsina-1589997145.html |
|||
| ⚫ | * '''MRNA-1273''' peyvəndi. Moderna şirkəti tərəfindən hazırlanan peyvənd.<ref>{{cite web|lang=en|url=https://www.bioworld.com/articles/433331-increasing-number-of-biopharma-drugs-target-covid-19-as-virus-spreads|title=Increasing number of biopharma drugs target COVID-19 as virus spreads|website=www.bioworld.com|accessdate=2020-12-13}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en-us|url=https://www.businessinsider.com/drug-stocks-gain-companies-coronavirus-vaccine-potential-wall-street-buys-2020-2|title=These 5 drug developers have jumped this week on hopes they can provide a coronavirus treatment|author=finanzen net GmbH|website=markets.businessinsider.com|accessdate=2020-12-13}}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2020-12-13|first=Julie Steenhuysen, Kate|last=Kelland|date=2020-01-24|website=Reuters|title=With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8}}</ref>. 18 dekabr 2020-ci il tarixində ABŞ Qida və Dərman İdarəsi (FDA) mRNA-1273 peyvəndinin istofadəsi üçün təcili icazə sənədi verdi<ref>{{cite web |
||
|title=В США одобрили использование вакцины от коронавируса производства Moderna |
|title=В США одобрили использование вакцины от коронавируса производства Moderna |
||
|publisher=PИА Новости |
|publisher=PИА Новости |
||
|date=19.12.2020 |
|||
|accessdate=19.12.2020 |
|||
|archive-date=2020-12-22 |
|||
|url=https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-takes-additional-action-fight-against-covid-19-issuing-emergency-use-authorization-second-covid |
|||
|archive-url=https://web.archive.org/web/20201222071400/https://ria.ru/20201219/vaktsina-1589997145.html |
|||
|title=FDA Takes Additional Action in Fight Against COVID-19 By Issuing Emergency Use Authorization for Second COVID-19 Vaccine |
|||
|url-status=live |
|||
|publisher=Food and Drug Administration |date=18.12.2020 |accessdate=18.12.2020 |lang=en}}</ref>. 23 dekabr 2020-ci ildə Kanada Səhiyyə Nazirliyi peyvəndin istifadəsinə icazə verdi.<ref>{{cite web |
|||
}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-takes-additional-action-fight-against-covid-19-issuing-emergency-use-authorization-second-covid |title=FDA Takes Additional Action in Fight Against COVID-19 By Issuing Emergency Use Authorization for Second COVID-19 Vaccine |publisher=Food and Drug Administration |date=18.12.2020 |accessdate=18.12.2020 |lang=en |archive-date=2021-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210317151347/https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-takes-additional-action-fight-against-covid-19-issuing-emergency-use-authorization-second-covid |url-status=live }}</ref>. 23 dekabr 2020-ci ildə Kanada Səhiyyə Nazirliyi peyvəndin istifadəsinə icazə verdi.<ref>{{cite web |url=https://covid-vaccine.canada.ca/info/regulatory-decision-summary-detailTwo.html?linkID=RDS00736 |title=Regulatory Decision Summary - Moderna COVID-19 Vaccine - Health Canada |publisher=Health Canada |date=23.12.2020 |accessdate=23.12.2020 |lang=en |archive-date=2021-01-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210115232653/https://covid-vaccine.canada.ca/info/regulatory-decision-summary-detailTwo.html?linkID=RDS00736 |url-status=live }}</ref>. Moderna texnologiyası, SARS-CoV-2 hissəciklərinin səthində mövcud olan stabilləşdirilmiş sünbül zülalını kodlayaraq SARS-CoV-2-yə toxunulmazlıq yaradan mRNA-1273 adlı nükleosid modifikasiyalı bir RNA-mesenjeri (modRNA) birləşməsidir.<ref>{{cite web | url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-05-18/mit-professor-s-moderna-stake-on-the-brink-of-topping-1-billion | title=MIT Professor's Moderna Stake on the Brink of Topping $1 Billion | first1=Devon | last1=Pendleton | first2=Tom | last2=Maloney | name-list-style=vanc | website=Bloomberg News | date=18 May 2020 | access-date=18 May 2020 | quote=CEO Bancel, other Moderna executives have been selling shares | archive-date=16 November 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20201116154212/https://www.bloomberg.com/tosv2.html?vid=&uuid=4b5e1c30-2822-11eb-8345-8ffe775ec24d&url=L25ld3MvYXJ0aWNsZXMvMjAyMC0wNS0xOC9taXQtcHJvZmVzc29yLXMtbW9kZXJuYS1zdGFrZS1vbi10aGUtYnJpbmstb2YtdG9wcGluZy0xLWJpbGxpb24= | url-status=live }}</ref> |
|||
|url=https://covid-vaccine.canada.ca/info/regulatory-decision-summary-detailTwo.html?linkID=RDS00736 |
|||
| ⚫ | * '''AZD1222''' və yaxud '''Vakszevria''',<ref name="astra"/> (Oxford–AstraZeneca COVID-19 vaccine) peyvəndi. Oksford peyvəndi kimi də tanınır.<ref name="India">{{Cite news|author=Rajagopal|first=Divya|title=AstraZeneca & Serum Institute of India sign licensing deal for 1 billion doses of Oxford vaccine|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/healthcare/biotech/pharmaceuticals/astrazeneca-serum-institute-of-india-sign-licensing-deal-for-1-billion-doses-of-oxford-vaccine/articleshow/76202016.cms|website=The Economic Times|date=4 June 2020|access-date=21 January 2021|archive-date=22 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222214731/https://economictimes.indiatimes.com/industry/healthcare/biotech/pharmaceuticals/astrazeneca-serum-institute-of-india-sign-licensing-deal-for-1-billion-doses-of-oxford-vaccine/articleshow/76202016.cms|url-status=live}}</ref> Əzələdaxili vurulan peyvənd Oksford Universiteti və AstraZeneca şirkəti tərəfindən hazırlanmışdır. Genetik cəhətdən dəyişdirilmiş şimpanze adenovirus ChAdOx1 istifadə edilən vektor vaksinidir. Peyvəndi ev soyuducu temperaturlarında sabit saxlamaq olar və dozası 3–4 dollardır.<ref>{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2020/07/27/americas/brazil-covid-19-sinovac-vaccine-intl/index.html|title=The world's hopes for a coronavirus vaccine may run in these health care workers' veins|author=Nick Paton Walsh, Jo Shelley, Eduardo Duwe and William Bonnett CNN|website=CNN|accessdate=2020-12-13|archive-date=2020-11-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20201119190556/https://www.cnn.com/2020/07/27/americas/brazil-covid-19-sinovac-vaccine-intl/index.html|url-status=live}}</ref><ref>{{məqalə|ссылка=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04400838|автор=University of Oxford|заглавие=A Phase 2/3 Study to Determine the Efficacy, Safety and Immunogenicity of the Candidate Coronavirus Disease (COVID-19) Vaccine ChAdOx1 nCoV-19|год=2020-12-08|издательство=clinicaltrials.gov|номер=NCT04400838}}</ref><ref>{{Cite web|lang=|url=https://www.clinicaltrialsregister.eu/ctr-search/trial/2020-001228-32/GB|title=Clinical trials — 2020-001228-32|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-10-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20201005201654/https://www.clinicaltrialsregister.eu/ctr-search/trial/2020-001228-32/GB|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en|url=http://www.isrctn.com/ISRCTN89951424|title=ISRCTN - ISRCTN89951424: A phase III study to investigate a vaccine against COVID-19|website=www.isrctn.com|accessdate=2020-12-13|archive-date=2020-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084754/http://www.isrctn.com/ISRCTN89951424/|url-status=live}}</ref> |
||
|title=Regulatory Decision Summary - Moderna COVID-19 Vaccine - Health Canada |
|||
| ⚫ | * '''Спутник V''' peyvəndi. Elmi adı Qam-COVİD-VAC vaksinidir.<ref>{{Cite web |title=Первую в мире зарегистрированную вакцину от коронавируса назвали "Спутник V" |url=https://tass.ru/obschestvo/9173927 |access-date=2021-01-21 |archive-date=2020-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200911011203/https://tass.ru/obschestvo/9173927 |url-status=live }}</ref> ("Спутник ви"<ref>{{Cite web |title=Спонсор первой вакцины от коронавируса объяснил, как правильно произносить ее название — "Спутник Ви" или "Спутник Пять" |url=https://www.silver.ru/news/427164/ |access-date=2021-01-21 |archive-date=2021-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210128034844/https://www.silver.ru/news/427164/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=Глава РФПИ объяснил значение буквы "V" в названии вакцины "Спутник V" |url=https://tass.ru/obschestvo/10348709 |access-date=2021-01-21 |archive-date=2021-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210128041936/https://tass.ru/obschestvo/10348709 |url-status=live }}</ref> Əzələ daxilinə vurulur.<ref name="ЛП-006395">ГРЛС, [http://grls.rosminzdrav.ru/Grls_View_v2.aspx?routingGuid=d494c688-0bc6-4c30-9e81-23f043ceb43e&t=%C2%A0 ЛП-006395] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200819061830/http://grls.rosminzdrav.ru/Grls_View_v2.aspx?routingGuid=d494c688-0bc6-4c30-9e81-23f043ceb43e&t=%C2%A0 |date=2020-08-19 }} Лекарственная форма: раствор для внутримышечного введения</ref>; лиофилизат для получения раствора для инъекций<ref name="ЛП-006423">ГРЛС, [http://grls.rosminzdrav.ru/Grls_View_v2.aspx?routingGuid=be951906-cc2c-40ff-af19-30edb36c68ad&t= ЛП-006423] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220331214942/https://grls.rosminzdrav.ru/Grls_View_v2.aspx?routingGuid=be951906-cc2c-40ff-af19-30edb36c68ad&t= |date=2022-03-31 }} Лекарственная форма: лиофилизат для приготовления раствора для внутримышечного введения</ref> Rusiya Səhiyyə Nazirliyinin N.F.Qamaleyi adına Milli Epidiomologiya və Mikrobiologiya Mərkəzi hazırlanmış COVID-19-a qarşı iki komponentli vektor peyvəndi. Peyvəndin tərkibidə koronavirus yoxdur və özündə insan adenovirus zərrələrinin hissələrini daşıyır, hansı ki, onlarda koronavirusun zərf proteinini — S-in zülalları vardır, onlarda imunitet yaradır. Rusiya Səhiyyə Nazirliyi 2021-ci il yanvarın 1-dən Qam-COVİD-VAC vaksininin kütləvi istifadəsinə icazə vermişdir.<ref name="Соколов, 2020">{{məqalə|статья|заглавие=Сколько хотят заработать на прививках от коронавируса|ссылка=https://www.vedomosti.ru/business/articles/2020/08/11/836418-sputnik-koronavirusom|год=2020|автор=Соколов А.|архив дата=2020-08-12|архив=https://web.archive.org/web/20200812144536/https://www.vedomosti.ru/business/articles/2020/08/11/836418-sputnik-koronavirusom|соавторы=Александр Соколов|издание=Ведомости|тип=|месяц=08|день=12}}</ref> |
||
|publisher=Health Canada |date=23.12.2020 |accessdate=23.12.2020 |lang=en}}</ref>. Moderna texnologiyası, SARS-CoV-2 hissəciklərinin səthində mövcud olan stabilləşdirilmiş sünbül zülalını kodlayaraq SARS-CoV-2-yə toxunulmazlıq yaradan mRNA-1273 adlı nükleosid modifikasiyalı bir RNA-mesenjeri (modRNA) birləşməsidir.<ref>{{cite web | url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-05-18/mit-professor-s-moderna-stake-on-the-brink-of-topping-1-billion | title=MIT Professor's Moderna Stake on the Brink of Topping $1 Billion | first1=Devon | last1=Pendleton | first2=Tom | last2=Maloney | name-list-style = vanc | website=Bloomberg News| date=18 May 2020 | access-date=18 May 2020 | quote=CEO Bancel, other Moderna executives have been selling shares }}</ref> |
|||
| ⚫ | * '''BBIBP-CorV''' peyvəndi.<ref>Chen W, Al Kaabi N (18 July 2020). "A Phase III clinical trial for inactivated novel coronavirus pneumonia (COVID-19) vaccine (Vero cells)". Chinese Clinical Trial Registry. Retrieved 15 August 2020.</ref> "Sinopharm" tərəfindən istehsal olunan viruslara qarşı COVID-19 peyvəndlərindən biri. 2020-ci ilin dekabr ayına qədər 60.000-dən çox insanın iştirak etdiyi Argentina, Bəhreyn, Misir, Fas, Pakistan, [[Peru]] və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində (BƏƏ) III mərhələ klinik sınaqları keçirilmişdir.<ref>{{Cite news|accessdate=2020-12-21|first=Reuters|last=Staff|date=2020-11-19|website=Reuters|title=China Sinopharm's coronavirus vaccine taken by about a million people in emergency use|url=https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-vaccine-sinopharm-idUSKBN27Z0PY|archive-date=2020-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224143723/https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-vaccine-sinopharm-idUSKBN27Z0PY|url-status=live}}</ref> 9 dekabr 2020-ci il tarixində BƏƏ BBICP-CorV-nin rəsmi qeydiyatdan keçdiyini elan etdi. III mərhələ klinik sınaqlarının təhlili BBIBP-CorV-nin COVID-19 infeksiyasına qarşı təsirinin 86% olduğunu göstərmişdir.<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://gulfnews.com/uae/health/uae-ministry-of-health-announces-86-per-cent-vaccine-efficacy-1.1607490555571|title=UAE: Ministry of Health announces 86 per cent vaccine efficacy|website=gulfnews.com|accessdate=2020-12-21|archive-date=2020-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224144127/https://gulfnews.com/uae/health/uae-ministry-of-health-announces-86-per-cent-vaccine-efficacy-1.1607490555571|url-status=live}}</ref> BBICP-CorV [[CoronaVac]]-la ənənəvi olaraq eyni eyni texnologiyalardan istifadə edir.<ref>{{məqalə|ссылка=https://science.sciencemag.org/content/370/6522/1263|автор=Jon Cohen|заглавие=China's vaccine gambit|год=2020-12-11|язык=en|издание=Science|том=370|выпуск=6522|страницы=1263–1267|issn=0036-8075, 1095-9203|doi=10.1126/science.370.6522.1263}}</ref> |
||
| ⚫ | * '''AZD1222''' (Oxford–AstraZeneca COVID-19 vaccine) peyvəndi. Oksford peyvəndi kimi də tanınır.<ref name="India">{{Cite news|author=Rajagopal|first=Divya|title=AstraZeneca & Serum Institute of India sign licensing deal for 1 billion doses of Oxford vaccine|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/healthcare/biotech/pharmaceuticals/astrazeneca-serum-institute-of-india-sign-licensing-deal-for-1-billion-doses-of-oxford-vaccine/articleshow/76202016.cms|website=The Economic Times|date=4 June 2020}}</ref> Əzələdaxili vurulan peyvənd Oksford Universiteti və AstraZeneca şirkəti tərəfindən hazırlanmışdır. Genetik cəhətdən dəyişdirilmiş şimpanze adenovirus ChAdOx1 istifadə edilən vektor vaksinidir. Peyvəndi ev soyuducu temperaturlarında sabit saxlamaq olar və dozası |
||
| ⚫ | * '''CoronaVac''' və ya '''Sinovac''' peyvəndi. [[Çin]] biofarmatsevt şirkəti Sinovac tərəfindən hazırlanmış COVID-19 peyvəndi üçün potensial namizəd.<ref>{{Cite web|url=https://jakartaglobe.id/news/indonesia-starts-coronavac-phase-3-clinical-trials|title=Indonesia Starts CoronaVac Phase 3 Clinical Trials|website=Jakarta Globe|accessdate=2020-12-17|archive-date=2020-10-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20201013211900/https://jakartaglobe.id/news/indonesia-starts-coronavac-phase-3-clinical-trials|url-status=live}}</ref> Namizəd peyvəndi 2020-ci ilin ortalarından bəri III klinik sınaqlardan keçirilmişdir.<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04456595|title=Clinical Trial of Efficacy and Safety of Sinovac's Adsorbed COVID-19 (Inactivated) Vaccine in Healthcare Professionals - Full Text View - ClinicalTrials.gov|website=clinicaltrials.gov|accessdate=2020-12-17|archive-date=2020-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084811/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04456595/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ina-registry.org/index.php?act=registry_trial_detail&code_trial=16202009080721WXFM0YX|title=:: Welcome Indonesia Registry Center ::|website=www.ina-registry.org|accessdate=2020-12-17|archive-date=2020-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084814/https://www.ina-registry.org/index.php?act=registry_trial_detail&code_trial=16202009080721WXFM0YX%2F|url-status=live}}</ref> Oktyabrın 19-da [[Braziliya]]da keçirilmiş III mərhələ tədqiqatının ilkin nəticələri CoronaVac-ın [[COVID-19|COVID-19-a]] qarşı etibarlı bir müdafiə olduğunu göstərdi.<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.scmp.com/news/world/americas/article/3106177/tests-show-coronavirus-vaccine-chinas-sinovac-safe-says-brazils|title=Tests show China’s Sinovac vaccine is safe, Brazil research centre says|website=South China Morning Post|date=2020-10-20|accessdate=2020-12-17|archive-date=2020-10-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20201029151527/https://www.scmp.com/news/world/americas/article/3106177/tests-show-coronavirus-vaccine-chinas-sinovac-safe-says-brazils|url-status=live}}</ref> 2021-ci il yanvarın 7-də effektivlik dərəcəsinin necə hesablandığını açıqlamadan, Butantan İnstitutu peyvəndin 13.000 könüllüdən 220 COVID-19 hadisəsinə əsaslanan yüngül hallarda 78%, ağır və orta infeksiyalara qarşı 100% təsirli olduğunu elan etdi.<ref name=":6">{{Cite web|title=Why did the efficacy of China’s top vaccine drop from 78% to 50%?|url=https://fortune.com/2021/01/13/sinovac-vaccine-efficacy-rate-drop/|access-date=2021-01-14|website=Fortune|language=en|archive-date=2022-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20220331113115/https://fortune.com/2021/01/13/sinovac-vaccine-efficacy-rate-drop/|url-status=live}}</ref><ref name=":2">{{Cite news|date=2021-01-07|title=Sinovac’s Covid Shot Proves 78% Effective in Brazil Trial|language=en|work=Bloomberg.com|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-01-07/sinovac-covid-shot-78-effective-in-brazil-trial-folha-reports|access-date=2021-01-07|archive-date=2022-02-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20220202081413/https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-01-07/sinovac-covid-shot-78-effective-in-brazil-trial-folha-reports|url-status=live}}</ref><ref name="scie_Braz">{{Cite web |title=Brazil announces ‘fantastic’ results for Chinese-made COVID-19 vaccine, but details remain sketchy |last1=Cohen |first1=Jon |last2=Moutinho |first2=Sofia |magazine=Science |date=7 January 2021 |access-date=12 January 2021 |url=https://www.sciencemag.org/news/2021/01/brazil-announces-fantastic-results-china-made-covid-19-vaccine-details-remain-sketchy |archive-date=8 August 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210808031121/https://www.sciencemag.org/news/2021/01/brazil-announces-fantastic-results-china-made-covid-19-vaccine-details-remain-sketchy |url-status=live }}</ref> CoronaVac vaksini inaktiv peyvənddir. O, xəstəliyə ciddi əks-təsirə səbəb olmadan, bədənin immun sistemini virusa məruz qoymaq üçün öldürülmüş virus hissəciklərindən istifadə edərək işləyir.<ref name="bbc._Covi">{{Cite web|date=16 December 2020|title=Covid: What do we know about China's coronavirus vaccines?|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-55212787|access-date=18 December 2020|vauthors=Tan Y|agency=BBC News|archive-date=24 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224144407/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-55212787|url-status=live}}</ref><ref name="tech">{{Cite news|vauthors=Zimmer C, Corum J, Wee SL|date=2020-06-10|title=Coronavirus Vaccine Tracker|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/interactive/2020/science/coronavirus-vaccine-tracker.html|access-date=2020-12-27|issn=0362-4331|archive-date=2020-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224200821/https://www.nytimes.com/interactive/2020/science/coronavirus-vaccine-tracker.html|url-status=live}}</ref> [[CoronaVac]] peyvəndinin birini standart soyuducuda 2–8 dərəcədə saxlamaq mümkündür.<ref>{{Cite web|date=2020-11-01|title=CoronaVac: Doses will come from China on nine flights and can...<!--sic-->|url=https://alkhaleejtoday.co/international/5246732/CoronaVac-Doses-will-come-from-China-on-nine-flights-and-can.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201216072629/https://alkhaleejtoday.co/international/5246732/CoronaVac-Doses-will-come-from-China-on-nine-flights-and-can.html|archive-date=16 December 2020|access-date=2020-11-01|website=AlKhaleej Today|language=ar|df=mdy-all}}</ref> CoronaVac soyuducuda üç ilə qədər sabit qala bilər ki, bu da isti iqlimi olan bölgələrə peyvənd paylanmasında bir qədər üstünlük verə bilər.<ref>{{cite news|author=Staff|date=2020-09-07|title=China's Sinovac coronavirus vaccine candidate appears safe, slightly weaker in elderly|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-vaccine-sinovac-idUSKBN25Y1QM|url-status=live|access-date=2020-10-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20201007191846/https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-vaccine-sinovac-idUSKBN25Y1QM|archive-date=7 October 2020|df=mdy-all}}</ref> Şirkət, vaksinin hazırlanmasında [[Çin]], [[Böyük Britaniya]], [[İtaliya]], [[İspaniya]] və [[İsveçrə]]dən olan [[Covid-19]] xəstələrindən nümunələr götürüb. Bütün məlum olan vaksinlər kimi, "CoronaVac" da iki dozada vurulur. |
||
| ⚫ | * '''Спутник V''' peyvəndi. Elmi adı Qam-COVİD-VAC vaksinidir.<ref> |
||
| ⚫ | * '''Ad5-nCoV''' peyvəndi. Ticari adı Convidesiya.<ref>{{Cite web|url=https://grls.rosminzdrav.ru/StatementRUInfo.aspx?all=0&&TradeName=CoV-2&MnnR=&lf=&Applicant=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D1%81&Developer=&producer=&pageNum=1&pageSize=20|title=Информация, связанная с осуществлением государственной регистрации|website=grls.rosminzdrav.ru|accessdate=2020-12-11|archive-date=2023-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20230704173309/https://grls.rosminzdrav.ru/StatementRUInfo.aspx?all=0&&TradeName=CoV-2&MnnR=&lf=&Applicant=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D1%81&Developer=&producer=&pageNum=1&pageSize=20|url-status=live}}</ref> Təkrarlanmayan virus vektoruna əsaslanır, rekombinant insan adenovirus növü Ad5-dən istifadə olunur.<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04540419|title=Clinical Trial of Recombinant Novel Coronavirus Vaccine (Adenovirus Type 5 Vector) Against COVID-19 - Full Text View - ClinicalTrials.gov|website=clinicaltrials.gov|accessdate=2020-12-10|archive-date=2021-04-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430235050/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04540419|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://doctorpiter.ru/articles/26992/|title=Петербургский инфекционист: Как разные вакцины от COVID-19 заставляют работать иммунитет|website=ДокторПитер|accessdate=2020-12-13|archive-date=2022-01-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20220120215602/https://doctorpiter.ru/articles/26992/|url-status=live}}</ref> Peyvənd dərman şirkəti "Cansino Biologics" tərəfindən hazırlanmışdır. Hələ III mərhələ tədqiqatları keçməkdədir.<ref>{{Cite web|lang=|url=https://www.interfax.ru/russia/740234|title=В РФ пройдет заключительный этап исследования китайской вакцины от COVID-19|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2021-01-21|archive-date=2020-12-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20201211033257/https://www.interfax.ru/russia/740234|url-status=live}}</ref> |
||
| ⚫ | * '''BBIBP-CorV''' peyvəndi.<ref> |
||
| ⚫ | * '''EpiVacCorona''' peyvəndi. "Rospotrebnadzor"un ({{dil-ru|Роспотребнадзор}}) "Vektor" "Dövlət Virusoloji və Bioteknoloji" Elmi Mərkəzi tərəfindən hazırlanmış COVID-19 əleyhinə tək komponentli peptid peyvəndi.<ref>[https://tass.ru/obschestvo/9398875 "Вектор" впервые опубликовал фото вакцины от коронавируса "ЭпиВакКорона"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20210110070336/https://tass.ru/obschestvo/9398875 |date=2021-01-10 }} // Статья от 08.09.2020 г. "ТАСС".</ref>. Peyvənd daşıyıcı bir [[Zülallar|zülal]] ilə birləşərək alüminium tərkibli bir köməkçi (alüminium hidroksid) üzərində adsorbe edilmiş [[SARS-CoV-2]] virusunun S-zülalının üç hissəsindən ibarət kimyəvi bir şəkildə sintez edilmiş peptid antigenləridir. Konservantlardan və antibiotiklərdən ibarət deyil. Peyvəndləşmə kursu ən az 14–21 gün aralığında iki əzələdaxili qəbul etmədən ibarətdir.<ref name="manual">[https://www.vidal.ru/drugs/epivaccorona ЭпиВакКорона Вакцина на основе пептидных антигенов для профилактики COVID-19 (EpiVacCorona Vaccine based on peptide antigens for prevention of COVID-19)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20210405125856/https://www.vidal.ru/drugs/epivaccorona |date=2021-04-05 }} // Электронный текст инструкции (временной) к препарату на сайте СЛС "Vidal".</ref><ref name=":99">[https://iz.ru/1073751/2020-10-14/medikov-obiazali-soobshchat-o-kazhdom-sluchae-primeneniia-vaktciny-epivakkorona Медиков обязали сообщать о каждом случае применения вакцины "ЭпиВакКорона"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20201201014548/https://iz.ru/1073751/2020-10-14/medikov-obiazali-soobshchat-o-kazhdom-sluchae-primeneniia-vaktciny-epivakkorona |date=2020-12-01 }} // Статья от 14.10.2020 г. "Известия".</ref> |
||
| ⚫ | * '''CoronaVac''' və ya '''Sinovac''' peyvəndi. [[Çin]] biofarmatsevt şirkəti Sinovac tərəfindən hazırlanmış |
||
| ⚫ | * '''BBV152''' peyvəndi. Ticari adı "Covaxin". [[Hindistan]] Tibbi Tədqiqat Şurası ilə əməkdaşlıq edərək "Bharat Biotech" şirkəti tərəfindən hazırlanmış təsirsiz bir virus əsaslı COVID-19 peyvəndi.<ref>{{Cite news|accessdate=2020-12-21|coauthors=Special Correspondent|date=2020-10-23|id=0971-751X|location=Hyderabad|website=The Hindu|title=Coronavirus {{!}} Covaxin Phase III trial from November|url=https://www.thehindu.com/business/Industry/covaxin-phase-iii-trial-from-november/article32928549.ece|archive-date=2020-11-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20201129154609/https://www.thehindu.com/business/Industry/covaxin-phase-iii-trial-from-november/article32928549.ece|url-status=live}}</ref><ref>{{məqalə|ссылка=https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.09.09.285445v2|автор=Brunda Ganneru, Harsh Jogdand, Vijaya Kumar Dharam, Narasimha Reddy Molugu, Sai D. Prasad|заглавие=Evaluation of Safety and Immunogenicity of an Adjuvanted, TH-1 Skewed, Whole Virion InactivatedSARS-CoV-2 Vaccine - BBV152|год=2020-09-12|язык=en|издание=bioRxiv|страницы=2020.09.09.285445|doi=10.1101/2020.09.09.285445}}</ref> Peyvənd 3 yanvar 2021-ci ildə Hindistan höküməti tərəfindən təcili istifadə üçün təsdiqlənmişdir.<ref>{{Cite news|accessdate=2021-01-03|website=BBC News Русская служба|title=Коронавирус в мире: карантин в Англии и Германии, новая вакцина в Индии, Венгрия прощается со "Спутником V"|url=https://www.bbc.com/russian/news-55444084|archive-date=2021-01-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20210103155131/https://www.bbc.com/russian/news-55444084|url-status=live}}</ref>. |
||
| ⚫ | * '''Ad5-nCoV''' peyvəndi. Ticari adı Convidesiya.<ref>{{Cite web|url=https://grls.rosminzdrav.ru/StatementRUInfo.aspx?all=0&&TradeName=CoV-2&MnnR=&lf=&Applicant=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D1%81&Developer=&producer=&pageNum=1&pageSize=20|title=Информация, связанная с осуществлением государственной регистрации|website=grls.rosminzdrav.ru|accessdate=2020-12-11}}</ref> Təkrarlanmayan virus vektoruna əsaslanır, rekombinant insan adenovirus növü Ad5-dən istifadə olunur.<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04540419|title=Clinical Trial of Recombinant Novel Coronavirus Vaccine (Adenovirus Type 5 Vector) Against COVID-19 - Full Text View - ClinicalTrials.gov|website=clinicaltrials.gov|accessdate=2020-12-10}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://doctorpiter.ru/articles/26992/|title=Петербургский инфекционист: Как разные вакцины от COVID-19 заставляют работать иммунитет|website=ДокторПитер|accessdate=2020-12-13}}</ref> Peyvənd dərman şirkəti "Cansino Biologics" tərəfindən hazırlanmışdır. Hələ III mərhələ tədqiqatları keçməkdədir.<ref>{{Cite web|lang=|url=https://www.interfax.ru/russia/740234|title=В РФ пройдет заключительный этап исследования китайской вакцины от COVID-19|author=|website=|date=|publisher=}}</ref> |
||
| ⚫ | * '''EpiVacCorona''' peyvəndi. "Rospotrebnadzor"un ({{dil-ru|Роспотребнадзор}}) "Vektor" "Dövlət Virusoloji və Bioteknoloji" Elmi Mərkəzi tərəfindən hazırlanmış COVID-19 əleyhinə tək komponentli peptid peyvəndi.<ref>[https://tass.ru/obschestvo/9398875 |
||
| ⚫ | * '''BBV152''' peyvəndi. Ticari adı "Covaxin". Hindistan Tibbi Tədqiqat Şurası ilə əməkdaşlıq edərək "Bharat Biotech" şirkəti tərəfindən hazırlanmış təsirsiz bir virus əsaslı COVID-19 peyvəndi.<ref>{{Cite news|accessdate=2020-12-21|coauthors=Special Correspondent|date=2020-10-23|id=0971-751X|location=Hyderabad|website=The Hindu|title=Coronavirus {{!}} Covaxin Phase III trial from November|url=https://www.thehindu.com/business/Industry/covaxin-phase-iii-trial-from-november/article32928549.ece}}</ref><ref>{{məqalə|ссылка=https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.09.09.285445v2|автор=Brunda Ganneru, Harsh Jogdand, Vijaya Kumar Dharam, Narasimha Reddy Molugu, Sai D. Prasad|заглавие=Evaluation of Safety and Immunogenicity of an Adjuvanted, TH-1 Skewed, Whole Virion InactivatedSARS-CoV-2 Vaccine - BBV152|год=2020-09-12|язык=en|издание=bioRxiv|страницы=2020.09.09.285445|doi=10.1101/2020.09.09.285445}}</ref> Peyvənd 3 yanvar 2021-ci ildə Hindistan höküməti tərəfindən təcili istifadə üçün təsdiqlənmişdir.<ref>{{Cite news|accessdate=2021-01-03|website=BBC News Русская служба|title=Коронавирус в мире: карантин в Англии и Германии, новая вакцина в Индии, Венгрия прощается со "Спутником V"|url=https://www.bbc.com/russian/news-55444084}}</ref>. |
||
== COVID-19 qarşı peyvənd namizədləri == |
== COVID-19 qarşı peyvənd namizədləri == |
||
[[ |
[[Fayl:SINOVAC COVID-19 vaccine.jpg|250px|thumb|right|CoronaVac qutusu]] |
||
[[ |
[[Fayl:COVID Vaccine (50745583447).jpg|250px|thumb|right|COVID-19 peyvəndi vurulan mülki ABŞ pilotu.]] |
||
* '''Ad26.COV2.S''' (JNJ-78436735<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.jnj.com/johnson-johnson-posts-interim-results-from-phase-1-2a-clinical-trial-of-its-janssen-covid-19-vaccine-candidate|title=(This statement was updated on October 4, 2020 to include additional information) Johnson & Johnson Posts Interim Results from Phase 1/2a Clinical Trial of its Janssen COVID-19 Vaccine Candidate {{!}} Johnson & Johnson|website=Content Lab U.S.|accessdate=2021-01-04}}</ref>) peyvəndi. "Johnson & Johnson" tərəfindən "Janssen-Cilag International N.V." ilə birlikdə hazırlanmış COVID-19 əleyhinə vaksin, əzələdaxili tətbiq olunur. Reproduktiv olmayan genetik cəhətdən dəyişdirilmiş ad26 adenovirus istifadə edərək vektor peyvəndi. I mərhələnin 2a klinik sınaq nəticələri 2020-ci il sentyabrında dərc edilmişdir.<ref>{{məqalə|ссылка=https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.09.23.20199604v1|автор=Jerry Sadoff, Mathieu Le Gars, Georgi Shukarev, Dirk Heerwegh, Carla Truyers|заглавие=Safety and immunogenicity of the Ad26.COV2.S COVID-19 vaccine candidate: interim results of a phase 1/2a, double-blind, randomized, placebo-controlled trial|год=2020-09-25|язык=en|издание=medRxiv|страницы=2020.09.23.20199604|doi=10.1101/2020.09.23.20199604}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://gmpnews.ru/2020/08/vakcina-ot-covid-19-kompanii-johnson-johnson-formiruet-silnyj-immunnyj-otvet/|title=Вакцина от COVID-19 компании Johnson & Johnson формирует сильный иммунный ответ {{!}} Новости GMP|author=GMPnewsRu|date=2020-08-06|accessdate=2020-12-14}}</ref>. |
* '''Ad26.COV2.S''' (JNJ-78436735<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.jnj.com/johnson-johnson-posts-interim-results-from-phase-1-2a-clinical-trial-of-its-janssen-covid-19-vaccine-candidate|title=(This statement was updated on October 4, 2020 to include additional information) Johnson & Johnson Posts Interim Results from Phase 1/2a Clinical Trial of its Janssen COVID-19 Vaccine Candidate {{!}} Johnson & Johnson|website=Content Lab U.S.|accessdate=2021-01-04|archive-date=2021-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20210115124018/https://www.jnj.com/johnson-johnson-posts-interim-results-from-phase-1-2a-clinical-trial-of-its-janssen-covid-19-vaccine-candidate|url-status=live}}</ref>) peyvəndi. "Johnson & Johnson" tərəfindən "Janssen-Cilag International N.V." ilə birlikdə hazırlanmış COVID-19 əleyhinə vaksin, əzələdaxili tətbiq olunur. Reproduktiv olmayan genetik cəhətdən dəyişdirilmiş ad26 adenovirus istifadə edərək vektor peyvəndi. I mərhələnin 2a klinik sınaq nəticələri 2020-ci il sentyabrında dərc edilmişdir.<ref>{{məqalə|ссылка=https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.09.23.20199604v1|автор=Jerry Sadoff, Mathieu Le Gars, Georgi Shukarev, Dirk Heerwegh, Carla Truyers|заглавие=Safety and immunogenicity of the Ad26.COV2.S COVID-19 vaccine candidate: interim results of a phase 1/2a, double-blind, randomized, placebo-controlled trial|год=2020-09-25|язык=en|издание=medRxiv|страницы=2020.09.23.20199604|doi=10.1101/2020.09.23.20199604}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://gmpnews.ru/2020/08/vakcina-ot-covid-19-kompanii-johnson-johnson-formiruet-silnyj-immunnyj-otvet/|title=Вакцина от COVID-19 компании Johnson & Johnson формирует сильный иммунный ответ {{!}} Новости GMP|author=GMPnewsRu|date=2020-08-06|accessdate=2020-12-14}}{{Dead link|date=May 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. |
||
* '''NVX-CoV2373''' peyvəndi. Ticari adı '''Novavax COVID-19''' vaksinidir. Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası tərəfindən düzəldilmişdir. 2020-ci ilin yanvarında "Novavax", SARS-CoV-2-ə qarşı imunitet yaratmaq üçün NVX-CoV2373 adlı bir peyvənd namizədinin hazırlandığını elan etdi.<ref name="gilgore">{{cite news |author1=Sara Gilgore |title=Novavax is working to advance a potential coronavirus vaccine. So are competitors. |url=https://www.bizjournals.com/washington/news/2020/02/26/novavax-is-moving-forward-with-a.html |work=Washington Business Journal |access-date=March 6, 2020 |date=February 26, 2020 |archive-date=March 16, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200316041227/https://www.bizjournals.com/washington/news/2020/02/26/novavax-is-moving-forward-with-a.html |url-status=live }}</ref> NVX-CoV2373, SARS-CoV-2 virusunun sünbül zülalı olan bir protein alt vaksinidir.<ref name="Novavax">{{cite news |author1=Nidhi Parekh |title=Novavax: A SARS-CoV-2 Protein Factory to Beat COVID-19. |url=https://fancycomma.com/2020/07/24/novavax-protein-subunit-covid-19-vaccine/ |access-date=July 24, 2020 |date=July 24, 2020 |archive-date=November 22, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201122040118/https://fancycomma.com/2020/07/24/novavax-protein-subunit-covid-19-vaccine/ |url-status=live }}</ref> "Novavax"ın işi, onlarla digər şirkətin istehsal etdiyi peyvəndlərlə rəqabətə girir. |
* '''NVX-CoV2373''' peyvəndi. Ticari adı '''Novavax COVID-19''' vaksinidir. Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası tərəfindən düzəldilmişdir. 2020-ci ilin yanvarında "Novavax", SARS-CoV-2-ə qarşı imunitet yaratmaq üçün NVX-CoV2373 adlı bir peyvənd namizədinin hazırlandığını elan etdi.<ref name="gilgore">{{cite news |author1=Sara Gilgore |title=Novavax is working to advance a potential coronavirus vaccine. So are competitors. |url=https://www.bizjournals.com/washington/news/2020/02/26/novavax-is-moving-forward-with-a.html |work=Washington Business Journal |access-date=March 6, 2020 |date=February 26, 2020 |archive-date=March 16, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200316041227/https://www.bizjournals.com/washington/news/2020/02/26/novavax-is-moving-forward-with-a.html |url-status=live }}</ref> NVX-CoV2373, SARS-CoV-2 virusunun sünbül zülalı olan bir protein alt vaksinidir.<ref name="Novavax">{{cite news |author1=Nidhi Parekh |title=Novavax: A SARS-CoV-2 Protein Factory to Beat COVID-19. |url=https://fancycomma.com/2020/07/24/novavax-protein-subunit-covid-19-vaccine/ |access-date=July 24, 2020 |date=July 24, 2020 |archive-date=November 22, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201122040118/https://fancycomma.com/2020/07/24/novavax-protein-subunit-covid-19-vaccine/ |url-status=live }}</ref> "Novavax"ın işi, onlarla digər şirkətin istehsal etdiyi peyvəndlərlə rəqabətə girir. |
||
* '''ZF2001''' peyvəndi. Ticari adı '''RBD-Dimer'''. Çin Elmlər Akademiyası Mikrobiologiya İnstitutu ilə əməkdaşlıq edən "Anhui Zhifei Longcom" tərəfindən hazırlanmış protein tərkibli |
* '''ZF2001''' peyvəndi. Ticari adı '''RBD-Dimer'''. Çin Elmlər Akademiyası Mikrobiologiya İnstitutu ilə əməkdaşlıq edən "Anhui Zhifei Longcom" tərəfindən hazırlanmış protein tərkibli [[COVID-19]] əleyhinə peyvənd.<ref name=":0">{{Cite web|title=Anhui Zhifei Longcom: RBD-Dimer – COVID19 Vaccine Tracker|url=https://covid19.trackvaccines.org/vaccines/27/|access-date=2020-12-27|website=covid19.trackvaccines.org|archive-date=2021-01-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20210103084228/https://covid19.trackvaccines.org/vaccines/27/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|title=COVID-19 Vaccine: RBD-Dimer by Anhui Zhifei Longcom Biopharma, Institute of Microbiology Chinese Academy of Sciences|url=https://covidvax.org/covid19-vaccine/AnhuiZhifei/Adjuvanted-recombinant-protein-Anhui-Zhifei-Longcom-Biopharma-Institute-of-Microbiology-Chinese-Acad|access-date=2020-12-27|website=covidvax.org|language=en|archive-date=2021-01-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20210130172708/https://covidvax.org/covid19-vaccine/AnhuiZhifei/Adjuvanted-recombinant-protein-Anhui-Zhifei-Longcom-Biopharma-Institute-of-Microbiology-Chinese-Acad|url-status=live}}</ref> 2020-ci ilin dekabr ayından etibarən peyvənd namizədi Çin, Ekvador, İndoneziya, Malayziya, Pakistan və Özbəkistanda 29.000 iştirakçı ilə III mərhələ sınaqlarında idi.<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Fifth Chinese Covid-19 vaccine candidate ready to enter phase 3 trials|url=https://www.scmp.com/news/china/science/article/3110690/coronavirus-chinas-cnbg-set-review-covid-19-vaccine-phase-3|access-date=2020-12-27|website=South China Morning Post|language=en|archive-date=2021-01-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20210125222740/https://www.scmp.com/news/china/science/article/3110690/coronavirus-chinas-cnbg-set-review-covid-19-vaccine-phase-3|url-status=live}}</ref> Sınaqlar uğurlu olarsa, şirkət hər il 300 milyon doza peyvənd istehsal etməyi planlaşdırır. ZF2001, Novavax, Vektor İnstitutu və Medicagodan III mərhələ sınaqlarında digər protein əsaslı peyvəndlərlə bənzər bir texnologiyadan istifadə edir.<ref name="tech"/> |
||
* '''Zorecimeran''' (CVnCoV) peyvəndi. Almaniyanın CureVac farmakologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır. Tədqiqat mərhələsindədir.<ref> |
* '''Zorecimeran''' (CVnCoV) peyvəndi. Almaniyanın CureVac farmakologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır. Tədqiqat mərhələsindədir.<ref>{{Cite web |title=CureVac. Retrieved 21 December 2020. |url=https://www.curevac.com/en/covid-19/ |access-date=21 January 2021 |archive-date=4 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210104091954/https://www.curevac.com/en/covid-19/ |url-status=live }}</ref> |
||
* '''ZyCoV-D''' peyvəndi. Hindistanın "Cadila Healthcare" farmakologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır.<ref> |
* '''ZyCoV-D''' peyvəndi. Hindistanın "Cadila Healthcare" farmakologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır.<ref>{{Cite web |title="A prospective, randomized, adaptive, phase I/II clinical study to evaluate the safety and immunogenicity of Novel Corona Virus −2019-nCov vaccine candidate of M/s Cadila Healthcare Limited by intradermal route in healthy subjects |url=http://www.ctri.nic.in/Clinicaltrials/pmaindet2.php?trialid=45306 |access-date=2021-01-21 |archive-date=2020-11-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201122022620/http://www.ctri.nic.in/Clinicaltrials/pmaindet2.php?trialid=45306 |url-status=live }}</ref> |
||
* '''CoVLP''' peyvəndi. Kanadanın "Medicago Inc." biotexnologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır.<ref> |
* '''CoVLP''' peyvəndi. Kanadanın "Medicago Inc." biotexnologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır.<ref>{{Cite web |title=GSK, Medicago launch phase 2/3 clinical trials of plant-derived COVID-19 vaccine |url=http://www.pmlive.com/pharma_news/gsk,_medicago_launch_phase_23_clinical_trials_of_plant-derived_covid-19_vaccine_1356854 |access-date=2021-01-21 |archive-date=2022-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220728195801/https://www.pmlive.com/pharma_news/gsk,_medicago_launch_phase_23_clinical_trials_of_plant-derived_covid-19_vaccine_1356854 |url-status=live }}</ref> |
||
* '''IIBR-100''' peyvəndi. İsrail Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04608305">{{cite web |title=A Phase I/II Randomized, Multi-Center, Placebo-Controlled, Dose-Escalation Study to Evaluate the Safety, Immunogenicity and Potential Efficacy of an rVSV-SARS-CoV-2-S Vaccine (IIBR-100) in Adults |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04608305 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04608305 |date=1 November 2020}}</ref> |
* '''IIBR-100''' peyvəndi. İsrail Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04608305">{{cite web |title=A Phase I/II Randomized, Multi-Center, Placebo-Controlled, Dose-Escalation Study to Evaluate the Safety, Immunogenicity and Potential Efficacy of an rVSV-SARS-CoV-2-S Vaccine (IIBR-100) in Adults |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04608305 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04608305 |date=1 November 2020 |access-date=21 January 2021 |archive-date=3 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210503103642/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04608305 |url-status=live }}</ref> |
||
* '''INO-4800''' peyvəndi. Inovio Pharmaceuticals, BMT-nin Beynəlxalq Peyvənd İnstitutu və Koreya Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Agentliyi tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04336410">{{cite web |title=Safety, Tolerability and Immunogenicity of INO-4800 for COVID-19 in Healthy Volunteers |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04336410 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04336410 |date=7 April 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084843/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04336410/ |url-status=live }}</ref> |
* '''INO-4800''' peyvəndi. Inovio Pharmaceuticals, BMT-nin Beynəlxalq Peyvənd İnstitutu və Koreya Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Agentliyi tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04336410">{{cite web |title=Safety, Tolerability and Immunogenicity of INO-4800 for COVID-19 in Healthy Volunteers |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04336410 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04336410 |date=7 April 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084843/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04336410/ |url-status=live }}</ref> |
||
* '''Unnamed''' peyvəndi. Pekin birləşmiş Tibb Koleci tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04412538">{{cite web |title=Safety and Immunogenicity Study of an Inactivated SARS-CoV-2 Vaccine for Preventing Against COVID-19 |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04412538 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04412538 |date=2 June 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084852/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04412538/ |url-status=live }}</ref> |
* '''Unnamed''' peyvəndi. Pekin birləşmiş Tibb Koleci tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04412538">{{cite web |title=Safety and Immunogenicity Study of an Inactivated SARS-CoV-2 Vaccine for Preventing Against COVID-19 |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04412538 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04412538 |date=2 June 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084852/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04412538/ |url-status=live }}</ref> |
||
* '''AG0301-COVID‑19''' peyvəndi.<ref name="NCT04463472">{{cite web |title=Study of COVID-19 DNA Vaccine (AG0301-COVID19) |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04463472 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04463472 |date=9 July 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084854/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04463472/ |url-status=live }}</ref> AnGes Inc və Yaponiya Tibbi Tədqiqatlar və İnkişaf Agentliyi tərəfindən hazırlanır.<ref name="anges-inc">{{cite web |url=https://www.anges.co.jp/en/company/index.html |title=About AnGes – Introduction |website=AnGes, Inc. |access-date=1 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084856/https://www.anges.co.jp/en/company/index.html/ |url-status=live }}</ref> |
* '''AG0301-COVID‑19''' peyvəndi.<ref name="NCT04463472">{{cite web |title=Study of COVID-19 DNA Vaccine (AG0301-COVID19) |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04463472 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04463472 |date=9 July 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084854/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04463472/ |url-status=live }}</ref> AnGes Inc və [[Yaponiya]] Tibbi Tədqiqatlar və İnkişaf Agentliyi tərəfindən hazırlanır.<ref name="anges-inc">{{cite web |url=https://www.anges.co.jp/en/company/index.html |title=About AnGes – Introduction |website=AnGes, Inc. |access-date=1 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084856/https://www.anges.co.jp/en/company/index.html/ |url-status=live }}</ref> |
||
* '''Lunar-COV19/ARCT-021''' peyvəndi. ABŞ biotexniki şirkəti "Arcturus Therapeutics" tərəfindən hazırlanır.<ref>{{Cite web|title=CTI and Arcturus Therapeutics Announce Initiation of Dosing of COVID-19 STARR™ mRNA Vaccine Candidate, LUNAR-COV19 (ARCT-021) in a Phase 1/2 study|url=https://www.bioindustry.org/news-listing/cti-and-arcturus-therapeutics-announce-initiation-of-dosing-of-covid-19-starr-mrna-vaccine-candidate-lunar-cov19-arct-021-in-a-phase-12-study.html|access-date=23 August 2020|date=13 August 2020|publisher=UK BioIndustry Association|archive-date=11 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084858/https://www.bioindustry.org/news-listing/cti-and-arcturus-therapeutics-announce-initiation-of-dosing-of-covid-19-starr-mrna-vaccine-candidate-lunar-cov19-arct-021-in-a-phase-12-study.html/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|title=Ascending Dose Study of Investigational SARS-CoV-2 Vaccine ARCT-021 in Healthy Adult Subjects|url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04480957|access-date=23 August 2020|website=clinicaltrials.gov|archive-date=11 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084910/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04480957/|url-status=live}}</ref> |
* '''Lunar-COV19/ARCT-021''' peyvəndi. ABŞ biotexniki şirkəti "Arcturus Therapeutics" tərəfindən hazırlanır.<ref>{{Cite web|title=CTI and Arcturus Therapeutics Announce Initiation of Dosing of COVID-19 STARR™ mRNA Vaccine Candidate, LUNAR-COV19 (ARCT-021) in a Phase 1/2 study|url=https://www.bioindustry.org/news-listing/cti-and-arcturus-therapeutics-announce-initiation-of-dosing-of-covid-19-starr-mrna-vaccine-candidate-lunar-cov19-arct-021-in-a-phase-12-study.html|access-date=23 August 2020|date=13 August 2020|publisher=UK BioIndustry Association|archive-date=11 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084858/https://www.bioindustry.org/news-listing/cti-and-arcturus-therapeutics-announce-initiation-of-dosing-of-covid-19-starr-mrna-vaccine-candidate-lunar-cov19-arct-021-in-a-phase-12-study.html/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|title=Ascending Dose Study of Investigational SARS-CoV-2 Vaccine ARCT-021 in Healthy Adult Subjects|url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04480957|access-date=23 August 2020|website=clinicaltrials.gov|archive-date=11 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084910/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04480957/|url-status=live}}</ref> |
||
* '''VLA2001''' peyvəndi. [[Fransa]]nın "Valneva SE" biotexniki şirkəti tərəfindən hazırlanır.<ref name=precisionvaccinations-20201231>{{cite web |url=https://www.precisionvaccinations.com/vaccines/vla2001-covid-19-vaccine |title=VLA2001 COVID-19 Vaccine |website=Precision Vaccinations |date=31 December 2020 |access-date=11 January 2021}}</ref><ref name=clinicaltrials-20201230>{{cite web |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04671017 |title=Dose Finding Study to Evaluate Safety, Tolerability and Immunogenicity of an Inactiviated Adjuvanted Sars-Cov-2 Virus Vaccine Candidate Against Covid-19 in Healthy Adults |website=clinicaltrials.gov |publisher=U.S. National Library of Medicine |date=30 December 2020 |access-date=11 January 2021}}</ref> |
* '''VLA2001''' peyvəndi. [[Fransa]]nın "Valneva SE" biotexniki şirkəti tərəfindən hazırlanır.<ref name=precisionvaccinations-20201231>{{cite web |url=https://www.precisionvaccinations.com/vaccines/vla2001-covid-19-vaccine |title=VLA2001 COVID-19 Vaccine |website=Precision Vaccinations |date=31 December 2020 |access-date=11 January 2021 |archive-date=13 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210113035455/https://www.precisionvaccinations.com/vaccines/vla2001-covid-19-vaccine |url-status=live }}</ref><ref name=clinicaltrials-20201230>{{cite web |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04671017 |title=Dose Finding Study to Evaluate Safety, Tolerability and Immunogenicity of an Inactiviated Adjuvanted Sars-Cov-2 Virus Vaccine Candidate Against Covid-19 in Healthy Adults |website=clinicaltrials.gov |publisher=U.S. National Library of Medicine |date=30 December 2020 |access-date=11 January 2021 |archive-date=14 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210214223558/https://www.clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04671017 |url-status=live }}</ref> |
||
* '''COVID‑19/aAPC''' peyvəndi. Şenzen Genoimmun Tibb İnstitutu tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04299724">{{cite web |title=Safety and Immunity of Covid-19 aAPC Vaccine |website=ClinicalTrials.gov |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04299724 |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04299724 |date=9 March 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084913/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04299724/ |url-status=live }}</ref> |
* '''COVID‑19/aAPC''' peyvəndi. Şenzen Genoimmun Tibb İnstitutu tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04299724">{{cite web |title=Safety and Immunity of Covid-19 aAPC Vaccine |website=ClinicalTrials.gov |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04299724 |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04299724 |date=9 March 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084913/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04299724/ |url-status=live }}</ref> |
||
* '''LV-SMENP-DC''' peyvəndi. Şenzen Genoimmun Tibb İnstitutu tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04276896">{{cite web |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04276896 |title=Immunity and Safety of Covid-19 Synthetic Minigene Vaccine |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04276896 |date=19 February 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084923/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04276896/ |url-status=live }}</ref> |
* '''LV-SMENP-DC''' peyvəndi. Şenzen Genoimmun Tibb İnstitutu tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04276896">{{cite web |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04276896 |title=Immunity and Safety of Covid-19 Synthetic Minigene Vaccine |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04276896 |date=19 February 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084923/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04276896/ |url-status=live }}</ref> |
||
* '''LNP-nCoVsaRNA''' peyvəndi. Tibbi Tədqiqat Şurası (Böyük Britaniya), Klinik sınaq bölməsi (Böyük Britaniya) və [[London İmperial Kolleci]] tərəfindən hazırlanır.<ref name="ISRCTN17072692">{{cite journal |title=Clinical trial to assess the safety of a coronavirus vaccine in healthy men and women |website=ISRCTN |id=ISRCTN17072692 |doi=10.1186/ISRCTN17072692 |date=22 May 2020 |last1=Ward |first1=Denise |last2=McCormack |first2=Sheena |doi-access=free |name-list-style=vanc }}</ref> |
* '''LNP-nCoVsaRNA''' peyvəndi. Tibbi Tədqiqat Şurası (Böyük Britaniya), Klinik sınaq bölməsi (Böyük Britaniya) və [[London İmperial Kolleci]] tərəfindən hazırlanır.<ref name="ISRCTN17072692">{{cite journal |title=Clinical trial to assess the safety of a coronavirus vaccine in healthy men and women |website=ISRCTN |id=ISRCTN17072692 |doi=10.1186/ISRCTN17072692 |date=22 May 2020 |last1=Ward |first1=Denise |last2=McCormack |first2=Sheena |doi-access=free |name-list-style=vanc }}</ref> |
||
* '''GRAd-COV2''' peyvəndi. ReiThera, Lazzaro Spallanzani Milli Yoluxucu Xəstəliklər İnstitutu tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04528641">{{cite web |title=GRAd-COV2 Vaccine Against COVID-19 |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04528641 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04528641 |date=7 January 2021}}</ref><ref name=yahoo-20201124>{{cite news |url=https://finance.yahoo.com/news/reithera-announces-grad-cov2-covid-080000811.html |title=ReiThera Announces its GRAd-COV2 COVID-19 Vaccine Candidate is Well Tolerated and Induces Clear Immune Responses in Healthy Subjects Aged 18-55 Years |work=ReiThera Srl |publisher=Yahoo! Finance |date=24 November 2020 |access-date=12 January 2021}}</ref> |
* '''GRAd-COV2''' peyvəndi. ReiThera, Lazzaro Spallanzani Milli Yoluxucu Xəstəliklər İnstitutu tərəfindən hazırlanır.<ref name="NCT04528641">{{cite web |title=GRAd-COV2 Vaccine Against COVID-19 |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04528641 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04528641 |date=7 January 2021 |access-date=21 January 2021 |archive-date=3 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210503143357/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04528641 |url-status=live }}</ref><ref name=yahoo-20201124>{{cite news |url=https://finance.yahoo.com/news/reithera-announces-grad-cov2-covid-080000811.html |title=ReiThera Announces its GRAd-COV2 COVID-19 Vaccine Candidate is Well Tolerated and Induces Clear Immune Responses in Healthy Subjects Aged 18-55 Years |work=ReiThera Srl |publisher=Yahoo! Finance |date=24 November 2020 |access-date=12 January 2021 |archive-date=3 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210503163222/https://finance.yahoo.com/news/reithera-announces-grad-cov2-covid-080000811.html |url-status=live }}</ref> |
||
* '''GX-19''' peyvəndi.<ref name="NCT04445389">{{cite web |title=Safety and Immunogenicity Study of GX-19, a COVID-19 Preventive DNA Vaccine in Healthy Adults |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04445389 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04445389 |date=24 June 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084931/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04445389/ |url-status=live }}</ref><ref name="gen-reut">{{cite news |title=S. Korea's Genexine begins human trial of coronavirus vaccine |url=https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-genexine-vaccine-idUSL4N2DW1T3 |access-date=25 June 2020 |publisher=Reuters |date=19 June 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084934/https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-genexine-vaccine-idUSL4N2DW1T3/ |url-status=live }}</ref> "Genexine consortium" |
* '''GX-19''' peyvəndi.<ref name="NCT04445389">{{cite web |title=Safety and Immunogenicity Study of GX-19, a COVID-19 Preventive DNA Vaccine in Healthy Adults |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04445389 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04445389 |date=24 June 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084931/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04445389/ |url-status=live }}</ref><ref name="gen-reut">{{cite news |title=S. Korea's Genexine begins human trial of coronavirus vaccine |url=https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-genexine-vaccine-idUSL4N2DW1T3 |access-date=25 June 2020 |publisher=Reuters |date=19 June 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084934/https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-genexine-vaccine-idUSL4N2DW1T3/ |url-status=live }}</ref> "Genexine consortium"<ref>{{cite news |title=Genexine consortium's Covid-19 vaccine acquires approval for clinical trails in Korea |url=https://www.ivi.int/genexine-consortiums-covid-19-vaccine-acquires-approval-for-clinical-trails-in-korea/ |date=11 June 2020 |access-date=1 August 2020 |archive-date=26 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201126034328/https://www.ivi.int/genexine-consortiums-covid-19-vaccine-acquires-approval-for-clinical-trails-in-korea/ |url-status=live }}</ref> və BMT-nin Beynəlxalq Peyvənd İnstitutu tərəfindən hazırlanır. |
||
* '''SCB-2019''' peyvəndi.<ref name="NCT04405908">{{cite web |title=SCB-2019 as COVID-19 Vaccine |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04405908 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04405908 |date=28 May 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084942/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04405908/ |url-status=live }}</ref><ref name="clover-cta">{{cite web |title=Clover Biopharmaceuticals starts Phase I Covid-19 vaccine trial |url=https://www.clinicaltrialsarena.com/news/clover-vaccine-covid-19-trial/ |publisher=Clinical Trials Arena |access-date=25 June 2020 |date=20 June 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084945/https://www.clinicaltrialsarena.com/news/clover-vaccine-covid-19-trial// |url-status=live }}</ref> Clover Biopharmaceuticals,<ref name="clover-biopharma">{{cite web |url=http://www.cloverbiopharma.com/index.php?m=content&c=index&a=lists&catid=12 |title=About Us |website=Clover Biopharmaceuticals |access-date=1 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084948/http://www.cloverbiopharma.com/index.php?m=content&c=index&a=lists&catid=12%2F |url-status=live }}</ref> Britaniya "GlaxoSmithKline" farmakologiya şirkəti və Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası tərəfindən hazırlanır. |
* '''SCB-2019''' peyvəndi.<ref name="NCT04405908">{{cite web |title=SCB-2019 as COVID-19 Vaccine |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04405908 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04405908 |date=28 May 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084942/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04405908/ |url-status=live }}</ref><ref name="clover-cta">{{cite web |title=Clover Biopharmaceuticals starts Phase I Covid-19 vaccine trial |url=https://www.clinicaltrialsarena.com/news/clover-vaccine-covid-19-trial/ |publisher=Clinical Trials Arena |access-date=25 June 2020 |date=20 June 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084945/https://www.clinicaltrialsarena.com/news/clover-vaccine-covid-19-trial// |url-status=live }}</ref> Clover Biopharmaceuticals,<ref name="clover-biopharma">{{cite web |url=http://www.cloverbiopharma.com/index.php?m=content&c=index&a=lists&catid=12 |title=About Us |website=Clover Biopharmaceuticals |access-date=1 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011084948/http://www.cloverbiopharma.com/index.php?m=content&c=index&a=lists&catid=12%2F |url-status=live }}</ref> Britaniya "GlaxoSmithKline" farmakologiya şirkəti və Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası tərəfindən hazırlanır. |
||
* '''COVAX-19''' peyvəndi.<ref name="NCT04453852">{{cite web |title=Monovalent Recombinant COVID19 Vaccine (COVAX19) |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04453852 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04453852 |date=1 July 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085001/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04453852/ |url-status=live }}</ref> "Vaxine Pty Ltd"<ref name="vaxine-pty">{{cite web |url=http://vaxine.net/ |title=Vaxine |access-date=1 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085004/https://vaxine.net// |url-status=live }}</ref> tərəfindən hazırlanır. |
* '''COVAX-19''' peyvəndi.<ref name="NCT04453852">{{cite web |title=Monovalent Recombinant COVID19 Vaccine (COVAX19) |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04453852 |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04453852 |date=1 July 2020 |access-date=14 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085001/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04453852/ |url-status=live }}</ref> "Vaxine Pty Ltd"<ref name="vaxine-pty">{{cite web |url=http://vaxine.net/ |title=Vaxine |access-date=1 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085004/https://vaxine.net// |url-status=live }}</ref> tərəfindən hazırlanır. |
||
* '''Unnamed''' peyvəndi.<ref name="ChiCTR2000034112">{{cite web |url=http://www.chictr.org.cn/showprojen.aspx?proj=55524 |title=A Phase I clinical trial to evaluate the safety, tolerance and preliminary immunogenicity of different doses of a SARS-CoV-2 mRNA vaccine in population aged 18–59 years and 60 years and above |website=Chinese Clinical Trial Register |id=ChiCTR2000034112 |date=24 June 2020 |access-date=6 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085018/http://www.chictr.org.cn/showprojen.aspx?proj=55524%2F |url-status=live }}</ref> Çin PLA Hərbi Elmlər Akademiyası və "Walvax Biotech"<ref name="walvax">{{cite web |url=http://www.walvax.com/wosen/28.aspx |title=Company introduction |website=Walvax Biotechnology |access-date=1 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085028/http://www.walvax.com/wosen/28.aspx/ |url-status=live }}</ref> tərəfindən hazırlanır. |
* '''Unnamed''' peyvəndi.<ref name="ChiCTR2000034112">{{cite web |url=http://www.chictr.org.cn/showprojen.aspx?proj=55524 |title=A Phase I clinical trial to evaluate the safety, tolerance and preliminary immunogenicity of different doses of a SARS-CoV-2 mRNA vaccine in population aged 18–59 years and 60 years and above |website=Chinese Clinical Trial Register |id=ChiCTR2000034112 |date=24 June 2020 |access-date=6 July 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085018/http://www.chictr.org.cn/showprojen.aspx?proj=55524%2F |url-status=live }}</ref> Çin PLA Hərbi Elmlər Akademiyası və "Walvax Biotech"<ref name="walvax">{{cite web |url=http://www.walvax.com/wosen/28.aspx |title=Company introduction |website=Walvax Biotechnology |access-date=1 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085028/http://www.walvax.com/wosen/28.aspx/ |url-status=live }}</ref> tərəfindən hazırlanır. |
||
* '''HGC019''' peyvəndi.<ref name="HGC019">{{cite web |title=Indigenous mRNA vaccine candidate supported by DBT gets Drug Controller nod to initiate Human clinical trials |url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1680031 |website=pib.gov.in |publisher=Press Information Bureau |access-date=13 January 2021}}</ref> Gennova Biopharmaceuticals, HDT Biotech Corporation tərəfindən hazırlanır.<ref>{{cite web |title=mRNA Vaccines - HGC019 |url=https://gennova.bio/mrna-vaccines/ |website=Gennova Biopharmaceuticals Limited |access-date=13 January 2021}}</ref> |
* '''HGC019''' peyvəndi.<ref name="HGC019">{{cite web |title=Indigenous mRNA vaccine candidate supported by DBT gets Drug Controller nod to initiate Human clinical trials |url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1680031 |website=pib.gov.in |publisher=Press Information Bureau |access-date=13 January 2021 |archive-date=16 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210216071748/https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1680031 |url-status=live }}</ref> Gennova Biopharmaceuticals, HDT Biotech Corporation tərəfindən hazırlanır.<ref>{{cite web |title=mRNA Vaccines - HGC019 |url=https://gennova.bio/mrna-vaccines/ |website=Gennova Biopharmaceuticals Limited |access-date=13 January 2021 |archive-date=3 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210503160610/https://gennova.bio/mrna-vaccines/ |url-status=dead }}</ref> |
||
* '''Bangavax''' peyvəndi.<ref name="bvax-ds">{{Cite web|website=thedailystar.net|publisher= |
* '''Bangavax''' peyvəndi.<ref name="bvax-ds">{{Cite web|website=thedailystar.net|publisher=The Daily Star|title=Bangavax Vaccine: Permission sought for clinical trial|url=https://www.thedailystar.net/frontpage/news/bangavax-vaccine-permission-sought-clinical-trial-2029445|date=18 January 2021|access-date=21 January 2021|archive-date=9 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211009194401/https://www.thedailystar.net/frontpage/news/bangavax-vaccine-permission-sought-clinical-trial-2029445|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|website=arabnews.com|publisher=Arab News|title=Bangladesh joins global COVID-19 vaccine race with Bongavax set for clinical trial|url=https://www.arabnews.com/node/1789016/world|date=8 January 2021|access-date=21 January 2021|archive-date=11 July 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220711104211/https://www.arabnews.com/node/1789016/world|url-status=live}}</ref> "Globe Biotech Ltd of Bangladesh" tərəfindən hazırlanır. |
||
* '''Unnamed''' pevəndi.<ref "name="CTRI/2020/11/029032>{{Cite web|website=ctri.nic.in|publisher=Clinical Trials Registry – India|Clinical Trials Registry India|title=A prospective open label randomised phase-I seamlessly followed by phase-II study to assess the safety, reactogenicity and immunogenicity of Biological E's novel Covid-19 vaccine containing Receptor Binding Domain of SARS-CoV-2 for protection against Covid-19 disease when administered intramuscularly in a two dose schedule (0, 28D) to healthy volunteers. |id=CTRI/2020/11/029032 |url=http://www.ctri.nic.in/Clinicaltrials/pmaindet2.php?trialid=48329|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112193905/http://www.ctri.nic.in/Clinicaltrials/pmaindet2.php?trialid=48329|archive-date=12 November 2020|date=13 January 2021}}</ref> |
* '''Unnamed''' pevəndi.<ref "name="CTRI/2020/11/029032>{{Cite web|website=ctri.nic.in|publisher=Clinical Trials Registry – India|Clinical Trials Registry India|title=A prospective open label randomised phase-I seamlessly followed by phase-II study to assess the safety, reactogenicity and immunogenicity of Biological E's novel Covid-19 vaccine containing Receptor Binding Domain of SARS-CoV-2 for protection against Covid-19 disease when administered intramuscularly in a two dose schedule (0, 28D) to healthy volunteers. |id=CTRI/2020/11/029032 |url=http://www.ctri.nic.in/Clinicaltrials/pmaindet2.php?trialid=48329|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112193905/http://www.ctri.nic.in/Clinicaltrials/pmaindet2.php?trialid=48329|archive-date=12 November 2020|date=13 January 2021}}</ref> Biological E. Limited və Baylor Tibb Kolleci tərəfindən hazırlanır.<ref name="BioE">{{cite web |last1=Chui |first1=Molly |title=Biological E. Limited and Baylor COVID-19 vaccine begins clinical trial in India |url=https://www.bcm.edu/news/biological-e-limited-and-baylor-covid-19-vaccine-begins-clinical-trial-in-india |publisher=Baylor College of Medicine |date=16 November 2020 |name-list-style=vanc |access-date=21 January 2021 |archive-date=3 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210503051031/https://www.bcm.edu/news/biological-e-limited-and-baylor-covid-19-vaccine-begins-clinical-trial-in-india |url-status=live }}</ref> |
||
* '''SARS-CoV-2 Sclamp/V451''' peyvəndi.<ref name="NCT04495933">{{cite web |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04495933 |title=A Study on the Safety, Tolerability and Immune Response of SARS-CoV-2 Sclamp (COVID-19) Vaccine in Healthy Adults |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04495933 |date=3 August 2020 |access-date=4 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085041/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04495933/ |url-status=live }}</ref><ref name=":7">{{Cite web|title=UQ-CSL V451 Vaccine|url=https://www.precisionvaccinations.com/vaccines/uq-csl-v451-vaccine|access-date=11 December 2020|website=precisionvaccinations.com}}</ref> [[Kvinslend Universiteti]], Syneos Sağlamlığı təşkilatı, Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası və Avstraliyanın "CSL Limited" dərman şirkəti tərəfindən hazırlanır. |
* '''SARS-CoV-2 Sclamp/V451''' peyvəndi.<ref name="NCT04495933">{{cite web |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04495933 |title=A Study on the Safety, Tolerability and Immune Response of SARS-CoV-2 Sclamp (COVID-19) Vaccine in Healthy Adults |website=ClinicalTrials.gov |publisher=United States National Library of Medicine |id=NCT04495933 |date=3 August 2020 |access-date=4 August 2020 |archive-date=11 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011085041/https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04495933/ |url-status=live }}</ref><ref name=":7">{{Cite web|title=UQ-CSL V451 Vaccine|url=https://www.precisionvaccinations.com/vaccines/uq-csl-v451-vaccine|access-date=11 December 2020|website=precisionvaccinations.com|archive-date=19 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201219104227/https://www.precisionvaccinations.com/vaccines/uq-csl-v451-vaccine|url-status=dead}}</ref> [[Kvinslend Universiteti]], Syneos Sağlamlığı təşkilatı, Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası və Avstraliyanın "CSL Limited" dərman şirkəti tərəfindən hazırlanır. |
||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinadlar|2}} |
|||
{{İstinad siyahısı}} |
|||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
| Sətir 93: | Sətir 87: | ||
* [[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası 2020]] |
* [[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası 2020]] |
||
* [[CoronaVac]] |
* [[CoronaVac]] |
||
* [[Vaksinasiya]] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
* {{cite journal|vauthors=Funk CD, Laferrière C, Ardakani A|title=A Snapshot of the Global Race for Vaccines Targeting SARS-CoV-2 and the COVID-19 Pandemic|journal=Front Pharmacol|volume=11|page=937|year=2020|pmid=32636754|pmc=7317023|doi=10.3389/fphar.2020.00937|doi-access=free}} |
* {{cite journal|vauthors=Funk CD, Laferrière C, Ardakani A|title=A Snapshot of the Global Race for Vaccines Targeting SARS-CoV-2 and the COVID-19 Pandemic|journal=Front Pharmacol|volume=11|page=937|year=2020|pmid=32636754|pmc=7317023|doi=10.3389/fphar.2020.00937|doi-access=free}} |
||
* {{cite report|title=Development and Licensure of Vaccines to Prevent COVID-19: Guidance for Industry|last=|first=|url=https://www.fda.gov/regulatory-information/search-fda-guidance-documents/development-and-licensure-vaccines-prevent-covid-19|access-date=|format=|publisher=U.S. Food and Drug Administration|issue=|doi=|volume=|pmid=|date=June 2020|lay-url=}} |
* {{cite report|title=Development and Licensure of Vaccines to Prevent COVID-19: Guidance for Industry|last=|first=|url=https://www.fda.gov/regulatory-information/search-fda-guidance-documents/development-and-licensure-vaccines-prevent-covid-19|access-date=|format=|publisher=U.S. Food and Drug Administration|issue=|doi=|volume=|pmid=|date=June 2020|lay-url=}} |
||
| Sətir 103: | Sətir 98: | ||
=== Peyvənd sənədləri === |
=== Peyvənd sənədləri === |
||
| ⚫ | *{{cite web|url=https://www.modernatx.com/sites/default/files/mRNA-1273-P301-Protocol.pdf|title=Protocol mRNA-1273-P301|publisher=Moderna|access-date=2021-01-22|archive-date=2020-09-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20200928044809/https://www.modernatx.com/sites/default/files/mRNA-1273-P301-Protocol.pdf|url-status=dead}} |
||
| ⚫ | * {{cite web | url=https://pfe-pfizercom-d8-prod.s3.amazonaws.com/2020-09/C4591001_Clinical_Protocol.pdf | title=Protocol C4591001 PF-07302048 (BNT162 RNA-Based COVID-19 Vaccines) | publisher=Pfizer | access-date=2021-01-22 | archive-date=2020-09-28 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200928044805/https://pfe-pfizercom-d8-prod.s3.amazonaws.com/2020-09/C4591001_Clinical_Protocol.pdf | url-status=dead }} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
* {{cite web | url=https://s3.amazonaws.com/ctr-med-7111/D8110C00001/52bec400-80f6-4c1b-8791-0483923d0867/c8070a4e-6a9d-46f9-8c32-cece903592b9/D8110C00001_CSP-v2.pdf | title=Protocol AZD1222 – D8110C00001 | publisher=AstraZeneca }} |
* {{cite web | url=https://s3.amazonaws.com/ctr-med-7111/D8110C00001/52bec400-80f6-4c1b-8791-0483923d0867/c8070a4e-6a9d-46f9-8c32-cece903592b9/D8110C00001_CSP-v2.pdf | title=Protocol AZD1222 – D8110C00001 | publisher=AstraZeneca }} |
||
* {{cite web | url=https://www.jnj.com/coronavirus/covid-19-phase-3-study-clinical-protocol | format=PDF | title=Protocol VAC31518COV3001; Phase 3 | publisher= Janssen Vaccines & Prevention }} |
* {{cite web | url=https://www.jnj.com/coronavirus/covid-19-phase-3-study-clinical-protocol | format=PDF | title=Protocol VAC31518COV3001; Phase 3 | publisher= Janssen Vaccines & Prevention }} |
||
== Xarici keçidlər == |
== Xarici keçidlər == |
||
{{ |
{{Vikisitat}} |
||
* {{cite web | title=Coronavirus Vaccine Tracker | website=[[The New York Times]] | url=https://www.nytimes.com/interactive/2020/science/coronavirus-vaccine-tracker.html }} |
* {{cite web | title=Coronavirus Vaccine Tracker | website=[[The New York Times]] | url=https://www.nytimes.com/interactive/2020/science/coronavirus-vaccine-tracker.html }}{{ref-en}} |
||
* [https://www.raps.org/news-and-articles/news-articles/2020/3/covid-19-vaccine-tracker COVID‑19 Vaccine Tracker]. Regulatory Focus |
* [https://www.raps.org/news-and-articles/news-articles/2020/3/covid-19-vaccine-tracker COVID‑19 Vaccine Tracker]. Regulatory Focus{{ref-en}} |
||
*[https://ourworldindata.org/covid-vaccinations Coronavirus (COVID-19) Vaccination Statistics]. Our World in Data |
*[https://ourworldindata.org/covid-vaccinations Coronavirus (COVID-19) Vaccination Statistics]. Our World in Data{{ref-en}} |
||
* {{cite web | title=STAT's Covid-19 Drugs and Vaccines Tracker | work= Stat | url=https://www.statnews.com/feature/coronavirus/drugs-vaccines-tracker/#vaccines }} |
* {{cite web | title=STAT's Covid-19 Drugs and Vaccines Tracker | work= Stat | url=https://www.statnews.com/feature/coronavirus/drugs-vaccines-tracker/#vaccines }}{{ref-en}} |
||
* {{cite web|title=COVID-19 vaccines: development, evaluation, approval and monitoring|publisher=European Medicines Agency|url=https://www.ema.europa.eu/en/human-regulatory/overview/public-health-threats/coronavirus-disease-covid-19/treatments-vaccines/covid-19-vaccines-development-evaluation-approval-monitoring}} |
* {{cite web|title=COVID-19 vaccines: development, evaluation, approval and monitoring|publisher=European Medicines Agency|url=https://www.ema.europa.eu/en/human-regulatory/overview/public-health-threats/coronavirus-disease-covid-19/treatments-vaccines/covid-19-vaccines-development-evaluation-approval-monitoring}}{{ref-en}} |
||
* {{cite web|last=|first=|date=|title=Vaccine Development – 101|access-date=|website=|publisher=U.S. Food and Drug Administration|url=https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/development-approval-process-cber/vaccine-development-101 }} |
* {{cite web|last=|first=|date=|title=Vaccine Development – 101|access-date=|website=|publisher=U.S. Food and Drug Administration|url=https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/development-approval-process-cber/vaccine-development-101 }}{{ref-en}} |
||
* {{cite web|title=How Nine Covid-19 Vaccines Work|website=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/interactive/2021/health/how-covid-19-vaccines-work.html}} |
* {{cite web|title=How Nine Covid-19 Vaccines Work|website=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/interactive/2021/health/how-covid-19-vaccines-work.html}}{{ref-en}} |
||
* [https://lenta.ru/news/2020/05/06/coronamutation/ У коронавируса нашли новую опасную мутацию] // Lenta.ru. 6 мая 2020. (Антителозависимое усиление инфекции как основа гипотез о механизмах мутаций) — [https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.04.29.069054v1.full.pdf Spike mutation pipeline reveals the emergence of a more transmissible form of SARS-CoV-2] |
* [https://lenta.ru/news/2020/05/06/coronamutation/ У коронавируса нашли новую опасную мутацию] // Lenta.ru. 6 мая 2020. (Антителозависимое усиление инфекции как основа гипотез о механизмах мутаций) — [https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.04.29.069054v1.full.pdf Spike mutation pipeline reveals the emergence of a more transmissible form of SARS-CoV-2]{{ref-ru}} |
||
* [http://www.rewizor.ru/society/novosti/uchenye-obnarujili-u-koronavirusa-mutatsiu-meshaushchuu-ego-pobedit/ Ученые обнаружили у коронавируса мутацию, мешающую его победить: Интернациональная команда медиков опубликовала результаты исследования в bioRxiv // Ревизор.ru. 7 мая 2020.] |
* [http://www.rewizor.ru/society/novosti/uchenye-obnarujili-u-koronavirusa-mutatsiu-meshaushchuu-ego-pobedit/ Ученые обнаружили у коронавируса мутацию, мешающую его победить: Интернациональная команда медиков опубликовала результаты исследования в bioRxiv // Ревизор.ru. 7 мая 2020.]{{ref-ru}} |
||
* ''Лескова Н.'' (интервью: вице-председатель Межправительственного комитета ЮНЕСКО по биоэтике, президент Российского респираторного общества, академик РАН Александр Григорьевич Чучалин — об этической стороне испытания вакцин от новой коронавирусной инфекции). [https://www.nkj.ru/open/38931/ |
* ''Лескова Н.'' (интервью: вице-председатель Межправительственного комитета ЮНЕСКО по биоэтике, президент Российского респираторного общества, академик РАН Александр Григорьевич Чучалин — об этической стороне испытания вакцин от новой коронавирусной инфекции). [https://www.nkj.ru/open/38931/ "Мы должны сделать лекарство, а не бомбу замедленного действия"] // Наука и жизнь. 2020. № 6 (5 июня 2020){{ref-ru}} |
||
* ''Юрий Нечипоренко, Михаил Супотницкий'', [http://www.ng.ru/science/2020-06-09/9_7882_antibodies.html Чем новый коронавирус отличается от ВИЧ и почему вакцину невозможно создать за полгода: Антитела, которые не спасают] // Независимая газета. 09.06.2020. |
* ''Юрий Нечипоренко, Михаил Супотницкий'', [http://www.ng.ru/science/2020-06-09/9_7882_antibodies.html Чем новый коронавирус отличается от ВИЧ и почему вакцину невозможно создать за полгода: Антитела, которые не спасают] // Независимая газета. 09.06.2020.{{ref-ru}} |
||
* [https://www.bbc.com/news/world-53864069 Coronavirus vaccine: Short cuts and allegations of dirty tricks in race to be first] — обзорная статья BBC 23.08.2020{{ref-en}} |
* [https://www.bbc.com/news/world-53864069 Coronavirus vaccine: Short cuts and allegations of dirty tricks in race to be first] — обзорная статья BBC 23.08.2020{{ref-en}} |
||
* {{YouTube|id=AYrJO76x-CM|logo=1|title=Вторая волна и вакцинация в Германии — доклад института имени Роберта Коха. Русский перевод}} // OstWest. 10 декабря 2020. |
* {{YouTube|id=AYrJO76x-CM|logo=1|title=Вторая волна и вакцинация в Германии — доклад института имени Роберта Коха. Русский перевод}} // OstWest. 10 декабря 2020.{{ref-ru}} |
||
* |
|||
* |
|||
* |
|||
[[Kateqoriya:Aktual hadisələr]] |
|||
[[Kateqoriya:COVID-19 pandemiyası]] |
|||
[[Kateqoriya:Koronaviruslar]] |
|||
[[Kateqoriya:Peyvəndlər]] |
|||
07:38, 18 noyabr 2023 tarixindəki versiya
Ümumi istifadə təsdiqlənmış, kütləvi peyvəndləşmə başlamışdır
ÜST icazə vermiş, kütləvi peyvəndləşmə davam edir
ÜST məhdud peyvəndləşməyə icazə verib
Ümumi istifadə üçün təsdiqlənmiş, kütləvi peyvəndləşmə planlaşdırılır
ÜST icazə vermiş, kütləvi peyvəndləşmə planlaşdırılır
Üst gözləmə mövqeyindədir
COVID-19 vaksini — COVID-19 xəstəliyinə qarşı insanlarda imuniteti təmin etməyi hədəfləyən biyoteknoloji peyvənd. 231 peyvənd namizədi hələ tədqiqat mərhələsindədir[1][2] və bunlardan heç birinin təhlükəsizliyini və effektivliyini sübut edən klinik sınaqlar hələ tamamlanmamışdır. Avqust ayında ən azı 24 peyvənd namizədi elan edildi və ya klinik sınaqlara məruz qaldı. Bunlardan 6-sı III, 18-i I–II sınaq mərhələlərindədir.[3]
2020-ci il fevral ayının sonunda Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST), COVID-19-a səbəb olan SARS-CoV-2 virusuna qarşı bir peyvəndin 18 aya hazır olacağına ümid etdiyini açıqladı.[4] Peyvəndin yaradılması virusun davamlı mutasiyası ilə çətinləşir. Effektivliyi insan orqanizmində immunitet reaksiyası yaratmaq qabiliyyətindən asılıdır.
2020-ci ilin avqust ayında Rusiyada Gam-COVID-Vac adlı bir rus peyvəndi qeydiyyata alındı.[5][6]
Tarixi
2020-ci ildən etibarən elm aləminə koronavirus ailəsinə aid bir neçə infeksiya artıq məlum idi. Heyvanlarda bu infeksiyalara quşların quş koronavirusu, və itlərdə it koronavirusu, pişiklrədə pişik koronavirusu daxildir. İnsanlara təsir edən infeksiyalar arasında Ağır Kəskin Tənəffüs Sindromu (SARS) və Yaxın Şərq Tənəffüs Sindromu (MERS) var.
SARS və MERS əleyhinə təsirli və təhlükəsiz peyvəndləraşılar yoxdur, yalnız tədqiqatlar mövcuddur. MERS-ə qarşı (törədici MERS-CoV) insanlarda klinik sınaqların birinci mərhələsindən keçən bir GLS-5300 DNT əsaslı peyvənd var.[7] Denovirus vektorları ilə insanlar üzərində iki klinik tədqiqat keçən Oksford Universitetinin ChAdOx1-MERS və Gamaleya Araşdırma və İnkişaf Mərkəzinin BVRS-GamVac-ı və MVA MVA-MERS-S vektorunda bir peyvənd mövcuddur.[8]
COVID-19-a qarşı peyvəndin hazırlanması
2019-cu ilin dekabr ayının ortalarında Çinin mərkəzi Hubey əyalətinin Uhan şəhərində yerli sakinlərdə naməlum mənşəli pnevmoniya xəstəliyinin ilk aşkar olunması ilə başladı.[9] 2019-cu il dekabrın 31-də Çin hakimiyyəti naməlum pnevmoniyanın başlaması barədə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına məlumat verdi. Çin alimləri yeni koronavirus — COVID-19 ayırd edərək onun genomunun genetik ardıcıllığını təyin etdilər. Virus, şiddətli kəskin tənəffüs sindromuna səbəb olan SARS-CoV virusuna (atipik pnevmoniya kimi də tanınır) ən azı 70% genetik ardıcıllıqla bənzəyir.
Bir çox təşkilatlar SARS-CoV-2-yə qarşı mümkün peyvəndlərin hazırlanması üçün dərc olunmuş genomlardan istifadə edir.[10][11] Tədqiqatlarda təxminən 35 akademik şirkət və təşkilat iştirak edir.[12] Bunlardan üçü Biotexnika şirkətləri Moderna,[13] Inovio Pharmaceuticals şirkətlərinin layihələri daxil olmaqla, Queensland Universiteti Epidemik Hazırlıq İnnovasiyası Koalisiyasından (CEPI) dəstək alır.[14].
2020-ci ilin mart ayına olan məlumatlara görə təxminən 300 tədqiqat aparılırdı.[15] 23 aprel 2020-ci il tarixdə ÜST-nin perspektivli tədqiqatlar siyahısına 83 dərman daxil edilmişdir ki, bunlardan da 77-si klinik öncəsi tədqiqatlar mərhələsində, 6-sı insanlar üzərində klinik sınaqlardan keçirdi.[16]
Qlobal səviyyədə sürətləndirilmiş tədqiqatlar
2020-ci ildən başlayaraq peyvənd tədqiqatı, inkişafı və istehsalına milli və ya beynəlxalq investisiyalar üçün vəsait ayıran milli hökumətlər arasında 275 milyon Kanada dolları verəcəyini açıqlayan Kanada hökuməti də var. Kanadalı şirkətlərdə və universitetlərdə 96 tədqiqat peyvəndi tədqiqatı layihəsi üçün milyonlarla dollarlıq maliyyə, başqa bir koronavirus epidemiyası baş verəcəyi təqdirdə istifadə edilə biləcək bir neçə yeni peyvənddən ibarət "peyvənd bankı" qurmağı planlaşdırır. Kanadadakı klinik sınaqları dəstəkləmək və peyvəndlər üçün istehsal və təchizat zəncirlərini yaxşılaşdırmaq üçün 1,1 milyard əlavə investisiya əlavə edildi.[17][18][19] Çin höküməti mərkəzi bankı vasitəsi ilə peyvənd tədqiqatı aparanlara aşağı faizli kreditlər verir və istehsal sahələrinin yaradılması üçün ərazi yerləri ilə təmin edir.[20] 2020-ci il iyunundan etibarən, erkən mərhələdə insan testində on bir COVID — 19 peyvənd namizədindən altısı Çin təşkilatları tərəfindən hazırlanmışdır.[21] Çinin üç peyvənd hazırlayan şirkəti və tədqiqat institutu, tədqiqatların maliyyələşdirilməsi, klinik tədqiqatlar aparılması və ən perspektivli peyvənd namizədlərinin hazırlanması üçün hökumət tərəfindən dəstəklənir, eyni zamanda təhlükəsizliyə nisbətən sürətli təsir vasitələrinə üstünlük verirlər.[22] Mayın 18-də Çin, ÜST-nin COVID-19-a qarşı proqramlar üçün ümumi səylərini dəstəkləmək üçün 2 milyard dollar dəstək vəd etmişdi.[23]
2020-ci ilin iyun ayında Fransa, Niderland, Almaniya və İtaliya COVID-19 virusuna qarşı peyvəndin hazırlanması üçün İnklüziv Alyans (Alliance İnclusive pour le Vaccin) yaradıblar. Bu 4 ölkə "AstraZeneca" laboratoriyası ilə saziş imzalayıb. Britaniya qrupu tərəfindən sınaqdan keçirilmiş peyvənd uğurlu olduğu təqdirdə, Avropa Birliyinə üzv ölkələrinin xüsusi imtiyazları olacaq. Bu sazişə əsasən, peyvənd hazır olan kimi 400 milyon doza Avropa ölkələrinə çatdırılacaq. Ehtimal olunur ki, koronavirusa qarşı peyvənd ilin sonuna qədər əldə olunacaq. İnklüziv Alyans ölkələri tərəfindən imzalanmış saziş Avropa Birliyinin bütün ölkələrinə, eləcə də bu təşəbbüsə qoşulmaq istəyən digər tərəfdaş ölkələrə xidmət etmək üçün nəzərdə tutulub. Peyvəndlər bütün iştirakçı ölkələrə əhali sayına uyğun paylanacaq.[24] Lakin "AstraZeneca" peyvəndinin istifadəsindən sonra bəzi peyvənd etdirənlərdə tramboz baş verdiyindən istifadəsindən imtina hallarına rast gəlinmişdir. Bu səbəbdən "AstraZeneca"nın adı dəyişdirilərək, "Vakszevria" adlandırılmışdır.[25]
COVID-19 qarşı peyvənd növləri
.jpg)
- Pfizer-BioNTech peyvəndi. Kod adı BNT162b2-dir. BioNTech və Pfizer şirkətləri ilə əməkdaşlıq sayəsində hazırlanmışdır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən ciddi tənzimləyici orqanlar olaraq təyin olunan qurumlardan təcili istifadə təsdiqini və müntəzəm istifadə təsdiqini alan ilk COVID-19 peyvəndidir.[26][27][28] Aktiv tərkib hissəsi dustinginameran maddəsidir. Klinik sınaqları 2020-ci ilin aprelində başlayan peyvəndin 3 mərhələli klinik sınaqlarında 40 mindən çox insan iştirak etmişdir. 2020-ci il dekabrında 180 COVID-19-a yoluxan şəxsin analizində, peyvəndin COVID-19 xəstəliyinin qarşısının alınmasında 95% təsirli olduğu təsbit edilmişdir. Peyvəndin ümumi yan təsirləri arasında iynə vurulan yerində yüngül ağrı, zəiflik və baş ağrısıdır.[29][30]
- MRNA-1273 peyvəndi. Moderna şirkəti tərəfindən hazırlanan peyvənd.[31][32][33]. 18 dekabr 2020-ci il tarixində ABŞ Qida və Dərman İdarəsi (FDA) mRNA-1273 peyvəndinin istofadəsi üçün təcili icazə sənədi verdi[34][35]. 23 dekabr 2020-ci ildə Kanada Səhiyyə Nazirliyi peyvəndin istifadəsinə icazə verdi.[36]. Moderna texnologiyası, SARS-CoV-2 hissəciklərinin səthində mövcud olan stabilləşdirilmiş sünbül zülalını kodlayaraq SARS-CoV-2-yə toxunulmazlıq yaradan mRNA-1273 adlı nükleosid modifikasiyalı bir RNA-mesenjeri (modRNA) birləşməsidir.[37]
- AZD1222 və yaxud Vakszevria,[25] (Oxford–AstraZeneca COVID-19 vaccine) peyvəndi. Oksford peyvəndi kimi də tanınır.[38] Əzələdaxili vurulan peyvənd Oksford Universiteti və AstraZeneca şirkəti tərəfindən hazırlanmışdır. Genetik cəhətdən dəyişdirilmiş şimpanze adenovirus ChAdOx1 istifadə edilən vektor vaksinidir. Peyvəndi ev soyuducu temperaturlarında sabit saxlamaq olar və dozası 3–4 dollardır.[39][40][41][42]
- Спутник V peyvəndi. Elmi adı Qam-COVİD-VAC vaksinidir.[43] ("Спутник ви"[44][45] Əzələ daxilinə vurulur.[46]; лиофилизат для получения раствора для инъекций[47] Rusiya Səhiyyə Nazirliyinin N.F.Qamaleyi adına Milli Epidiomologiya və Mikrobiologiya Mərkəzi hazırlanmış COVID-19-a qarşı iki komponentli vektor peyvəndi. Peyvəndin tərkibidə koronavirus yoxdur və özündə insan adenovirus zərrələrinin hissələrini daşıyır, hansı ki, onlarda koronavirusun zərf proteinini — S-in zülalları vardır, onlarda imunitet yaradır. Rusiya Səhiyyə Nazirliyi 2021-ci il yanvarın 1-dən Qam-COVİD-VAC vaksininin kütləvi istifadəsinə icazə vermişdir.[48]
- BBIBP-CorV peyvəndi.[49] "Sinopharm" tərəfindən istehsal olunan viruslara qarşı COVID-19 peyvəndlərindən biri. 2020-ci ilin dekabr ayına qədər 60.000-dən çox insanın iştirak etdiyi Argentina, Bəhreyn, Misir, Fas, Pakistan, Peru və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində (BƏƏ) III mərhələ klinik sınaqları keçirilmişdir.[50] 9 dekabr 2020-ci il tarixində BƏƏ BBICP-CorV-nin rəsmi qeydiyatdan keçdiyini elan etdi. III mərhələ klinik sınaqlarının təhlili BBIBP-CorV-nin COVID-19 infeksiyasına qarşı təsirinin 86% olduğunu göstərmişdir.[51] BBICP-CorV CoronaVac-la ənənəvi olaraq eyni eyni texnologiyalardan istifadə edir.[52]
- CoronaVac və ya Sinovac peyvəndi. Çin biofarmatsevt şirkəti Sinovac tərəfindən hazırlanmış COVID-19 peyvəndi üçün potensial namizəd.[53] Namizəd peyvəndi 2020-ci ilin ortalarından bəri III klinik sınaqlardan keçirilmişdir.[54][55] Oktyabrın 19-da Braziliyada keçirilmiş III mərhələ tədqiqatının ilkin nəticələri CoronaVac-ın COVID-19-a qarşı etibarlı bir müdafiə olduğunu göstərdi.[56] 2021-ci il yanvarın 7-də effektivlik dərəcəsinin necə hesablandığını açıqlamadan, Butantan İnstitutu peyvəndin 13.000 könüllüdən 220 COVID-19 hadisəsinə əsaslanan yüngül hallarda 78%, ağır və orta infeksiyalara qarşı 100% təsirli olduğunu elan etdi.[57][58][59] CoronaVac vaksini inaktiv peyvənddir. O, xəstəliyə ciddi əks-təsirə səbəb olmadan, bədənin immun sistemini virusa məruz qoymaq üçün öldürülmüş virus hissəciklərindən istifadə edərək işləyir.[60][61] CoronaVac peyvəndinin birini standart soyuducuda 2–8 dərəcədə saxlamaq mümkündür.[62] CoronaVac soyuducuda üç ilə qədər sabit qala bilər ki, bu da isti iqlimi olan bölgələrə peyvənd paylanmasında bir qədər üstünlük verə bilər.[63] Şirkət, vaksinin hazırlanmasında Çin, Böyük Britaniya, İtaliya, İspaniya və İsveçrədən olan Covid-19 xəstələrindən nümunələr götürüb. Bütün məlum olan vaksinlər kimi, "CoronaVac" da iki dozada vurulur.
- Ad5-nCoV peyvəndi. Ticari adı Convidesiya.[64] Təkrarlanmayan virus vektoruna əsaslanır, rekombinant insan adenovirus növü Ad5-dən istifadə olunur.[65][66] Peyvənd dərman şirkəti "Cansino Biologics" tərəfindən hazırlanmışdır. Hələ III mərhələ tədqiqatları keçməkdədir.[67]
- EpiVacCorona peyvəndi. "Rospotrebnadzor"un (rus. Роспотребнадзор) "Vektor" "Dövlət Virusoloji və Bioteknoloji" Elmi Mərkəzi tərəfindən hazırlanmış COVID-19 əleyhinə tək komponentli peptid peyvəndi.[68]. Peyvənd daşıyıcı bir zülal ilə birləşərək alüminium tərkibli bir köməkçi (alüminium hidroksid) üzərində adsorbe edilmiş SARS-CoV-2 virusunun S-zülalının üç hissəsindən ibarət kimyəvi bir şəkildə sintez edilmiş peptid antigenləridir. Konservantlardan və antibiotiklərdən ibarət deyil. Peyvəndləşmə kursu ən az 14–21 gün aralığında iki əzələdaxili qəbul etmədən ibarətdir.[69][70]
- BBV152 peyvəndi. Ticari adı "Covaxin". Hindistan Tibbi Tədqiqat Şurası ilə əməkdaşlıq edərək "Bharat Biotech" şirkəti tərəfindən hazırlanmış təsirsiz bir virus əsaslı COVID-19 peyvəndi.[71][72] Peyvənd 3 yanvar 2021-ci ildə Hindistan höküməti tərəfindən təcili istifadə üçün təsdiqlənmişdir.[73].
COVID-19 qarşı peyvənd namizədləri
.jpg)
- Ad26.COV2.S (JNJ-78436735[74]) peyvəndi. "Johnson & Johnson" tərəfindən "Janssen-Cilag International N.V." ilə birlikdə hazırlanmış COVID-19 əleyhinə vaksin, əzələdaxili tətbiq olunur. Reproduktiv olmayan genetik cəhətdən dəyişdirilmiş ad26 adenovirus istifadə edərək vektor peyvəndi. I mərhələnin 2a klinik sınaq nəticələri 2020-ci il sentyabrında dərc edilmişdir.[75][76].
- NVX-CoV2373 peyvəndi. Ticari adı Novavax COVID-19 vaksinidir. Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası tərəfindən düzəldilmişdir. 2020-ci ilin yanvarında "Novavax", SARS-CoV-2-ə qarşı imunitet yaratmaq üçün NVX-CoV2373 adlı bir peyvənd namizədinin hazırlandığını elan etdi.[77] NVX-CoV2373, SARS-CoV-2 virusunun sünbül zülalı olan bir protein alt vaksinidir.[78] "Novavax"ın işi, onlarla digər şirkətin istehsal etdiyi peyvəndlərlə rəqabətə girir.
- ZF2001 peyvəndi. Ticari adı RBD-Dimer. Çin Elmlər Akademiyası Mikrobiologiya İnstitutu ilə əməkdaşlıq edən "Anhui Zhifei Longcom" tərəfindən hazırlanmış protein tərkibli COVID-19 əleyhinə peyvənd.[79][80] 2020-ci ilin dekabr ayından etibarən peyvənd namizədi Çin, Ekvador, İndoneziya, Malayziya, Pakistan və Özbəkistanda 29.000 iştirakçı ilə III mərhələ sınaqlarında idi.[81] Sınaqlar uğurlu olarsa, şirkət hər il 300 milyon doza peyvənd istehsal etməyi planlaşdırır. ZF2001, Novavax, Vektor İnstitutu və Medicagodan III mərhələ sınaqlarında digər protein əsaslı peyvəndlərlə bənzər bir texnologiyadan istifadə edir.[61]
- Zorecimeran (CVnCoV) peyvəndi. Almaniyanın CureVac farmakologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır. Tədqiqat mərhələsindədir.[82]
- ZyCoV-D peyvəndi. Hindistanın "Cadila Healthcare" farmakologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır.[83]
- CoVLP peyvəndi. Kanadanın "Medicago Inc." biotexnologiya şirkəti tərəfindən hazırlanır.[84]
- IIBR-100 peyvəndi. İsrail Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən hazırlanır.[85]
- INO-4800 peyvəndi. Inovio Pharmaceuticals, BMT-nin Beynəlxalq Peyvənd İnstitutu və Koreya Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Agentliyi tərəfindən hazırlanır.[86]
- Unnamed peyvəndi. Pekin birləşmiş Tibb Koleci tərəfindən hazırlanır.[87]
- AG0301-COVID‑19 peyvəndi.[88] AnGes Inc və Yaponiya Tibbi Tədqiqatlar və İnkişaf Agentliyi tərəfindən hazırlanır.[89]
- Lunar-COV19/ARCT-021 peyvəndi. ABŞ biotexniki şirkəti "Arcturus Therapeutics" tərəfindən hazırlanır.[90][91]
- VLA2001 peyvəndi. Fransanın "Valneva SE" biotexniki şirkəti tərəfindən hazırlanır.[92][93]
- COVID‑19/aAPC peyvəndi. Şenzen Genoimmun Tibb İnstitutu tərəfindən hazırlanır.[94]
- LV-SMENP-DC peyvəndi. Şenzen Genoimmun Tibb İnstitutu tərəfindən hazırlanır.[95]
- LNP-nCoVsaRNA peyvəndi. Tibbi Tədqiqat Şurası (Böyük Britaniya), Klinik sınaq bölməsi (Böyük Britaniya) və London İmperial Kolleci tərəfindən hazırlanır.[96]
- GRAd-COV2 peyvəndi. ReiThera, Lazzaro Spallanzani Milli Yoluxucu Xəstəliklər İnstitutu tərəfindən hazırlanır.[97][98]
- GX-19 peyvəndi.[99][100] "Genexine consortium"[101] və BMT-nin Beynəlxalq Peyvənd İnstitutu tərəfindən hazırlanır.
- SCB-2019 peyvəndi.[102][103] Clover Biopharmaceuticals,[104] Britaniya "GlaxoSmithKline" farmakologiya şirkəti və Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası tərəfindən hazırlanır.
- COVAX-19 peyvəndi.[105] "Vaxine Pty Ltd"[106] tərəfindən hazırlanır.
- Unnamed peyvəndi.[107] Çin PLA Hərbi Elmlər Akademiyası və "Walvax Biotech"[108] tərəfindən hazırlanır.
- HGC019 peyvəndi.[109] Gennova Biopharmaceuticals, HDT Biotech Corporation tərəfindən hazırlanır.[110]
- Bangavax peyvəndi.[111][112] "Globe Biotech Ltd of Bangladesh" tərəfindən hazırlanır.
- Unnamed pevəndi.[113] Biological E. Limited və Baylor Tibb Kolleci tərəfindən hazırlanır.[114]
- SARS-CoV-2 Sclamp/V451 peyvəndi.[115][116] Kvinslend Universiteti, Syneos Sağlamlığı təşkilatı, Epidemik Hazırlıq Yenilikləri Koalisiyası və Avstraliyanın "CSL Limited" dərman şirkəti tərəfindən hazırlanır.
İstinadlar
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
- ↑ Grenfell, Rob. "Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus". ScienceAlert. 2020-02-17. 2020-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-26.
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (rus). 2020-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (rus). 2020-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
- ↑ "Safety and immunogenicity of an anti-Middle East respiratory syndrome coronavirus DNA vaccine: a phase 1, open-label, single-arm, dose-escalation trial" (ingilis). The Lancet. Infectious Diseases. 19.09.2019. 2020-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28.08.2020.
- ↑ "Recent Advances in the Vaccine Development Against Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus" (ingilis). Frontiers in Microbiology. 2019. 2020-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28.08.2020.
- ↑ Fauci, Anthony S. Covid-19 — Navigating the Uncharted // New England Journal of Medicine (journal) (ingilis). — 2020. — 28 fevral. doi:10.1056/nejme2002387. ISSN 0028-4793.
- ↑ Steenhuysen, Julie. "With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine". 2020-01-24. 2020-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-25.
- ↑ Lee, Jaimy. "These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's where things stand". MarketWatch. 2020-03-07. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-07.
- ↑ Spinney, Laura. "When will a coronavirus vaccine be ready?". The Guardian. 2020-03-18. 2020-03-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
- ↑ Ziady, Hanna. "Biotech company Moderna says its coronavirus vaccine is ready for first tests". CNN. 2020-02-26. 2020-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-02.
- ↑ Devlin, Hannah. "Lessons from SARS outbreak help in race for coronavirus vaccine". The Guardian. 2020-01-24. 2020-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-25.
- ↑ Devlin, Hannah. "Hopes rise over experimental drug's effectiveness against coronavirus". The Guardian. 2020-03-10. 2020-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-19.
- ↑ "Каждая десятая перспективная разработка вакцины от COVID-19 в мире оказалась российской". 2021-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". ISSN 0362-4331. 2020-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-05-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Avropa ölkələri COVID-19 virusuna qarşı peyvəndin hazırlanması üçün İnklüziv Alyans yaradıblar". 2023-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ 1 2 "Вакцину AstraZeneca переименовали после ситуации в Европе". 2021-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-31.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-03-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21. (#first_missing_last); (#first_missing_last)
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (fransız). 2021-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, Lockhart S, Perez JL, Pérez Marc G, Moreira ED, Zerbini C, Bailey R, Swanson KA, Roychoudhury S, Koury K, Li P, Kalina WV, Cooper D, Frenck RW, Hammitt LL, Türeci Ö, Nell H, Schaefer A, Ünal S, Tresnan DB, Mather S, Dormitzer PR, Şahin U, Jansen KU, Gruber WC. . doi:10.1056/NEJMoa2034577. PMC 7745181 (#bad_pmc). PMID 33301246 (#bad_pmid). (#cite_web_url)
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-01-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Increasing number of biopharma drugs target COVID-19 as virus spreads". www.bioworld.com (ingilis). 2020-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-13.
- ↑ finanzen net GmbH. "These 5 drug developers have jumped this week on hopes they can provide a coronavirus treatment". markets.businessinsider.com (ingilis). 2023-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-13.
- ↑ Kelland, Julie Steenhuysen, Kate. "With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine". Reuters. 2020-01-24. 2020-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-13.
- ↑ "В США одобрили использование вакцины от коронавируса производства Moderna". PИА Новости. 19.12.2020. 2020-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19.12.2020.
- ↑ "FDA Takes Additional Action in Fight Against COVID-19 By Issuing Emergency Use Authorization for Second COVID-19 Vaccine" (ingilis). Food and Drug Administration. 18.12.2020. 2021-03-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18.12.2020.
- ↑ "Regulatory Decision Summary - Moderna COVID-19 Vaccine - Health Canada" (ingilis). Health Canada. 23.12.2020. 2021-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23.12.2020.
- ↑ Pendleton, Devon; Maloney, Tom. "MIT Professor's Moderna Stake on the Brink of Topping $1 Billion". Bloomberg News. 18 May 2020. 16 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 May 2020.
CEO Bancel, other Moderna executives have been selling shares
- ↑ Rajagopal, Divya. "AstraZeneca & Serum Institute of India sign licensing deal for 1 billion doses of Oxford vaccine". The Economic Times. 4 June 2020. 22 February 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 January 2021.
- ↑ Nick Paton Walsh, Jo Shelley, Eduardo Duwe and William Bonnett CNN. "The world's hopes for a coronavirus vaccine may run in these health care workers' veins". CNN. 2020-11-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-13.
- ↑ University of Oxford. A Phase 2/3 Study to Determine the Efficacy, Safety and Immunogenicity of the Candidate Coronavirus Disease (COVID-19) Vaccine ChAdOx1 nCoV-19. № NCT04400838. clinicaltrials.gov. 2020-12-08.
- ↑ "Clinical trials — 2020-001228-32". 2020-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "ISRCTN - ISRCTN89951424: A phase III study to investigate a vaccine against COVID-19". www.isrctn.com (ingilis). 2020-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-13.
- ↑ "Первую в мире зарегистрированную вакцину от коронавируса назвали "Спутник V"". 2020-09-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Спонсор первой вакцины от коронавируса объяснил, как правильно произносить ее название — "Спутник Ви" или "Спутник Пять"". 2021-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Глава РФПИ объяснил значение буквы "V" в названии вакцины "Спутник V"". 2021-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ ГРЛС, ЛП-006395 Arxivləşdirilib 2020-08-19 at the Wayback Machine Лекарственная форма: раствор для внутримышечного введения
- ↑ ГРЛС, ЛП-006423 Arxivləşdirilib 2022-03-31 at the Wayback Machine Лекарственная форма: лиофилизат для приготовления раствора для внутримышечного введения
- ↑ Соколов А. Сколько хотят заработать на прививках от коронавируса // Ведомости. — 2020. avqust.
- ↑ Chen W, Al Kaabi N (18 July 2020). "A Phase III clinical trial for inactivated novel coronavirus pneumonia (COVID-19) vaccine (Vero cells)". Chinese Clinical Trial Registry. Retrieved 15 August 2020.
- ↑ Staff, Reuters. "China Sinopharm's coronavirus vaccine taken by about a million people in emergency use". Reuters. 2020-11-19. 2020-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-21.
- ↑ "UAE: Ministry of Health announces 86 per cent vaccine efficacy". gulfnews.com (ingilis). 2020-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-21.
- ↑ Jon Cohen. China's vaccine gambit // Science . 370 (ingilis) (6522). 2020-12-11. 1263–1267. doi:10.1126/science.370.6522.1263. ISSN 1095-9203 0036-8075, 1095-9203 (#bad_issn).
- ↑ "Indonesia Starts CoronaVac Phase 3 Clinical Trials". Jakarta Globe. 2020-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- ↑ "Clinical Trial of Efficacy and Safety of Sinovac's Adsorbed COVID-19 (Inactivated) Vaccine in Healthcare Professionals - Full Text View - ClinicalTrials.gov". clinicaltrials.gov (ingilis). 2020-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- ↑ ":: Welcome Indonesia Registry Center ::". www.ina-registry.org. 2020-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- ↑ "Tests show China's Sinovac vaccine is safe, Brazil research centre says". South China Morning Post (ingilis). 2020-10-20. 2020-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- ↑ "Why did the efficacy of China's top vaccine drop from 78% to 50%?". Fortune (ingilis). 2022-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-14.
- ↑ "Sinovac's Covid Shot Proves 78% Effective in Brazil Trial". Bloomberg.com (ingilis). 2021-01-07. 2022-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-07.
- ↑ Cohen, Jon; Moutinho, Sofia. "Brazil announces 'fantastic' results for Chinese-made COVID-19 vaccine, but details remain sketchy". Science. 7 January 2021. 8 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 January 2021.
- ↑ Tan Y. "Covid: What do we know about China's coronavirus vaccines?". BBC News. 16 December 2020. 24 December 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 December 2020.
- ↑ 1 2 Zimmer C, Corum J, Wee SL. "Coronavirus Vaccine Tracker". The New York Times (ingilis). 2020-06-10. ISSN 0362-4331. 2020-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-27.
- ↑ "CoronaVac: Doses will come from China on nine flights and can..." AlKhaleej Today (ərəb). noyabr 1, 2020. dekabr 16, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: noyabr 1, 2020.
- ↑ Staff. "China's Sinovac coronavirus vaccine candidate appears safe, slightly weaker in elderly". Reuters (ingilis). sentyabr 7, 2020. oktyabr 7, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: oktyabr 6, 2020.
- ↑ "Информация, связанная с осуществлением государственной регистрации". grls.rosminzdrav.ru. 2023-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-11.
- ↑ "Clinical Trial of Recombinant Novel Coronavirus Vaccine (Adenovirus Type 5 Vector) Against COVID-19 - Full Text View - ClinicalTrials.gov". clinicaltrials.gov (ingilis). 2021-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-10.
- ↑ "Петербургский инфекционист: Как разные вакцины от COVID-19 заставляют работать иммунитет". ДокторПитер (rus). 2022-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-13.
- ↑ "В РФ пройдет заключительный этап исследования китайской вакцины от COVID-19". 2020-12-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "Вектор" впервые опубликовал фото вакцины от коронавируса "ЭпиВакКорона" Arxivləşdirilib 2021-01-10 at the Wayback Machine // Статья от 08.09.2020 г. "ТАСС".
- ↑ ЭпиВакКорона Вакцина на основе пептидных антигенов для профилактики COVID-19 (EpiVacCorona Vaccine based on peptide antigens for prevention of COVID-19) Arxivləşdirilib 2021-04-05 at the Wayback Machine // Электронный текст инструкции (временной) к препарату на сайте СЛС "Vidal".
- ↑ Медиков обязали сообщать о каждом случае применения вакцины "ЭпиВакКорона" Arxivləşdirilib 2020-12-01 at the Wayback Machine // Статья от 14.10.2020 г. "Известия".
- ↑ "Coronavirus | Covaxin Phase III trial from November". The Hindu. Hyderabad. 2020-10-23. 0971-751X. 2020-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-21.
- ↑ Brunda Ganneru, Harsh Jogdand, Vijaya Kumar Dharam, Narasimha Reddy Molugu, Sai D. Prasad. Evaluation of Safety and Immunogenicity of an Adjuvanted, TH-1 Skewed, Whole Virion InactivatedSARS-CoV-2 Vaccine - BBV152 // bioRxiv (ingilis). 2020-09-12. 2020.09.09.285445. doi:10.1101/2020.09.09.285445.
- ↑ "Коронавирус в мире: карантин в Англии и Германии, новая вакцина в Индии, Венгрия прощается со "Спутником V"". BBC News Русская служба. 2021-01-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-03.
- ↑ "(This statement was updated on October 4, 2020 to include additional information) Johnson & Johnson Posts Interim Results from Phase 1/2a Clinical Trial of its Janssen COVID-19 Vaccine Candidate | Johnson & Johnson". Content Lab U.S. (ingilis). 2021-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-04.
- ↑ Jerry Sadoff, Mathieu Le Gars, Georgi Shukarev, Dirk Heerwegh, Carla Truyers. Safety and immunogenicity of the Ad26.COV2.S COVID-19 vaccine candidate: interim results of a phase 1/2a, double-blind, randomized, placebo-controlled trial // medRxiv (ingilis). 2020-09-25. 2020.09.23.20199604. doi:10.1101/2020.09.23.20199604.
- ↑ GMPnewsRu. "Вакцина от COVID-19 компании Johnson & Johnson формирует сильный иммунный ответ | Новости GMP" (rus). 2020-08-06. İstifadə tarixi: 2020-12-14.[ölü keçid]
- ↑ Sara Gilgore. "Novavax is working to advance a potential coronavirus vaccine. So are competitors". Washington Business Journal. February 26, 2020. March 16, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 6, 2020.
- ↑ Nidhi Parekh. "Novavax: A SARS-CoV-2 Protein Factory to Beat COVID-19". July 24, 2020. November 22, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 24, 2020.
- ↑ "Anhui Zhifei Longcom: RBD-Dimer – COVID19 Vaccine Tracker". covid19.trackvaccines.org. 2021-01-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-27.
- ↑ "COVID-19 Vaccine: RBD-Dimer by Anhui Zhifei Longcom Biopharma, Institute of Microbiology Chinese Academy of Sciences". covidvax.org (ingilis). 2021-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-27.
- ↑ "Fifth Chinese Covid-19 vaccine candidate ready to enter phase 3 trials". South China Morning Post (ingilis). 2020-11-20. 2021-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-27.
- ↑ "CureVac. Retrieved 21 December 2020". 4 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 January 2021.
- ↑ ""A prospective, randomized, adaptive, phase I/II clinical study to evaluate the safety and immunogenicity of Novel Corona Virus −2019-nCov vaccine candidate of M/s Cadila Healthcare Limited by intradermal route in healthy subjects". 2020-11-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "GSK, Medicago launch phase 2/3 clinical trials of plant-derived COVID-19 vaccine". 2022-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- ↑ "A Phase I/II Randomized, Multi-Center, Placebo-Controlled, Dose-Escalation Study to Evaluate the Safety, Immunogenicity and Potential Efficacy of an rVSV-SARS-CoV-2-S Vaccine (IIBR-100) in Adults". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 1 November 2020. NCT04608305. 3 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 January 2021.
- ↑ "Safety, Tolerability and Immunogenicity of INO-4800 for COVID-19 in Healthy Volunteers". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 7 April 2020. NCT04336410. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2020.
- ↑ "Safety and Immunogenicity Study of an Inactivated SARS-CoV-2 Vaccine for Preventing Against COVID-19". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 2 June 2020. NCT04412538. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2020.
- ↑ "Study of COVID-19 DNA Vaccine (AG0301-COVID19)". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 9 July 2020. NCT04463472. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2020.
- ↑ "About AnGes – Introduction". AnGes, Inc. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 August 2020.
- ↑ "CTI and Arcturus Therapeutics Announce Initiation of Dosing of COVID-19 STARR™ mRNA Vaccine Candidate, LUNAR-COV19 (ARCT-021) in a Phase 1/2 study". UK BioIndustry Association. 13 August 2020. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2020.
- ↑ "Ascending Dose Study of Investigational SARS-CoV-2 Vaccine ARCT-021 in Healthy Adult Subjects". clinicaltrials.gov. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2020.
- ↑ "VLA2001 COVID-19 Vaccine". Precision Vaccinations. 31 December 2020. 13 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 January 2021.
- ↑ "Dose Finding Study to Evaluate Safety, Tolerability and Immunogenicity of an Inactiviated Adjuvanted Sars-Cov-2 Virus Vaccine Candidate Against Covid-19 in Healthy Adults". clinicaltrials.gov. U.S. National Library of Medicine. 30 December 2020. 14 February 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 January 2021.
- ↑ "Safety and Immunity of Covid-19 aAPC Vaccine". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 9 March 2020. NCT04299724. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2020.
- ↑ "Immunity and Safety of Covid-19 Synthetic Minigene Vaccine". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 19 February 2020. NCT04276896. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2020.
- ↑ Ward, Denise; McCormack, Sheena. "Clinical trial to assess the safety of a coronavirus vaccine in healthy men and women". ISRCTN. 22 May 2020. doi:10.1186/ISRCTN17072692. ISRCTN17072692.
- ↑ "GRAd-COV2 Vaccine Against COVID-19". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 7 January 2021. NCT04528641. 3 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 January 2021.
- ↑ "ReiThera Announces its GRAd-COV2 COVID-19 Vaccine Candidate is Well Tolerated and Induces Clear Immune Responses in Healthy Subjects Aged 18-55 Years". ReiThera Srl. Yahoo! Finance. 24 November 2020. 3 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 January 2021.
- ↑ "Safety and Immunogenicity Study of GX-19, a COVID-19 Preventive DNA Vaccine in Healthy Adults". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 24 June 2020. NCT04445389. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2020.
- ↑ "S. Korea's Genexine begins human trial of coronavirus vaccine". Reuters. 19 June 2020. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 June 2020.
- ↑ "Genexine consortium's Covid-19 vaccine acquires approval for clinical trails in Korea". 11 June 2020. 26 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 August 2020.
- ↑ "SCB-2019 as COVID-19 Vaccine". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 28 May 2020. NCT04405908. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2020.
- ↑ "Clover Biopharmaceuticals starts Phase I Covid-19 vaccine trial". Clinical Trials Arena. 20 June 2020. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 June 2020.
- ↑ "About Us". Clover Biopharmaceuticals. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 August 2020.
- ↑ "Monovalent Recombinant COVID19 Vaccine (COVAX19)". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 1 July 2020. NCT04453852. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2020.
- ↑ "Vaxine". 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 August 2020.
- ↑ "A Phase I clinical trial to evaluate the safety, tolerance and preliminary immunogenicity of different doses of a SARS-CoV-2 mRNA vaccine in population aged 18–59 years and 60 years and above". Chinese Clinical Trial Register. 24 June 2020. ChiCTR2000034112. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 July 2020.
- ↑ "Company introduction". Walvax Biotechnology. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 August 2020.
- ↑ "Indigenous mRNA vaccine candidate supported by DBT gets Drug Controller nod to initiate Human clinical trials". pib.gov.in. Press Information Bureau. 16 February 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2021.
- ↑ "mRNA Vaccines - HGC019". Gennova Biopharmaceuticals Limited. 3 May 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2021.
- ↑ "Bangavax Vaccine: Permission sought for clinical trial". thedailystar.net. The Daily Star. 18 January 2021. 9 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 January 2021.
- ↑ "Bangladesh joins global COVID-19 vaccine race with Bongavax set for clinical trial". arabnews.com. Arab News. 8 January 2021. 11 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 January 2021.
- ↑ "A prospective open label randomised phase-I seamlessly followed by phase-II study to assess the safety, reactogenicity and immunogenicity of Biological E's novel Covid-19 vaccine containing Receptor Binding Domain of SARS-CoV-2 for protection against Covid-19 disease when administered intramuscularly in a two dose schedule (0, 28D) to healthy volunteers". ctri.nic.in. Clinical Trials Registry – India. 13 January 2021. CTRI/2020/11/029032. 12 November 2020 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Chui, Molly. "Biological E. Limited and Baylor COVID-19 vaccine begins clinical trial in India". Baylor College of Medicine. 16 November 2020. 3 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 January 2021.
- ↑ "A Study on the Safety, Tolerability and Immune Response of SARS-CoV-2 Sclamp (COVID-19) Vaccine in Healthy Adults". ClinicalTrials.gov. United States National Library of Medicine. 3 August 2020. NCT04495933. 11 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 August 2020.
- ↑ "UQ-CSL V451 Vaccine". precisionvaccinations.com. 19 December 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 December 2020.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Funk CD, Laferrière C, Ardakani A. "A Snapshot of the Global Race for Vaccines Targeting SARS-CoV-2 and the COVID-19 Pandemic". Front Pharmacol. 11. 2020: 937. doi:10.3389/fphar.2020.00937. PMC 7317023 (#bad_pmc). PMID 32636754 (#bad_pmid).
- Development and Licensure of Vaccines to Prevent COVID-19: Guidance for Industry (Hesabat). U.S. Food and Drug Administration. June 2020.
- Ramsay, Mary, redaktorChapter 14a: COVID-19 // Immunisation against infectious disease. Public Health England. 2020.
- Levine, Hallie. "The 5 Stages of COVID-19 Vaccine Development: What You Need to Know About How a Clinical Trial Works". Johnson & Johnson. 23 September 2020.
- Haelle, Tara. "Every Covid-19 Vaccine Question You'll Ever Have, Answered". Medium. 12 December 2020.
- Zimmer, Carl; Sheikh, Knvul; Weiland, Noah. "A New Entry in the Race for a Coronavirus Vaccine: Hope". The New York Times. 20 May 2020.
Peyvənd sənədləri
- "Protocol mRNA-1273-P301" (PDF). Moderna. 2020-09-28 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-22.
- "Protocol C4591001 PF-07302048 (BNT162 RNA-Based COVID-19 Vaccines)" (PDF). Pfizer. 2020-09-28 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-22.
- "Protocol AZD1222 – D8110C00001" (PDF). AstraZeneca.
- "Protocol VAC31518COV3001; Phase 3" (PDF). Janssen Vaccines & Prevention.
Xarici keçidlər
Vikisitatda COVID-19 vaksini ilə əlaqədar sitatlar var.
- "Coronavirus Vaccine Tracker". The New York Times. (ing.)
- COVID‑19 Vaccine Tracker. Regulatory Focus (ing.)
- Coronavirus (COVID-19) Vaccination Statistics. Our World in Data (ing.)
- "STAT's Covid-19 Drugs and Vaccines Tracker". Stat. (ing.)
- "COVID-19 vaccines: development, evaluation, approval and monitoring". European Medicines Agency. (ing.)
- "Vaccine Development – 101". U.S. Food and Drug Administration. (ing.)
- "How Nine Covid-19 Vaccines Work". The New York Times. (ing.)
- У коронавируса нашли новую опасную мутацию // Lenta.ru. 6 мая 2020. (Антителозависимое усиление инфекции как основа гипотез о механизмах мутаций) — Spike mutation pipeline reveals the emergence of a more transmissible form of SARS-CoV-2 (rus.)
- Ученые обнаружили у коронавируса мутацию, мешающую его победить: Интернациональная команда медиков опубликовала результаты исследования в bioRxiv // Ревизор.ru. 7 мая 2020. (rus.)
- Лескова Н. (интервью: вице-председатель Межправительственного комитета ЮНЕСКО по биоэтике, президент Российского респираторного общества, академик РАН Александр Григорьевич Чучалин — об этической стороне испытания вакцин от новой коронавирусной инфекции). "Мы должны сделать лекарство, а не бомбу замедленного действия" // Наука и жизнь. 2020. № 6 (5 июня 2020) (rus.)
- Юрий Нечипоренко, Михаил Супотницкий, Чем новый коронавирус отличается от ВИЧ и почему вакцину невозможно создать за полгода: Антитела, которые не спасают // Независимая газета. 09.06.2020. (rus.)
- Coronavirus vaccine: Short cuts and allegations of dirty tricks in race to be first — обзорная статья BBC 23.08.2020 (ing.)
Вторая волна и вакцинация в Германии — доклад института имени Роберта Коха. Русский перевод // OstWest. 10 декабря 2020. (rus.)
