Kaliumlu-natriumlu çöl şpatları: Redaktələr arasındakı fərq
kRedaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Mineral |
|||
| ad = Kaliumlu - natriumlu çöl şpatları |
|||
| boxwidth = |
|||
| fon rəngi = |
|||
| mətn rəngi = |
|||
| şəkil = Orthoclase.jpg |
|||
| ölçü = |
|||
| alt = |
|||
| izah =Ortoklaz, Gədəbəy rayonu |
|||
| kateqoriya = |
|||
| formul = |
|||
| strunz = |
|||
| dana = |
|||
| simmetriya = |
|||
| hücrə vahidi = |
|||
| molyar kütlə = |
|||
| rəng = |
|||
| xassə = |
|||
| sistem = |
|||
| əkiz kristal = |
|||
| parçalanma = |
|||
| çatlama = |
|||
| sınmağa qarşı müqaviməti = |
|||
| moos = |
|||
| parlaqlıq = |
|||
| zolaq rəngi = |
|||
| şəffaflıq = |
|||
| ağırlıq = |
|||
| sıxlıq = |
|||
| hamarlıq = |
|||
| optikalprop = |
|||
| refraksiya = |
|||
| ikilisapma = |
|||
| pleoxroizm = |
|||
| 2V = |
|||
| dispersiya = |
|||
| yox olma = |
|||
| sürətli/yavaş = |
|||
| flyuoressensiya = |
|||
| absorbsiya = |
|||
| ərimə = |
|||
| ərimə qabiliyyəti = |
|||
| diaqnosika = |
|||
| həllolma = |
|||
| qatışıqlar = |
|||
| dəyişilmə = |
|||
| digər = |
|||
| prop1 = |
|||
| prop1mətn = |
|||
| istinadlar = |
|||
| var1 = |
|||
| var1mətn = |
|||
| var2 = |
|||
| var2mətn = |
|||
| var3 = |
|||
| var3mətn = |
|||
| var4 = |
|||
| var4mətn = |
|||
| var5 = |
|||
| var5mətn = |
|||
| var6 = |
|||
| var6mətn = |
|||
}} |
|||
'''Kaliumlu - natriumlu çöl şpatları''' - ''triklinik sinqoniya (mikroklin, anortoklaz)'', ''monoklinik sinqoniya (sanidin, ortoklaz).'' Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn. |
'''Kaliumlu - natriumlu çöl şpatları''' - ''triklinik sinqoniya (mikroklin, anortoklaz)'', ''monoklinik sinqoniya (sanidin, ortoklaz).'' Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn. |
||
| Sətir 75: | Sətir 11: | ||
== Mənşəyi və yayılması == |
== Mənşəyi və yayılması == |
||
Ortoklaz və mikroklin turş və qələvi intruziv, sanidin və anortoklaz isə effuziv süxurların süxurəmələgətirən minerallarıdır. Mikroklin qranit peqmatitlərinin tipik mineralıdır. Qələvi çöl şpatlarının hidrotermal əmələgəlmələri damarətrafı dəyişilmiş silikat süxurları ilə əlaqədardır. Ortoklaz və mikroklin çox vaxt metamorfik proseslər nəticəsində əmələ gəlir və kristallik şistlərdə və qneyslərdə qeyd edilir. Plagioklazlara alp tipli damarlarda və autigen mineral kimi çökmə süxurlarda da rast gəlinir. Ay süxurlarında və meteoritlərdə qələvi çöl şpatlarının nadir tapıntıları aşkar edilmişdir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: [[kvars]], [[ |
Ortoklaz və mikroklin turş və qələvi intruziv, sanidin və anortoklaz isə effuziv süxurların süxurəmələgətirən minerallarıdır. Mikroklin qranit peqmatitlərinin tipik mineralıdır. Qələvi çöl şpatlarının hidrotermal əmələgəlmələri damarətrafı dəyişilmiş silikat süxurları ilə əlaqədardır. Ortoklaz və mikroklin çox vaxt metamorfik proseslər nəticəsində əmələ gəlir və kristallik şistlərdə və qneyslərdə qeyd edilir. Plagioklazlara alp tipli damarlarda və autigen mineral kimi çökmə süxurlarda da rast gəlinir. Ay süxurlarında və meteoritlərdə qələvi çöl şpatlarının nadir tapıntıları aşkar edilmişdir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: [[kvars]], [[muskovit]], [[biotit]], [[xlorit]], [[oliqoklaz]], [[albit]], [[andezin]], [[nefelin]], [[turmalin]], [[hornblend]]. Mineralın tapıldığı yerlər: çoxsaylıdır. |
||
== Tətbiqi == |
== Tətbiqi == |
||
Keramika və şüşə sənayesində, təbabətdə (süni çini dişlərin hazırlanmasında) istifadə edilir. Amazonit yarımqiymətli daş kimi zərgərlikdə, anortoklaz üzlük material kimi tikintidə işlədilir. |
Keramika və şüşə sənayesində, təbabətdə (süni çini dişlərin hazırlanmasında) istifadə edilir. Amazonit yarımqiymətli daş kimi zərgərlikdə, anortoklaz üzlük material kimi tikintidə işlədilir. |
||
== Həmçinin bax == |
|||
* [[Kvars]] |
|||
* [[Muskovit (mineral)|Muskovit]] |
|||
* [[Biotit (mineral)|Biotit]] |
|||
* [[Xloritlər]] |
|||
* [[Nefelin qrupu]] |
|||
* [[Turmalin qrupu]] |
|||
* [[Hornblend (mineral)|Hornblend]] |
|||
== Xarici keçidlər == |
== Xarici keçidlər == |
||
| Sətir 94: | Sətir 21: | ||
== Mənbə == |
== Mənbə == |
||
"Azərbaycan mineralları" // Bakı, "Nafta-Press" nəşriyyatı, 2004 |
"Azərbaycan mineralları" // Bakı, "Nafta-Press" nəşriyyatı, 2004 |
||
[[Kateqoriya:Minerallar]] |
|||
[[Kateqoriya:Azərbaycan mineralları]] |
[[Kateqoriya:Azərbaycan mineralları]] |
||
21:30, 18 sentyabr 2018 tarixindəki versiya
Kaliumlu - natriumlu çöl şpatları - triklinik sinqoniya (mikroklin, anortoklaz), monoklinik sinqoniya (sanidin, ortoklaz). Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn.
mikroklin – K [AlSi3O8]; ortoklaz –K [AlSi3O8];
sanidin – (K, Na) [AlSi3O8]; anortoklaz – (Na, K) [AlSi3O8]
Növ müxtəliflikləri
Adulyar – rəngsiz, şəffaf ortoklaz, bəzən opalestsentsiya edir; amazonit – yaşıl mikroklin; qialofan – bariumlu ortoklaz, bariumlu (5%-dək BaO) və natriumlu (4,92% Na) sanidinlər və b. Göstərilən minerallar (Na, K) [AlSi3O8] tərkibli, yalnız yüksək temperaturda dayanıqlı olan homogen bərk məhlulun parçalanma məhsuludur. Temperatur aşağı düşdükdə bu bərk məhlul K [AlSi3O8] – (ortoklaz və ya mikroklinə) və Na [AlSi3O8] (albitə) parçalanır və qanunauyğun pertit (albit ortoklazda) və antipertit (ortoklaz albitdə) bitişikləri əmələ gəlir.
Xassələri
Rəng – açıq-çəhrayı, boz, sarımtıl, yaşılımtıl, bəzən tünd-yaşıl, qəhvəyi, qara, rəngsiz; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə, ayrılma müstəvilərində – sədəfi; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 2,6; Sərtlik – 6; Kövrəkdir; Ayrılma – {001} və {010} üzrə mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, bəzən qabıqlı; Başqa xassələr – opalestsenstiya (adulyar); Morfologiya – kristallar: qısaprizmatik, lövhəvari; peqmatitlərin mikroklini üçün ölçüləri bir neçə metrə çatan olduqca iri kristallar səciyyəvidir; İkiləşmə: tez-tez rast gəlir; sadə və polisintetik; karlsbad, manebax, baven və periklin qanunları üzrə; eyni zamanda iki qanun üzrə təzahür edən mürəkkəb ikiləşmələr mikroklin üçün səciyyəvi olub, mikroklin qəfəsinin yaranmasına səbəb olur; Mineral aqreqatları: dənəvər kütlələr, püruzlar, mikroklinin kvarsla özünəməxsus qrafik bitişikləri («yəhudi daşı» və ya «yazılı qranit»).
Mənşəyi və yayılması
Ortoklaz və mikroklin turş və qələvi intruziv, sanidin və anortoklaz isə effuziv süxurların süxurəmələgətirən minerallarıdır. Mikroklin qranit peqmatitlərinin tipik mineralıdır. Qələvi çöl şpatlarının hidrotermal əmələgəlmələri damarətrafı dəyişilmiş silikat süxurları ilə əlaqədardır. Ortoklaz və mikroklin çox vaxt metamorfik proseslər nəticəsində əmələ gəlir və kristallik şistlərdə və qneyslərdə qeyd edilir. Plagioklazlara alp tipli damarlarda və autigen mineral kimi çökmə süxurlarda da rast gəlinir. Ay süxurlarında və meteoritlərdə qələvi çöl şpatlarının nadir tapıntıları aşkar edilmişdir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: kvars, muskovit, biotit, xlorit, oliqoklaz, albit, andezin, nefelin, turmalin, hornblend. Mineralın tapıldığı yerlər: çoxsaylıdır.
Tətbiqi
Keramika və şüşə sənayesində, təbabətdə (süni çini dişlərin hazırlanmasında) istifadə edilir. Amazonit yarımqiymətli daş kimi zərgərlikdə, anortoklaz üzlük material kimi tikintidə işlədilir.
Xarici keçidlər
Mənbə
"Azərbaycan mineralları" // Bakı, "Nafta-Press" nəşriyyatı, 2004